طرفدار سابق برجام جانشین بولتون میشود؟
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست با تکرار دومينوي اخراج مشاورهاي امنيتملي آمريکا توسط ترامپ که آخرين قرباني او جان بولتون بود، اکنون نام برايان هوک، نماينده ويژه وزارتخارجه اين کشور در امور ايران براي تصدي اين سمت بر سر زبانها افتاده است؛ يک جمهوريخواه البته جوانتر که سابقه مخالفتهايش با مواضع ترامپ به کارزار انتخاباتي سال ۲۰۱۶ آمريکا بازميگردد. او طي يک سال گذشته، همواره بر سر موضوعات مختلفي نظير ايران با جان بولتون و تيم امنيتملي کاخسفيد در تقابل بوده است.
او از چهرههاي نزديک به رکس تيلرسون بود که ترامپ را تحتفشار قرار ميداد تا مانع از خروج آمريکا از برجام شود. با اين حال پس از اخراج تيلرسون، او تنها مقام ارشدي بود که همچنان بر کرسي خود باقي ماند و اکنون نيز نام او بهعنوان جانشين احتمالي بولتون مطرح ميشود، امري که شايد بتوان عامل آن را نزديکي با جرد کوشنر، داماد ترامپ دانست.
به گزارش گروه اقتصاد بينالملل روزنامه «دنياياقتصاد» درحاليکه اينروزها با رفتن جان بولتون از کاخسفيد، نام برايان هوک بهعنوان يکي از کانديداهاي اصلي تکيه بر کرسي مشاور امنيتملي دونالد ترامپ مطرح ميشود، نکته جالبي که در گذشته هوک وجود دارد آن است که وي از افراد پايهگذار گروهي بود که در آن احساسات ضدترامپ در جريان کارزار انتخاباتي رياستجمهوري ۲۰۱۶ جوش و خروش ميکرد. گروه «جان هي» که از هشتگ «هرگز ترامپ» در سال ۲۰۱۶ استفاده ميکرد و هوک يکي از اعضاي اصلي آن در کنار چند جمهوريخواه پيشکسوت بود، اهداف خود را مقابله با تفکرات انزواطلبي در هر دو جناح سياسي آمريکا و دفاع از چندجانبهگرايي محافظهکارانه قرار داده بود.
اعضاي اين گروه مشاورههاي خود را در اختيار تمامي کانديداهاي جمهوريخواهي که مايل بودند قرار ميداد. تنها دو نماينده اعتقادي به اين گروه نداشتند: دونالد ترامپ و رند پال. همان برايان هوک بعد از پيمودن پلههاي ترقي در دولت ترامپ، اکنون براي تصدي سمت مشاور امنيتملي آمريکا در نظر گرفته شده است، اين موضوع نشان از آن دارد که ترامپ نهتنها در يافتن مشاوران سياستخارجي که با او موافق باشند دچار مشکل است، بلکه برخي از اين افراد صحبتها و مواضع ترامپ را در جريان کارزار انتخاباتي ۲۰۱۶ محکوم نيز کردهاند. رندي شونمان، مشاور سياستخارجي جان مککين جمهوريخواه در کارزار انتخابات رياستجمهوري سال ۲۰۰۸، ميگويد که به همراه بسياري از چهرههاي سرشناس اين حزب در سال ۲۰۱۶، دو نامه را ضددونالد ترامپ به امضا رساندهاند که بهطور طبيعي، اسامي ذکر شده در اين نامه خود را از احتمال حضور در پستهاي دولتي ترامپ کنار گذاشتند.
حتي آن دسته از افرادي که اين نامهها را به امضا نرساندند، نظير مايک پمپئو، وزيرخارجه و رکس تيلرسون وزيرخارجه پيشين ترامپ و نيز جان بولتون و هربرت مکمستر دو مشاور امنيتملي او بهطور علني در بسياري از موضوعات با ترامپ مخالفت کردهاند. با اين حال در طول زمان، استانداردهاي دولت ترامپ براي عدم بهکارگيري افراد مخالف سياستهاي او آسانتر شده است بهنحوي که مقاماتي که حضور آنها در کاخسفيد ضروري نيست و نيازي نيز به تاييد توسط سنا ندارند، ميتوانند در اين دولت حضور يابند. براي نمونه، يکي از مشاوران ارشد پمپئو که از نوامبر ۲۰۱۸ به او پيوست، پيشتر بارها از ترامپ انتقاد کرده بود. متحدان ترامپ در اين روزها تمام تلاش خود را بهکار بستهاند تا او را متقاعد کنند که هوک را براي اين سمت انتخاب نکند. هوک اکنون در سمت نماينده ويژه پمپئو در امور ايران فعاليت ميکند. روز بعد از اخراج بولتون از کاخسفيد، مجري شبکه فاکسنيوز برايان هوک را به تمسخر گرفت و از او بهعنوان فردي ياد کرد که مخالفتش با ترامپ عيان است.
