سياست روز/
متن پيش رو در سياست روز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
طي روزهاي اخير پيگيري هاي بانک مرکزي تا حدودي به ثمر نشست چراکه يک فوريت طرح حذف چهار صفر از پول ملي در مجلس به تصويب رسيد.موضوعي که چندين و چند بار در جريان مديريت اقتصادي کشور مطرح شده و هربار به دليلي روند اجراي آن يا متوقف يا مسکوت مانده بود.
بروز چنين اتفاقي بي شک به پيگيري و جديت تمام همتي وتيم تحت امر وي بازمي گردد. براساس آنچه که درمجلس شوراي اسلامي رخ داده مقرر است تا با حذف چهار صفر از پول ملي، واحد رسمي پول کشور نيز از ريال به تومان تغيير کند و به اين ترتيب هر ۱۰ هزار ريال (۱۰۰۰ تومان) معادل يک تومان جديد و هر تومان جديد معادل ۱۰۰ پارسه شود.
داستان دنباله دار
داستان دنباله دار اين طرح به مثابه تمام طرح هايي که روي ميز کار يدولت و نمايندگان مجلس وجود دارد؛حکايتي بس طولاني دارد اما هرچه که هست ؛بانک مرکزي پس ازآنکه طرح حذف چهار صفر از پول ملي را براي تصويب به دولت و پس از آن دولت آن را در قالب لايحهاي تقديم مجلس کرد,اين طرح مخالفان و موافقان گسترده اي داشته و دارداما با وجود تمام اين فراز و فرودها و کشمکش هاي دنباله دار مهر تاييد بهارستاني ها در قيد يک فوريت ؛نشان ازآن دارد که بانک مرکزي توانسته حرف خود را بر کرسي نشانده است و اين اتفاق مي تواند عاملي باشد تا اجرايي شدن حذف صفر رشد حرکتي طولاني تري به خود بگيرد.
عبدالناصر همتي رئيس کل بانک مرکزي با بيان اينکه سالي نزديک به يک ميليارد اسکناس امحا ميشود و نزديک به ۹ ميليارد اسکناس در جريان است مي گويد:” اگر چهار صفر از پول ملي حذف شود تعداد اسکناسها به ۲.۲ ميليارد ميرسد اين يعني با حذف چهار صفر شاهد کاهش حجم اسکناس و هزينهها و وارد شدن مسکوکات به چرخه کار هستيم.» به باور وي « اصلاح ظاهر پول از ضروريات کشور است و بررسي هاي به عمل آمده اين واقعيت را نشان مي دهد که که پول ملي بهدليل تورم در سالهاي طولاني عملاً خاصيت خود را از نظر ظاهري از دست داده است.ضمن اينکه مردم ديگر از ريال بهعنوان واحد پول ملي استفاده نميکنند و تومان را جايگزين کردهاند، به اين ترتيب که درباره اسکناسهاي ۵۰۰هزارريالي هم آن را ۵۰توماني ميگويند و کسي ۵۰ هزار تومان نميگويد.
سکاندار بانک مرکزي هدف از اجراي اين طرح را راحتي و سهولت مردم در معاملات عنوان مي کند و مي گويد:«هدف ما در اين لايحه راحتتر شدن کار براي مردم است تا بتوانند اسکناسها با واحد پولي جديد را در امور بازرگاني و مالي خود بهنحو احسن استفاده کنند”.
به گفته وي «در حال حاضر رابطه پول ملي با ارزهاي خارجي هم خوب نيست مثلاً معادل دلاري يک ريال ۰.۰۰۰۰۰۸ است. اين مبادله به فرآيند مبادلات مردم کمک ميکند. با توجه به بيارزش شدن واحدهاي پولي عملاً سکه و مسکوکات از جريان مبادله مردم خارج شده بهطوري که ضرب يک سکه بيشتر از آن هزينه ميبرد، نمونه آن سکه ۵۰۰توماني است که ضرب آن ۸۰۰ تومان هزينه دارد.»
البته نکته قابل تامل تر در صحبت هاي همتي بازه زماني مورد نظر براي اين مهم است به طوريکه تا پيش از اين در پاسخ به مخالفان ؛بازه زماني مورد نظر براي اجرارا ۲ سال عنوان ميکرد اما در شرايط کنوني اين مساله را ۴ سال تخمين زده و مي گويد:« ما براي ايجاد تعادل در مجموعه پولي کشور به زمان چهارساله نياز داريم لذا اگر امروز مجلس شوراي اسلامي به فوريت اين لايحه رأي دهد يعني چهار سال کار طول ميکشد تا ما با انجام مقدمات لازم بهتدريج پولهاي جديدي را جايگزين پولهاي قديمي کنيم. با اصلاح قانون پولي و بانکي هزينهها در ميانمدت کاهش پيدا ميکند.»
مخالفان هميشگي
در مقابل اين اظهارات همتي اما هستند کارشناساني که حذف چهار صفر از پول ملي را کاملا بي اثر خوانده و اينگونه عنوان مي کنند که دولت و به خصوص بانک مرکزي اولويت هاي جدي تري درشرايط کنوني که معيشت مردم روز به روز با مشکلات متعددي همچون تورم و کاهش قدرت خريد روبروست ؛پيش رو دارد. مخالفان اجراي اين طرح مدعي هستند که زمان و شرايط براي حذف چهار صفر از پول ملي مناسب نيست وبي شک تنها اقدامي در جهت پاک کردن صورت مسئله است و نميتواند راه حلي مناسب براي شرايط کنوني اقتصاد کشور باشد. به باور اين افراد اجراي اين طرح راه حل منطقي است و در شرايطي که خود مردم توجهي به ريال يا تومان ندارند اينگونه نگراني متوليان براي تسهيل مراودات مالي مردم در نوع خود جالب است . به باور اين افراد ؛متوليان چنان از نگراني دم مي زنند که هنوز پاسخ جدي درمقابل مشکلات معيشتي مردم نداده و به قولي نتوانسته اند اين حجم فشار اقتصادي را کم کنند. به نظر اين اقتصاددان بدون اصلاح سيستم بانکي و اصلاح سياست بودجه حذف صفر از پول ملي تنها به افزايش تورم و هزينههاي بيشتر منجر ميشود وبه بهتر است تا حذف چهار صفر را بهدليل شرايط خاص اقتصادي به زمان ديگري موکول کنيم اما بهباور اين افراد برخلاف بانک مرکزي و دست اندرکاران آنها اکنون فرصت خوبي براي اين کار نيست حتي اگر چه واقعاً صفرهاي جلوي پول ملي ارزش خود را از دست داده و به اعتقاد آنها موکول کردن آن به آينده مشکلي را حل نميکند؛ در شرايطي که نرخ تورم بالاي ۵۰ درصد است اجراي اين طرح در شرايط کنوني مي تواند به رشد تورم و کوچک شدن سبد معيشتي مردم و مشکلات روزافزون در اقتصاد کشور مي شود.
بازار