پاکستان میانجی قابل قبول
ايران/ متن پيش رو در ايران منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست امير موسوي| سفر عمران خان، نخست وزير پاکستان به تهران در مقطع حساسي از تحولات منطقه انجام شد. مقطعي که در آن شرايط پيچيدهاي براي عربستان به عنوان يکي از کشورهاي درگير تحولات جاري به وجود آمده است و باعث شده مقامهاي سعودي بعد از فراز و فرودهايي که طي کردهاند، در دستيابي به اهدافي که از قبال تقابل جويي با ايران دنبال ميکردند، ناکام بمانند در نتيجه براي حل و فصل بحرانهاي جاري از طريق مذاکره چندان بي تمايل نباشند. عمران خان در حالي به ايران سفر کرده است که دولت او کوشيده در مواجهه با صف آرايي کشورها در مقابل يکديگر سياست مستقلي در پيش گيرد. پاکستان هم با عربستان رابطه خوبي دارد و هم در ميان مقامهاي جمهوري اسلامي از جايگاه ويژهاي برخوردار است. از اين منظر به عنوان کشوري که از سوي هر دو طرف منازعه جايگاه قابل قبولي دارد، ميتواند نقشآفريني قابل قبولي داشته باشد. پيشتر نخست وزير پاکستان پيامها و نکات مورد نظر مقامهاي سعودي را در سفري که قبل از حضور در مجمع عمومي سازمان ملل به رياض داشته، شنيده و بعد از گفتوگو با آقاي روحاني در نيويورک، براي تکميل اين مباحث به تهران سفر کرده است تا علاوه بر گفتوگو با رئيس جمهوري ايران در ملاقات با مقام معظم رهبري همه نکات مورد توجه مقامهاي جمهوري اسلامي را به رياض منتقل کند. نکاتي که پيداست پيرامون سه محور اصلي خواهد بود؛ يکي گفتوگو درباره سمت و سوي مناسبات دوجانبه ايران و عربستان و برداشتن موانع و حرکت براي ترميم رابطه و توسعه و تحکيم آن؛ دوم، گفتوگوي سازنده پيرامون جنگ يمن و راهکارهاي پايان دادن به اين جنگ. جنگي که سعوديها ميخواهند از آن آبرومندانه خارج شوند و اين امکانپذير نيست مگر با کمک گرفتن و پذيرفتن نقش جمهوري اسلامي در مذاکرات صلح اين کشور. محور سوم هم پيگيري پروندههاي باقي مانده منطقه از جمله عراق، سوريه و بحرين و تحولات مرتبط با آن است. اگر ايران و عربستان با نقش آفريني پاکستان درباره رئوس اين مطالب و محورها به توافق مبنايي برسند، ميتوان اميدوار بود که ملاقاتهاي مهمي در سطح بالاتري ميان تهران و رياض رخ دهد. مشخص است که تلاش عربستان براي تعديل مواضع خود در قبال جمهوري اسلامي ايران که بعد از سرخوردگي از سياستهاي انفعالي امريکا در منطقه و در رويارويي با ايران صورت گرفته است، مقامهاي امريکايي را به تکاپوي مداخله و سنگاندازي در مسير تنشزدايي ميان تهران و رياض واداشته است. چنان که امريکا همزمان با سفر عمران خان به تهران از اعزام 3 هزار سرباز به عربستان خبر داده است که نشان ميدهد امريکا ميخواهد به عربستان بگويد ما هستيم نگران نباشيد و در مقابل ايران قوي باشيد. اما اين اقدام تاکنون حاصلي براي امريکا نداشته است. سعوديها بعد از تحولات اخير به خوبي دريافته اند که کارکرد حضور اين سربازان بسته به منافع واشنگتن خواهد بود و منفعتي در صحنه عملياتي براي عربستان نخواهد داشت. به هر روي ميانجيگري اسلام آباد در شرايطي که شاهزاده سعودي با گرفتاريهاي زيادي هم در صحنه داخلي عربستان و هم در عرصه سياست خارجي اين کشور رو به رو شده و از طرف ديگر با امارات در جنگ يمن به اختلاف نظر جدي برخورد کرده است، ميتواند فضاي مناسبي را براي گفتوگو ميان ايران و عربستان مهيا کند. اين در حالي است که ولاديمير پوتين، رئيس جمهوري روسيه هم قرار است امروز (دوشنبه) به رياض سفر کند و بي ترديد او هم تلاشهاي سازندهاي براي ترغيب رياض جهت کم کردن اختلافات با جمهوري اسلامي و مهيا شدن براي ورود به مذاکرات سازنده با آن خواهد داشت. عمران خان در سفري که روز سهشنبه به عربستان خواهد داشت، پاسخ مقامهاي جمهوري اسلامي ايران را به گوش مقامهاي سعودي خواهد رساند و بايد ديد که آيا رياض اين بار براي مذاکره با تهران جدي است يا نه.