تاکر کارلسون که براساس شنيدهها، ماهها است در گفتوگوهاي تلفني ترامپ را به اخراج بولتون ترغيب ميکند، در مورد هوک گفت: «گزينهاي مثل هوک... اصلا گزينه نيست، تقريبا جان بولتون ديگري است با همان نتايج قابل پيشبيني و فاجعهبار.»
هوک درباره اين مطلب اظهارنظر نکرد. ترامپ ميگويد که بنا دارد تا مشاور امنيتملي جديد خود را در همين هفته معرفي کند. او همچنين شايعههاي حضور پمپئو در اين پست را بهطور موقت رد کرده است. درحاليکه کارلسون و متحدانش بر برايان هوک که در وزارتخارجه جورج بوش نيز فعاليت ميکرده است، برچسب نئوکان جنگطلب ميچسباندند، او طي يک سال گذشته در حالت جنگي با بولتون و مشاوران او قرار داشته است. از زمان اخراج مايکل فلين، نخستين مشاور امنيتملي کاخسفيد تنها پس از چند هفته آغاز بهکار دولت کنوني، ترامپ در تلاش براي يافتن مشاوران سياستخارجي بوده است که با آنها فهم مشترک داشته باشد. بعد از او ژنرال مکمستر در اين پست قرار گرفت؛ افسر ارشد نظامي که اغلب ديدگاههاي سياسي خود را برملا نميکرد اما چه در فرم و چه در محتوا داراي تفاوتهاي فاحش با رئيسجمهور بود.
تا اينجاي کار، هوک بهترين گزينه در قياس با فلين، مکمستر و بولتون براي تکيه بر اين کرسي است. او در دوره رکس تيلرسون، بهعنوان رئيس دپارتمان برنامهريزي وارد وزارتخارجه آمريکا شد و از اين سمت استفاده کرد تا خود را با جرد کوشنر، داماد و مشاور دونالد ترامپ نزديک کند. براساس گفته دو منبع آگاه، پس از اخراج ناگهاني تيلرسون توسط ترامپ، هوک تنها فردي از مقامات ارشد او بود که در وزارتخارجه باقي ماند. کوشنر از آن زمان هوک را در جريان جزئيات طرح خود براي صلح اسرائيل و فلسطين قرار ميدهد و از او در برابر اتهام مخالفت با ترامپ دفاع کرده است.
هوک بهعنوان نماينده ويژه در امور ايران، چهره اصلي سياست ترامپ در برابر ايران بوده است. هوک زماني که يکي از مقامات تيلرسون بود، رئيسجمهوري را براي ماندن در توافق هستهاي دولت اوباما و ايران تحتفشار قرار داد و بهعنوان نماينده ايران، از يکسو توسط اعضاي اروپايي برجام براي حفظ اين توافق و از طرف ديگر تحت فشارهاي دونالد ترامپ براي افزايش حداکثري فشار اقتصادي بر ايران قرار داشت.
هوک اما کار خود را از سمتهاي مشاورهاي در کمپين کانديداهاي رياستجمهوري جمهوريخواه در سالها ي۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ آغاز کرد. در رابطه با نامههاي ضدترامپ در سال ۲۰۱۶ نيز برخي از همکاران سابق او در گروه هي به پوليتيکو ميگويند هوک در آن زمان اين نامه را امضا نکرده و آن را ايده بدي ميدانسته است. يکي از نشانههاي ديگري که ميتوان دريافت ترامپ اجازه ورود افراد مخالف خود را به کاخسفيد نميدهد، مورد جان لرنر است، فردي که پيشتر از نمايندگان آمريکا در سازمانملل بود و انتظار ميرفت که بهعنوان مشاور امنيتملي مايک پنس، معاون دونالد ترامپ معرفي شود. با اينحال انتخاب لرنر پس از آنکه ترامپ پي برد او در سال ۲۰۱۶ از مخالفانش بوده است، لغو شد.