واکاوی اقدامات بی محابای واشنگتن علیه ایران
فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست مرتبط کردن صادرات نفت ايران به اين گروهها ممکن است زمينه را براي افزايش فشارها بر صادرات نفت ايران فراهم کند. برخي کارشناسان معتقدند اين مرتبط سازي، با هدف بدنام کردن صادرات نفت ايران صورت گرفته و مشتريان احتمالي نفت ايران را نگران ميکند. کاخ سفيد، ضمن مخالفت با وساطت فرانسه، موج جديدي از فشارها عليه ايران را آغاز کرد. دولت آمريکا معتقد است که فشارها عليه ايران کارآمد است و در نهايت اين کشور را به ميز مذاکرات بازميگرداند. بنابراين، نيازي به وساطت ديگران نيست. در حالي که فرانسويها در لحظات آخر تلاش ميکردند مقامات آمريکايي را به صدور معافيت نفتي براي ايران مجاب کنند، وزارت خزانهداري آمريکا با صدور بيانيهاي، بار ديگر تحريمهاي نسبتا گستردهاي عليه صنعت نفت و کشتيراني جمهوري اسلامي ايران اعمال کرد. به موازات اين تحريمها، آمريکا پيشنهاد فرانسه براي موافقت با راه اندازي خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري براي ايران را رد کرد. فرانسه در هفتههاي اخير، به منظور جلوگيري از گام سوم ايران در زمينه کاهش تعهدات هستهاي، طرحي را پيشنهاد کرد که به موجب آن، از محل فروش نفت ايران، يک خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري براي اين کشور راه اندازي ميشود. فرانسويها گفتهاند موفقيت اين طرح منوط به موافقت آمريکاست. چرا که اين آمريکاست که بايد براي فروش نفت و در نتيجه تامين اعتبارات اين خط، معافيتهايي صادر کند. اما آمريکا با اعمال تحريمهاي جديد نفتي، آشکارا طرح فرانسه را رد کرد. اقدامات بيسابقه تحريمهاي جديد نفتي، بخشي از سلسله اقداماتي است که آمريکا در روزهاي اخير براي تشديد فشارها بر ايران انجام داده است. همين چند روز پيش، آمريکا سازمان فضايي ايران را تحريم کرد. همزمان، خبرهايي درباره تلاش آمريکا براي رشوه دادن به ناخدايان نفتکشهاي ايراني منتشر شد. افزون بر اين، آمريکا براي اخلال در کار سپاه پاسداران، ميليونها دلار جايزه تعيين کرد. روزنامه فايننشال تايمز، در گزارشي که بعدها توسط مقامات آمريکا تاييد شد، از ايميل برايان هوک، نماينده ويژه آمريکا در امور ايران، به ناخداي هنديتبار نفتکش آدريان دريا-۱ خبر داد. هوک در اين ايميل نوشت: «من برايان هوک نماينده ويژه دولت آمريکا در امور ايران هستم و براي شما خبر خوشي دارم.» اين مقام آمريکايي به ناخداي نفتکش ايراني وعده دريافت پول نقد در ازاي همکاري با دولت آمريکا داده و از او خواسته است که نفتکش را به سمت کشوري هدايت کند که امکان بازداشت آن وجود داشته باشد. وزارت خارجه آمريکا، پيشنهاد پرداخت پول به ناخداي نفتکشهاي ايراني را تاييد کرد. هوک در ادامه اقدامات غيرمعمولش، روز چهارشنبه به وقت آمريکا، گفت: آمريکا حاضر است به هر کسي که اطلاعاتي درباره شبکه مالي سپاه پاسداران ارائه کند، ۱۵ ميليون دلار پول نقد بپردازد. اين اولين بار است که آمريکا براي اخلال در يک نهاد رسمي يک کشور ديگر جايزه تعيين ميکند. وساطت فرانسه به بن بست ميرسد؟ تحرکات و تحريمهاي جديد آمريکا در شرايطي اعلام شد که بسياري از ناظران منتظر نتايج ميانجيگري فرانسه در آستانه گام سوم کاهش تعهدات هستهاي ايران بودند. فرانسويها با ارائه يک طرح چند مرحلهاي، در پي اين بودند که ابتدا با گرفتن معافيت نفتي از آمريکا، ايران را از توقف اجراي تعهدات بيشتر هستهاي منصرف کنند و سپس راه را براي گفتگوهاي همه جانبه درباره ساير مسائل مورد اختلاف هموار کنند. اما اظهارات دونالد ترامپ و مقامات بلندپايه دولتش نشان داد که امکان موفقيت طرح فرانسه بسيار اندک است. ترامپ در عين ممکن دانستن ديدار با همتاي ايرانياش، حسن روحاني، اعلام کرد دولتش تحريمهاي ايران را رفع نخواهد کرد. اين اظهارات در حالي بيان شد که موفقيت وساطت فرانسه کاملا به کاهش تحريمهاي نفتي ايران از سوي کاخ سفيد بستگي دارد. دولت ترامپ، نه تنها پيشنهادات فرانسه را نپذيرفت، بلکه با اصرار بيشتري بر اجراي کارزار فشار حداکثري عليه ايران تاکيد کرد. ترامپ گفت: او نميخواهد از طريق ايمانوئل ماکرون با ايران تعامل کند. همزمان با اعلام تحريمهاي جديد نفتي آمريکا عليه ايران، هوک تصريح کرد: «ديگر واضحتر از اين نميتوانيم بگوييم که به اين کارزار فشار حداکثري پايبند هستيم و ما قصد نداريم هيچگونه معافيتي بدهيم.» اميد فرانسه به ايران پيش از اين، مقامات فرانسوي گفته بودند که بدون موافقت آمريکا، تلاشهاي فرانسه به شکست ميانجامد. ترامپ صريحا با وساطت فرانسه مخالفت کرده و گفته او ترجيح ميدهد مستقيما با کشورها تعامل کند. با اين حال، فرانسه هنوز اميدوار است که تحرکاتش به نتيجه برسد. هر چند که گفتگوها با طرفين منازعه –ايران و آمريکا- به مرحله حساسي رسيده است. يک مقام بلندپايه آمريکايي با لحني تمسخرآميز تلاشهاي فرانسه را زير سوال برد. به نوشته روزنامه والستريت ژورنال، اين مقام آمريکايي مدعي شد: «فرانسويها، به مدت بيش از يک سال، تلاش کردهاند يکي از اين ترفندها را سر هم کنند، بدون اينکه موفقيت ملموس بسيار زيادي بدست بياورند.» از اين رو، به نظر ميرسد پس از تشديد فشارهاي کاخ سفيد عليه ايران، فرانسويها اميدشان به انعطاف آمريکا را از دست داده و براي کاهش تنشها به ايران چشم دوختهاند. روزنامه الشرق الاوسط در گزارشي از پاريس، به نقل از محافل اروپايي، مدعي شد پاريس اميدوار است و اطمينان هم دارد که اقدامات آينده ايران در چارچوب گام سوم کاهش تعهدات «معتدل» خواهد بود. فرانسه به ايران توصيه کرده است که مواضع اعتدالي بگيرد و از انجام اقداماتي که ممکن است اروپاييها را تحت فشار قرار دهد، خودداري کند. شايان ذکر است که وزارت امور خارجه فرانسه بامداد پنجشنبه در واکنش به گام سوم کاهش تعهدات هستهاي ايران اعلام کرد که بايد از هرگونه اقدامي که سيگنال منفي ارسال ميکند خودداري شود. منابع اروپايي ميگويند فرانسويها اميدوار بودند که ايران از برداشتن گام سوم خودداري کند چرا که اين امر، استدلال جريان تندرو در دولت آمريکا مبني بر اينکه وساطت فرانسه و نيز دادن ميلياردها دلار به ايران فايده ندارد، را تقويت ميکند. همين محافل تندرو، اخيرا در گفتگو با فرانسويها، راه اندازي خط اعتباري براي ايران را به ديدار حسن روحاني و دونالد ترامپ مشروط کردهاند و در واقع توپ را به زمين فرانسه و ايران انداختهاند. تندروهاي آمريکا احتمالا ميدانند که چنين ديداري اتفاق نميافتد و بنابراين اميدوارند که با مطرح کردن چنين شرطي، مسئوليت شکست طرح فرانسه را به گردن ايران بيندازند؛ لذا محتمل است که فرانسويها براي موفقيت وساطتشان بار ديگر پيشنهاد ديدار با ترامپ را به دولت ايران بدهند. يک ديپلمات بلندپايه فرانسوي اخيرا گفت: «همه اينها به جايي نخواهد رسيد مگر اينکه در يک زماني روحاني ديدار با ترامپ را بپذيرد. اگر نپذيرند، اين (خط اعتباري) برقرار نخواهد شد.» فراسوي اقدامات بيمحاباي آمريکا با تحريمهاي جديد آمريکا عليه ايران، وساطت فرانسه ضربه سهمگيني خورد. آمريکاييها با حرف و عمل به فرانسويها گفتند که تمايلي به کاهش تنش با ايران ندارند. اما پرسش مهمي که اينجا مطرح ميشود اين است که چرا دولت آمريکا اينقدر بر تحريمها اضافه ميکند و از تشديد تنشها واهمهاي ندارد؟ پاسخ اين سوال را ميتوان از لابلاي اظهارات اخير مقامات آمريکا استنباط کرد. روز چهارشنبه به وقت آمريکا، همزمان با اعلام موج جديدي از فشارها عليه ايران، ترامپ در مورد وضعيت اقتصادي ايران گفت: «آنها به لحاظ مالي، در حال کشته شدن هستند.» او چندين بار اين ادعا را مطرح کرده و گفته اقتصاد ايران در حال فروپاشي است. علاوه بر اين، هوک در گفتگو با الجزيره، گفت: «ايران بايد بين فروپاشي اقتصاد و رفتار مسئولانه (يکي را) انتخاب کند.» مقامات آمريکا به وضوح اعلام کردهاند که تحريمهاي کاخ سفيد عليه ايران کارآمد بوده و ايران را تضعيف کرده است. آنها بر اين باور هستند که اين تحريمها سرانجام ايران را به ميز مذاکرات بازميگرداند. هوک در همان گفتگو مدعي شد که ايران زبان ديپلماسي را نميفهمد و به لحاظ تاريخي، هنگامي که تحت فشار قرار گيرد، رفتار آن عوض ميشود. در همين رابطه، هوک ادعا کرد: «بدون انزواي ديپلماتيک، فشار اقتصادي و تهديد استفاده از نيروي نظامي، ايران هرگز به ميز مذاکرات بازنميگردد. اين تاريخ آنان است؛ بنابراين ما مثل امروز، (فشارهايمان) را ادامه ميدهيم. معتقديم که اين فضاي مناسبي ايجاد ميکند که نهايتا به گفتگوها ختم ميشود.» در اين ميان، يک نکته قابل توجه است. تحريمهاي جديدي که وزارت خزانهداري آمريکا عليه صنعت نفتي و کشتيراني ايران اعلام کرده است، فروش نفت ايران را با «فعاليتهاي تروريستي» مرتبط ميکند. دفتر کنترل داراييهاي خارجي وزارت خزانهداري آمريکا (اوفک) ادعا ميکند شبکه نفتي که تحريم کرده از سپاه قدس و حزب الله لبنان حمايت مالي ميکند. اين ادعا از اين منظر مهم است که هر دو اين نيرو در فهرست گروههاي تروريستي آمريکا قرار دارند. بنابراين، مرتبط کردن صادرات نفت ايران به اين گروهها ممکن است زمينه را براي افزايش فشارها بر صادرات نفت ايران فراهم کند. برخي کارشناسان معتقدند اين مرتبط سازي، با هدف بدنام کردن صادرات نفت ايران صورت گرفته و مشتريان احتمالي نفت ايران را نگران ميکند. در همين رابطه، اليزابت روزنبرگ، مقام سابق وزارت خزانهداري آمريکا که در زمينه اعمال تحريم مسئوليت داشت، گفت: «اين (تحريمها) آشکارا با هدف لکه دار کردن نام ايران و فروش نفت از طريق مرتبط ساختن آن با حمايت از تروريسم و بيثباتسازي منطقهاي اعمال شده است.»