اقتدار در تنگه، رهایی در جبل الطارق
روزنامه جوان/ متن پيش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست نفتکش گريس- ۱ که ۴۰ روز پيش، با دزدي دريايي انگليس در آبهاي جبلالطارق توقيف شده بود، ديروز سيگنالهايي متفاوت از قبل فرستاد که علامت تمکين لندن مقابل اقتدار دريايي ايران در خليج فارس است.
روز سه شنبه ساعاتي بعد از اينکه مؤسسه رهگيري کشتيراني معروف به «تنکرز تراکرز» از ارسال سيگنال تغيير مسير نفتکش «گريس -۱» خبر داد، سيگنالهاي متفاوت سياسي هم از لندن مخابره شد. همزمان معاون سازمان بنادر و کشتيراني ايران از آزادي قريب الوقوع نفتکش ايراني خبر داد و مقام دولت محلي جبلالطارق نيز با گفتن اينکه «دستور توقيف نفتکش ايراني شنبه آينده منقضي ميشود» به طور تلويحي تأييد کرد که آزادي نفتکش حامل سوخت ايران قريبالوقوع است.
لندن در چهلمين روز توقيف نفتکش حامل سوخت ايران در جبلالطارق، سيگنالهاي سياسي متفاوت از قبل مخابره ميکند. اولين ساعات بامداد ديروز بود که مؤسسه رهگيري خطوط کشتيراني «تنکر تراکرز» از ارسال سيگنال تغيير مقصد نفتکش توقيف شده ايراني به سمت مراکش خبر داد، گزارشي که ابتدا با ترديدهايي روبهرو شد، اما موضعگيري معاون سازمان بنادر و کشتيراني ايران نشان داد که سيگنالهاي ارسالي نفتکش گريس -۱ با سيگنالهاي سياسي که از لندن و تنگه جبلالطارق ارسال ميشود، همخوان است. جليل اسلامي، معاون دريايي سازمان بنادر و دريانوردي جمهوري اسلامي ايران، از علاقه بريتانيا براي آزادسازي کشتي ايران خبر داده و گفته که «اسنادي بين دو کشور مبادله شده که به آزادسازي اين کشتي کمک ميکند.» اسلامي به جزئيات بيشتري در اين باره اشاره نکرده، ولي تأکيد کرده که با توجه به رايزنيهاي دولت جمهوري اسلامي ايران پيشبيني ميکند در آينده بسيار نزديک نفتکش «گريس» با پرچم ايران به فعاليت خود در آبهاي بينالمللي ادامه دهد. سخنان اين مقام ايراني که صبح ديروز ابراز شد، گمانهزنيها درباره آزادي نفتکش ايراني را بيشتر کرد تا جايي که يک مقام وزارت امور خارجه انگليس با گفتن اينکه انجام تحقيقات درباره نفتکش گريس-۱ «بر عهده دولت محلي جبلالطارق است و مقامات منطقه جبلالطارق بايد در مورد آن تصميمگيري کنند» اولين سيگنالهاي تغيير مسير لندن در بحران نفتکشها را به جهان خارج مخابره کرد. دولت محلي جبلالطارق در واکنش به خبرهاي منتشر شده، ضمن اينکه گفته تلاش ميکند تنشهاي ناشي از توقيف نفتکش ايراني گريس - ۱ را برطرف کند، تأکيد کرده که دستور توقيف اين نفتکش ايراني شنبه آينده منقضي ميشود. هرچند دولت محلي جبلالطارق درباره تمديد يا عدم تمديد حکم صادر شده اظهارنظري نکرده، ولي شواهد و قرائن حاکي از آزادي نفتکش گريس ۱ طي روزهاي آينده است.
آزادي نفتکش حامل سوخت ايران در شرايطي انجام ميشود که دولت لندن تاکنون با استناد به تحريمهاي اتحاديه اروپايي عليه سوريه، توقيف نفتکش ايراني را قانوني اعلام ميکرد. با اين حال، ناظران ميگويند که هزينههاي ادامه توقيف نفتکش ايراني براي انگليسيها در حال افزايش است، به خصوص که ايران با فاصله کوتاهي بعد از توقيف گريس-۱ نفتکش امپرو را توقيف کرد. از اين گذشته دولت بوريس جانسون، نخستوزير جديد بريتانيا که با چالش بزرگي مانند برگزيت دست و پنجه نرم ميکند، به دنبال اين است تا با حل مشکل توقيف نفتکش امپرو به ساير مشکلات داخلي از جمله مسئله برگزيت بپردازد. نشنال اينترست چندي قبل با اشاره به تضعيف نيروي دريايي انگليس نوشت: «بريتانياي کبير روزگاري نيروي دريايي شگفتانگيزي داشت. ناوهاي جنگي آن کشور داراي اسامياي مانند اولتيماتوم يا ضربالاجل، شجاع و غيرقابل توصيف بودند. ناوگان دريايي بريتانيا بيش از آنکه باعث ايجاد حس غرور ملي در ميان بريتانياييها شود باعث کسب اطمينان و تضمين تأمين منافع بريتانيا ميشد».
در حالي که به نوشته نشنال اينترست، امروز ناوگان دريايي بريتانيا تنها به ۱۹ ناوگان جنگي سطحي حاضر در آب تقليل يافته است که نيمي از آنها در حال نگهداري هستند و همچنين فقط ۱۰ زيردريايي در آب فعال دارد، اين نتيجه عدم سرمايهگذاري متناوب در حوزه دفاعي بريتانيا است. اين نشريه مينويسد: «نتيجه اين سرمايهگذاري ناموزون آن است که بريتانيا و ساير کشورهاي غربي امروز با کمترين قابليت و توانايي حفاظت از منافع خود مواجه هستند و تقريباً هيچ توانايياي در جلوگيري از رفتار نظامي که اخيراً در خليجفارس از سوي ايران ديدهايم ندارند.» نشريه آلماني دي ولت نيز نوشته است: «پس از آنکه ايران يک تانکر نفتي انگليسي را در خليج فارس به فاصله چند مايل دريايي از کشتي جنگي انگليسي ربود و آن را به بندرعباس منتقل کرد، لندن متوجه شده که تقريباً هيچ گزينهاي براي مقابله با ايران ندارد؛ بنابراين مهمترين موضوع اين است که لندن راهحلي پيدا کند تا وجهه خود را حفظ نمايد، اما در عين حال به بحران بينالمللي کنوني در يکي از مهمترين تنگههاي جهان بيش از پيش دامن نزند.»