پیامد ائتلاف نظامی اروپایی در خلیج فارس

فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست چند کشور اروپايي به طور مقدماتي از طرح اعزام نيرو به خليج فارس حمايت کردند. چنين طرحي پيشتر از سوي آمريکا مطرح شد بود، اما نه از طرف ايران و نه از طرف اروپا چندان جدي گرفته نشد. حالا طرح تشکيل ائتلاف نظامي که از طرف بريتانيا مطرح شده با واکنش شديد مقامات کشورمان مواجه شده است. به اعتقاد کارشناسان چنين ائتلافي مي‌تواند تنش در خاورميانه را به بحران تبديل کند.  در حالي که حدود يک هفته از توقيف کشتي انگليسي در تنگه هرمز مي‌گذرد براي اولين بار خبر موافقت کشور‌هاي اروپايي با يک ائتلاف نظامي در خاورميانه منتشر شد. بريتانيا حدود سه هفته پيش نفتکش ايراني را در جبل الطارق توقيف کرده بود. به گزارش رويترز به نقل از سه منبع ديپلماتيک، فرانسه، ايتاليا و دانمارک به طور اصولي از اين طرح که توسط بريتانيا ارائه شده است حمايت مي‌کنند. آمريکا چند هفته پيش چنين ائتلافي را پيشنهاد کرده بود، اما کشور‌هاي اروپايي تمايلي به همکاري نشان ندادند، اما مطرح شدن اين پيشنهاد توسط بريتانيا اين امکان را فراهم مي‌کند که متحدان اروپايي راحتتر در اين ائتلافي شرکت کنند. به نظر مي‌رسد اروپايي‌ها تمايل نداشتند در اين ائتلاف با آمريکايي متحد شوند که هر لحظه ممکن است در منطقه با ايران وارد درگيري شود. حتي يک برخورد جزئي مي‌توانست راه شروع عمليات نظامي را باز کند و کل کشور‌هاي اروپايي را درگير کند. از طرف ديگر طرف‌هاي اروپايي برجام همواره مخالف خروج آمريکا از برجام بوده اند و حضور آن‌ها در ائتلافي بين المللي به رهبري آمريکا متناسب با يکجانبه‌گرايي آمريکا در سياست خارجي نيست. منابع رويترز مي‌گويند اتحاديه اروپا، آمريکا و ناتو به طور مستقيم در اين ائتلاف شرکت نخواهند داشت؛ اين ائتلاف مي‌تواند شامل نيرو‌هاي دريايي و هوايي باشد و تحت فرماندهي مشترک بريتانيا و فرانسه فعاليت خواهد کرد. مقامات کشورمان به اين طرح اروپايي‌ها واکنش نشان دادند. معاون اول رئيس جمهور، روز سه شنبه تشکيل چنين ائتلافي را محکوم کرد. جهانگيري گفت: «در طول تاريخ، ايران همواره حافظ امنيت منطقه و خليج فارس بوده و پديد آوردن ائتلاف، موجب تنش و ناامني در منطقه شده است». محمد جواد ظريف، وزير خارجه کشورمان هم در بخشي از پيام تبريک پيروزي بوريس جانسون نوشت: «ايران دنبال رويارويي نيست. اما ما ۱۵۰۰ مايل خط ساحلي در خليج فارس داريم. اين‌ها آب‌هاي ماست و ما از آن‌ها محافظت مي‌کنيم» اهداف اروپا از تشکيل ائتلاف نظامي در خليج فارس دکتر محسن جليلوند، تحليلگر مسائل بين الملل و استاد دانشگاه در مورد اهداف اروپايي‌ها از اين طرح به فرارو گفت: اروپايي‌ها اهداف متنوعي را دنبال مي‌کنند. اول هدف سياسي است. هدف سياسي اروپايي‌ها اين است که در هر صورت حضور گسترده خود را در منطقه حساس خليج فارس تحکيم کنند. علي رغم لفاظي‌هايي که مي‌کنند و مي‌گويند اين منطقه اهميت زيادي براي آن‌ها ندارد هم براي آمريکا و هم براي اروپا اين منطقه بسيار مهم است. آن‌ها براي مقابله با قدرت‌هاي نوظهوري مثل چين و روسيه، حضورشان در منطقه را از لحاظ سياسي تقويت مي‌کنند. جليلوند افزود: مورد دوم هدف اقتصادي است. درست است که اروپا و آمريکا خيلي نفت خود را از اين منطقه تامين نمي‌کنند، ولي ۶۰ درصد نفت چين، کره، هند و... از خليج فارس رد مي‌شود. بنابر اين آمريکا و اروپا اگر بتوانند صدور انرژي به آن کشور‌ها را مديريت کنند طبيعتا مي‌توانند خود آن‌ها را هم مديريت کنند. او افزود: هدف سوم امنيتي است. هر زمان که تعادل خاورميانه به هم مي‌خورد تعادل اروپا هم از دست مي‌رود. در جنگ سوريه و ليبي و مساله مهاجران ديديم چه مشکلات امنيتي بزرگي براي اروپا به وجود آمد. به اين خاطر اروپايي‌ها سعي مي‌کنند منطقه را مديريت کنند و بهترين راه حل هم اين است که حضور فعال نظامي داشته باشند. اين تحليلگر مسائل بين الملل در مورد واکنش ايران به طرح تشکيل چنين ائتلافي در خليج فارس گفت: اين منطقه مدت هاست در دست ايران است. بيش از ۳ هزار سال غير از مقاطع کوتاهي که پرتغالي‌ها و انگليسي‌ها آنجا را تصرف کردند همواره کنترل منطقه با ايران بوده است. اين منطقه حريم امنيتي ايران محسوب مي‌شود و هيچ کشوري حاضر نيست حريم امنيتي خود را به اين راحتي واگذار کند. جليلوند در خصوص پيامد‌هاي حضور ائتلاف نظامي در خليج فارس گفت: اگر چنين ائتلافي شکل بگيرد به سمت تقابل و افزايش تنش‌ها نزديک مي‌شويم و ممکن است حتي از تنش هم گذر کنيم و به بحران برسيم. چون به هر صورت درگيري بين طرفين اتفاق خواهد افتاد. همين الان بين ما و آمريکا تنش وجود دارد و مثلا پهپاد آن‌ها را مي‌زنيم و اين درگيري‌ها اتفاق مي‌افتد. وقتي در منطقه‌اي تراکم نيرو داشته باشيد يک سوء محاسبه کوچک منجر به ايجاد يک بحران خواهد شد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد