بلاتکلیفی مناسبات ایران و آمریکا؛ استراتژی یا بن بست؟

روز دوشنبه ۲۲ ژوئيه گذشته، در بحبوحه تنش‌ها با ايران، دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمريکا، به گزارشگران در کاخ سفيد گفت: شرايط امضاي توافق با اين کشور سخت‌تر مي‌شود. اين اظهارات در حالي بيان شد که ترامپ پيش‌تر چندين بار گفته بود او براي مذاکره و گفتگو با ايران آماده است. از آن زمان تاکنون، به رغم تحرکات برخي واسطه‌ها نظير فرانسه، مناسبات ميان ايران و آمريکا وارد دوره‌اي از رکود شده و هيچ تحول جديدي در راستاي تنش‌زدايي در آن اتفاق نيفتاده است. تنش‌هاي سياسي و نظامي ميان دو طرف همچنان به شکل کنترل‌شده ادامه دارد و در کوتاه مدت راه حلي براي آن قابل تصور نيست. هنوز به طور دقيق معلوم نيست که چرا اين تنش‌ها وارد يک دور بلاتکليفي شده و تحرکات واسطه‌ها نيز نتوانسته است براي آن راه حلي پيدا کند. اما برخي گزارش‌ها در رسانه‌هاي غربي حاکي از آن است که دولت ترامپ احتمالا در حال حاضر براي ورود به گفتگو با ايران آمادگي ندارد. "سيگنال‌هاي متناقض" برخي محافل غربي مي‌گويند يکي از دلايل به نتيجه نرسيدن تحرکات واسطه‌ها و عدم آغاز مذاکرات ايران و آمريکا، سيگنال‌هاي متناقضي است که به طور پيوسته از مقامات آمريکايي صادر مي‌شود. اخيرا چندين مقام اروپايي و آمريکايي به روزنامه ديلي‌بيست گفته‌اند که دولت ترامپ مدام در مورد شروطش براي مذاکرات جديد، به ايران پيام‌هاي متناقض و متعارضي ارسال مي‌کند و هرج و مرجي که در اثر اين تناقضات ايجاد شده، ترامپ را ناراحت کرده، تلاش‌هاي ديپلماتيک متحدان آمريکا را پيچيده کرده و حتي سياست‌سازان داخل آمريکا را هم گيج کرده است. به نوشته اين روزنامه، آمريکا به منظور آغاز گفتگو‌هاي ديپلماتيک با ايران، براي چند ماه، فعالانه تلاش کرده از طريق متحدان به مقامات ايران پيام بفرستد. اما اختلاف نظر در دولت ترامپ اين فرآيند ديپلماتيک را نابود مي‌کند و واسطه‌هاي خارجي را که ميان تهران و واشنگتن وساطت مي‌کنند، آشفته مي‌کند. اين واسطه‌ها مي‌گويند آن‌ها از دريافت سيگنال‌هاي متناقض از تيم دونالد ترامپ خسته شده‌اند. يکي از اين واسطه‌ها که اتفاقا ترامپ به طور علني تلاش‌هايش را زير سوال برد، ايمانوئل ماکرون، رئيس‌جمهور فرانسه، است. ماکرون در دو ماه گذشته چندين بار با همتاي ايراني‌اش، حسن روحاني، تلفني گفتگو کرد و به او پيشنهاد‌هايي براي تنش‌زدايي ميان ايران و غرب داد. طبق برخي گزارش‌هاي رسانه‌اي ماکرون به روحاني پيشنهاد داده که اعضاي باقيمانده در توافق هسته‌اي جمعا ۱۵ ميليارد دلار به سازوکار «ابزار حمايت از مبادلات تجاري» (اينستکس) تزريق کنند. علاوه بر اين، رئيس‌جمهور فرانسه به همتاي ايراني خود پيشنهاد کرده که با رئيس جمهور آمريکا گفتگو‌هاي مستقيمي انجام دهد. اما روحاني اين پيشنهاد را نپذيرفته است. در ميانه اين تحرکات، ترامپ ناگهان عليه ماکرون توئيت کرد و نوشت: «ايران دچار مشکلات جدي مالي است. آن‌ها نااميدانه خواستار