توپ مذاکره در زمین سعودی

فرهيختگان/ متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست نخست‌وزير پاکستان در حالي عازم تهران شد که اما و اگرهاي زيادي درمورد موفقيت سفر وي وجود داشت. ميانجي‌گري ميان ايران و عربستان هرچند امروز با توجه به شرايط موجود، اندکي ساده‌تر از چندي‌قبل شده اما همچنان با موانع جدي و بسيار بزرگي روبه‌رو است. جنگ خانمان‌سوز عربستان و دوستانش عليه مردم مظلوم يمن همچنان در جريان است و تلفات آنقدر سنگين که هيچ‌کس تا سال‌ها نمي‌تواند اين حجم از جنايت را فراموش کند. اين البته يک روي سکه است، روي دوم ضربات سنگيني است که سعودي‌ها از انصارالله دريافت کرده‌اند و حالا هرگونه عقب‌نشيني آنها در افکارعمومي شکست و تسليم تعبير مي‌شود. بعد از حملات دقيق انصارالله به آرامکو و منهدم کردن سه تيپ کامل نظامي سعودي‌ها و اسير شدن چند هزار عضو اين تيپ‌ها به دست مجاهدان يمني، سرسخت‌ترين افراد دربار آل‌سعود هم نقطه پايان جنگ را ديده‌اند، هرچند همچنان راه اتمام آن را نيافته‌اند. واضح است که رياض نمي‌خواهد ميدان جنگ چندساله را با برچسب بازنده ترک کند. مانع بعدي، الگوي جديد روابط عربستان با غرب است. اولا روابط رياض با واشنگتن را بايد ذيل همان وابستگي تشديدشده، توصيف کرد که روزي مجبورند چندصد ميليارد دلار از ايالات متحده سلاح بخرند و روز ديگر پذيراي چندهزار سربازشان باشند و در کنار همه اينها بازهم ترامپ بگويد امنيت عربستان به ما ربطي ندارد. ثانيا نزديکي غيرقابل انکار با تل‌آويو که عملا باعث شده سعودي با رژيم اشغالگر قدس در برخي مسائل دنياي اسلام همراهي داشته باشد، حالا از موانع بازگشت رياض ميان کشورهاي اسلامي با مواضع اصيل است. مانع سوم شخص عمران‌خان است. اگر نخواهيم خوش‌بينانه به حضور او در تهران براي ميانجي‌گري نگاه کنيم و نپذيريم که او درصد زيادي از زمان سفر و توان مذاکراتي خود را به ميانجي‌گري اختصاص خواهد داد، بايد بگوييم عمران‌خان مي‌خواهد از فرصت چالش ميان تهران - رياض براي تثبيت و بهبود موقعيت خود در داخل و خارج کشورش بهره ببرد، بعد از آن احتمالا بخشي از مشکلات پاکستان را حل کند و در انتها اگر فرصتي ماند به روابط ايران و سعودي هم بپردازد. عمران‌خان امروز علاوه‌بر مشکلات داخلي، در شمال و شرق خود با چالشي بزرگ يعني درگيري با هندوستان مواجه است که البته کشمير محل سر باز کردن اين درگيري است و اساسا همه ماجرا نيست. در چنين شرايطي او ورود به درگيري ايراني - سعودي را بهترين موقعيت مي‌داند که هم خود را به‌عنوان يک چهره فراملي در پاکستان مطرح کند، هم کشورش را از حاشيه بودن خارج سازد، هم از فرصت ديدار و مذاکرات فشرده با تهران - اسلام‌آباد براي تقويت جبهه خود در مقابل دهلي‌نو بهره ببرد. در اين مورد آخر عمران‌خان مي‌داند که روابط هندوستان و عربستان بسيار نزديک است و احتمالا امکان آرام‌کردن هندي‌ها با واسطه‌گري دربار سعودي وجود خواهد داشت. در اين مسير البته موانع ديگري هم وجود دارد که فعلا فرصتي براي بيان آنها نيست، اما عجالتا بايد صبر کرد و منتظر اخبار جديد ماند. *علي جمشيدي ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد