دیکته اقتدار ایران
روزنامه جوان/ متن پيش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست ايران نه نفتکش انگليسي «استينا ايمپرو» را آزاد کرد و نه ضمانتي براي آزادي آن داد، ولي انگليس بعد از ۴۱ روز مجبور شد نفتکش گريس ۱ حامل نفت ايران را آزاد کند. بعد از ساقط کردن پهپاد امريکايي «گلوبال هاوک»، اين دومين پيروزي ايران در تنش دريايي با امريکا و انگليس طي ماههاي اخير بوده است.
ديوان دولت محلي جبلالطارق عصر پنج شنبه آزادي نفتکش گريس ۱ حامل نفت ايران را اعلام کرد. تصميم دولت جبلالطارق براي آزادي نفتکش حامل نفت ايران بعد از تصميم دادگاه جبلالطارق اعلام شد. فابيان پيکاردو، وزير ارشد دولت جبلالطارق به شبکه اسکاي نيوز گفته که «دولت ايران در نامهاي در سربرگ رسمي خود متعهد شده که محموله نفتکش گريس ۱ را در اختيار يک نهاد يا کشور تحت تحريم اتحاديه اروپا قرار نخواهد داد و اگر اين تعهد را نقض کند، اعتباري براي آن حکومت در جهان باقي نخواهد ماند. دولت انگليس هم در بيانيهاي مشابه مدعي شد که ايران متعهد شده که مقصد نفتکش گريس ۱ سوريه نخواهد بود، ولي ايران رسماً هرگونه تعهدي در اين باره را رد کرده است. سيدعباس موسوي، سخنگوي وزارت خارجه ايران ديروز در پاسخ به سؤالي مبني بر اينکه آيا ايران براي آزادي نفتکش گريس۱ ضمانتي به انگليس يا دولت جبلالطارق داده است، گفته که «ايران هيچ تعهدي مبني بر نرفتن نفتکش گريس۱به سوريه نداده است.» موسوي ميگويد: «از سوريه در همه حوزهها از جمله نفت و انرژي حمايت ميکنيم.» به گفته موسوي، اين کار قانوني است و به هيچ کشور ثالثي ربط ندارد. جمهوري اسلامي ايران به هر مشتري قديمي و تازهاي که بخواهد، نفت خود را ميفروشد. وي تأکيد کرد: «ايران براي آزادي نفتکش گريس۱ هيچ تعهدي مبني بر اينکه به سوريه نرود نداده است، زيرا از ساعات اوليه توقيف نفتکش اعلام کرديم که مقصد نفتکش سوريه نبوده و تا انتها هم بر سر همين حرف باقي مانده و تأکيد کرديم که اگر هم مقصد نفتکش سوريه بود باز هم به کسي ربطي نداشت.»
تلاش امريکا نتيجه نداد
ساعاتي پيش از آزادي نفتکش ايراني، وزارت دادگستري امريکا با ارسال نامهاي به مقامات جبلالطارق، خواستار توقيف و عدم آزادي نفتکش حامل نفت ايران شده بوده. منابع خبري ميگويند که دادخواست وزارت دادگستري امريکا باعث شد که آزادي نفتکش گريس ۱ تا عصر پنج شنبه به تعويق بيفتد، ولي تصميم دولت محلي جبلالطارق براي آزادي نفتکش نشان داد اين تلاش امريکا نيز نافرجام مانده است. با اين حال، دولت امريکا به اين بسنده نکرد و «مورگان اورتاگوس»، سخنگوي وزارت خارجه امريکا در بيانيهاي نفتکش گريس ۱ را به دليل انتقال نفت ايران به همکاري با سپاه پاسداران انقلاب اسلامي متهم کرده و گفته که خدمه آن ممکن است با جريمههايي مانند منع ورود به امريکا يا عدم صدور رواديد روبهرو شوند. وزارت خارجه امريکا همچنين به جامعه دريانوردان هشدار داد که واشنگتن در نظر دارد رواديد ورود به امريکا را براي کشتيهايي که خدمه آنها چنين ارتباطاتي با ايران دارند ابطال کند. در بيانيه امريکا آمده است: «درباره کشتي گريس ۱، ما کماکان در خصوص کساني که اقدام به ارائه حمايتهاي مادي از سپاه ميکنند، منطبق با سياستهاي کنوني خود رفتار خواهيم کرد.»
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران در واکنش به کارشکني امريکا در روند آزادي گريس ۱ در «توئيتر» نوشت: «امريکا که در تحقق اهدافش از طريق تروريسم اقتصادي (از جمله با محروم کردن بيماران سرطاني از دارو) شکست خورده، تلاش کرد از نظام قضايي براي دستبرد به اموال ما در آبهاي آزاد سوءاستفاده کند. اين تلاش براي راهزني دريايي، نشانهاي از بياعتنايي ترامپ به قانون است.». «حميد بعيدينژاد» سفير ايران در انگليس هم در پيامي در توئيتر نوشت که امريکا با تلاشهاي مذبوحانه در آخرين لحظه قصد داشت مانع رفع توقيف نفتکش شود که با شکست تحقيرآميزي مواجه شد.
لندن، بازنده قدرتنمايي تهران- واشنگتن
تفنگداران دريايي انگليس، نفتکش گريس ۱ حامل نفت ايران را ۱۳ تيرماه (چهارم ژوئن) در جبلالطارق که از سرزمينهاي تحت حاکميت انگليس است، توقيف کردند. ايران اين اقدام را راهزني دريايي انگليس خواند و بر رفع توقيف هر چه سريعتر کشتي ياد شده، تأکيد کرد. در اين بين امريکا و انگليس تلاش کردند هر چه بيشتر ايران را تحت فشار بگذارند. «جان بولتون» مشاور امنيت ملي کاخ سفيد از جمله افرادي بود که روزي که گريس ۱ توقيف شد، از اقدام انگليس استقبال کرد. آزادي نفتکش ايراني بعد از گذشت ۴۱ روز در حالي که امريکا همچنان در آخرين لحظات نيز تلاش ميکرد با کارشکنيهايي، مانع از آن شود، به تعبير برخي ناظران نشاندهنده يک پيروزي ديگر براي ايران در فضاي تنشآلود چند ماه اخير بوده است. روزنامه انگليسي گاردين نوشت که در بحبوحه قدرتنمايي ميان ايران و امريکا، آنچه بيش از پيش مشخص شد، آسيبپذير بودن انگليس بود.
گاردين با بيان اينکه انگليس بازنده اصلي قدرتنمايي ايران و امريکا است، نوشت که ايران در تلافي اين اقدام، يک نفتکش انگليسي را در خليج فارس، آنهم جلوي چشمان نيروي دريايي سلطنتي توقيف کرد. اين حرکت، بهرغم ادعاهاي لندن درباره اقدام مستقل جبلالطارق در توقيف گريس ۱ باعث شد کشتيهاي تجاري انگليسي در منطقه آسيبپذير بهنظر برسند. عبدالباري عطوان، نويسنده و تحليلگر الراياليوم، آزادي نفتکش ايراني گريس ۱ را يک پيروزي بزرگ براي ايران و شکستي براي امريکا دانست. وي در اين خصوص نوشت: «رهبران ايران اين بحران را با قدرت و صلابت و زيرکي مديريت کردند. امريکا تلاش کرد جلوي آزادي اين کشتي را بگيرد و براي همين منظور درخواست رسمي براي توقف آن داد، اما اين درخواست با تحقير و بيتوجهي نزديکترين هم پيمانش روبهرو شد.»
عبدالباري عطوان مينويسد: توقيف نفتکش ايراني با تحريک دولت ترامپ و به دلايل تحريک آميز و غير قانعکننده، اشتباه بزرگ دولت انگليس بود که اين اشتباه خود را در ارزيابي نادرست از واکنش ايران نشان داد، زيرا لندن فکر ميکرد که مسئولان ايراني با التماس خواهند آمد و طلب عذر و بخشش خواهند کرد. به نوشته اين تحليلگر عرب، مسئولان انگليس دو بار اشتباه کردند. يک بار وقتي که به دستورات امريکا تن دادند و نفتکش را توقيف کردند و بار دوم وقتي که اين اشتباه را اصلاح نکردند و تهديدهاي ايران را به اندازه کافي جدي نگرفتند. اما فکر ميکنم که آنها بعداً با رد درخواست بولتون به سرعت درصدد اصلاح اشتباه خود برآمدند و يک نوع استقلال را در قبال دولت سردرگم و کودن امريکا نشان دادند؛ دولتي که به عروسکي در دستان لابيهاي اسرائيل تبديل شده است.