گفتگو با آمريکا هستند. اما به آن‌ها سيگنال‌هاي مختلطي از سوي همه کساني که ادعا دارند ما را نمايندگي مي‌کنند داده مي‌شود؛ از جمله از سوي رئيس‌جمهور ماکرون از فرانسه. مي‌دانم که ايمانوئل [ماکرون]نيت خوبي دارد مانند ديگران. اما هيچ‌کس غير از خود ايالات متحده از جانب ايالات متحده صحبت نمي‌کند. هيچ‌کس به هيچ شکل و طريقي اجازه ندارد که به نمايندگي از طرف ما صحبت کند.» "اقتصاد آن‌ها مرده است و بدتر خواهد شد" دولت آمريکا در برخي موارد همزمان با پيشنهاد مذاکره با ايران، تحريم‌هايي عليه اين کشور اعمال کرده است. درست است که دولت ترامپ در ظاهر سيگنال‌هاي متناقضي ارسال مي‌کند، اما به نظر مي‌رسد اين سيگنال‌ها بخشي از استراتژي کاخ سفيد در برابر ايران است. يک مقام بلندپايه دولت آمريکا، در واکنش به مقوله سيگنال‌هاي متعارض به ديلي‌بيست گفت: «دولت (ترامپ) کاملا در اين رويکرد همسو است. رئيس‌جمهور (ترامپ) به وضوح گفته است که او از ديدار با سران ايران براي رسيدن به يک توافق و دادن آينده‌اي به ايران که شايسته آن است، استقبال مي‌کند.» برخي عناصر متنفذ کاخ سفيد، من جمله خود ترامپ، معتقدند که اقتصاد ايران به شدت تضعيف شده و به مرحله مرگ رسيده است؛ بنابراين نبايد براي امضاي توافق با اين کشور عجله کرد. چندي پيش مقامات ايران اعلام کردند که تعدادي از جاسوسان سازمان سيا در ايران را بازداشت کرده‌اند. ترامپ در واکنش به اين امر، ضمن تکذيب بازداشت جاسوسان، توئيت کرد: «اقتصاد آن‌ها مرده است و بسيار بدتر خواهد شد. ايران، يک آشفتگي محض است.» ترامپ چندين بار اين ادعا را تکرار کرده و احتمالا يکي از دلايل عدم تمايل کاخ سفيد به تنش‌زدايي با ايران همين است. علاوه بر اين، برخي محافل غيررسمي نزديک به دولت ترامپ نيز تاکيد مي‌کنند که با توجه به «بحران اقتصادي» ايران، دولت ترامپ نبايد براي امضاي توافق اشتياق علني نشان دهد. در همين رابطه، مارک دوبوويتز، رئيس انديشکده بنياد دفاع از دمکراسي‌ها، اخيرا در توئيتي نوشت: «با توجه به بحران اقتصادي فزاينده ايران، دولت (ترامپ) بايد کارزار فشار حداکثري خود را حداکثر کند و نبايد براي امضاي يک توافق علنا مشتاق باشد.» اظهارات و تحرکات مقامات دولت ترامپ و محافل نزديک به آن، نشان مي‌دهد که آن‌ها ممکن است به رفع بلاتکليفي از مناسبات ايران و آمريکا تمايلي نداشته نباشند و فقط مي‌خواهند فرسايش اقتصادي ايران ادامه يابد؛ بدون اينکه تنش‌ها از کنترل خارج شود. ظاهرا اين بخشي از راهبرد دولت آمريکاست که در برخي مواقع متناقض به نظر مي‌رسد، اما در نهايت هدف واحدي را دنبال مي‌کند و آن فرسوده و گيج کردن ايران است. مقامات آمريکا از يک طرف، وزير خارجه ايران را به کاخ سفيد دعوت مي‌کنند، اما از طرف ديگر او را تحريم مي‌کنند. از لزوم مذاکره حرف مي‌زنند، اما در عين حال، بر تحريم‌ها مي‌افزايند. ترامپ بار‌ها گفته است که به دليل سياست‌هاي دولتش، ايران نمي‌داند چه کند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---