گردش کردهای سوریه به سمت دمشق
اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست ميثم سليماني| شايد تا چند وقت پيش ورود نيروهاي ارتش سوريه به مناطق تحت اختيار نيروهاي دموکراتيک سوريه در کوتاهمدت قابل تصور نبود اما حالا به نظر ميرسد عمليات ارتش ترکيه در شمال فضا را به سمتي برده که کردها را مجبور به همکاري با دولت مرکزي سوريه کرده است. روز گذشته گزارشها حاکي از آن بود که ارتش سوريه تحت حمايت روسيه خود را به اعماق قلمرو تحت حاکميت کردها رسانده و در جنوب مرزهاي ترکيه مستقر شدهاند. کردها که پيش از اين متحد ايالات متحده بودند، اعلام کردند که نيروهاي سوريه تحت عنوان يک اقدام اضطراري براي مهار حمله از سوي ترکيه وارد شمال شرق سوريه شدهاند. اين اتفاق در حالي رخ ميدهد که هفته گذشته ترکيه با چراغ سبز دونالد ترامپ رييسجمهور ايالات متحده، حملهاي را عليه مواضع کردهاي سوريه در شمال اين کشور آغاز کرد. به گزارش رويترز، دولت سوريه از روز دوشنبه اعزام نيرو را آغاز کرده که اين ميتواند يک پيروزي بزرگ براي بشار اسد به عنوان رييسجمهور و متحد اصلي وي يعني روسيه باشد که اکنون توانستهاند در يکي از اصليترين پايگاههاي نظامي در شمال شرق سوريه مستقر شوند. طبق اين توافق در قدم اول نيروهاي دولتي سوريه براي ايجاد يک خط مرزي وارد شهر منبج شدند که در فاصله 400 کيلومتري اولين شهر مرزي ترکيه يعني دريک واقع شده است. رسانههاي دولتي سوريه گزارش دادند که نيروهاي ارتش اين کشور وارد شهر استراتژيک تل تمر نيز شدهاند که بزرگراه مهم M4 در آن واقع شده است که شرق به غرب سوريه را از فاصله 30 کيلومتري مرز ترکيه با سوريه به هم متصل ميکند. تلويزيون دولتي همچنين نشان داد که نيروهاي سوري با استقبال مردم وارد شهر عين عيسي شدند که قسمت مهم ديگر اين بزرگراه از اين منطقه عبور ميکند. عين عيسي در شمال شهر رقه قرار دارد که پايتخت سابق خلافت خودخوانده داعش محسوب ميشد که نيروهاي کرد سوري دوسال پيش در يکي از بزرگترين پيروزيهاي خود در چارچوب کمپين ائتلاف ضد داعش، اين گروه تروريستي را از اين منطقه خارج کردند. بخش اعظم بزرگراه M4 در حاشيه جنوبي منطقهاي قرار دارد که ترکيه قصد دارد کريدور امن در داخل سوريه ايجاد کند. ترکيه مدعي شده است که بخشي از بزرگراه را تصرف کرده است اما مقامهاي نيروهاي دموکراتيک سوريه عنوان کردند که درگيريها کماکان ادامه دارد. اين استقرار سريع از سوي دولت سوريه در حالي صورت گرفته است که استراتژي ايالات متحده در پنج سال گذشته در سوريه اينگونه بوده است که به هر نحوي اين منطقه را حفظ کند، اما حالا اين استراتژي يکشبه فروريخته است. روز يکشنبه واشنگتن رسما اعلام کرد که ناگهان هزار تن از نيروهاي خود که از سال 2014 در کنار کردهاي سوريه عليه داعش بودهاند را از خاک سوريه بيرون کشيده است. يک مقام امريکايي روز دوشنبه نيز عنوان کرد تيم ديپلماتيکي که براي تثبيت موقعيت قلمرو تحت کنترل نيروهاي دموکراتيک سوريه در اين منطقه حضور داشت نيز پيشتر از اين محدوده خارج شدند. اين مقام آگاه در ادامه به رويترز گفت که نيروهاي امريکايي هنوز در سوريه حضور دارند اما مراحل اوليه عقبنشيني آنها آغاز شده است. دو مقام ديگر امريکايي به رويترز گفتند که بخش عمدهاي از خروج ايالات متحده ظرف روزهاي آينده تکميل ميشود. اعلاميه روز يکشنبه مبني بر عقبنشيني ايالات متحده يک هفته پس از آن صورت ميگيرد که ايالات متحده تعداد کمي از نيروهاي خود را از منطقه عملياتي مورد نظر ترکيه خارج کرد تا مانعي سر راه ارتش ترکيه براي پيشروي در شرق فرات نباشد؛ اقدامي که کردها آن را خيانت به خود ميدانند. هزاران مبارز کرد و همپيمانان آنها در يک همکاري نزديک با ايالات متحده در نبرد با داعش جان خود را از دست دادند و دولت ترامپ نيز براي شکست کامل داعش راهبرد دولت اوباما را ادامه داد. اما ترامپ به اين بهانه که قصد دارد به جنگهاي بيپايان در خاورميانه خاتمه دهد پشت آنها را خالي کرد. روز گذشته نيز دونالد ترامپ در توييتي عنوان کرد، افرادي که ما را به خاورميانه آشفته کشاندند، همان افرادي هستند که بيشتر خواهان ماندن ما هستند. اما نکته اينجاست که اين استراتژي آقاي ترامپ به ترکيه اين اجازه را داد حملهاي را ترتيب دهد که در آن دهها هزار غيرنظامي مجبور به فرار شوند و متحدان کرد امريکا راهي جز پيدا کردن دوستان جديد نداشته باشند. يک مقام ارشد کرد به رويترز گفته است، بعد از اينکه امريکاييها منطقه را ترک کردند و به ترکيه براي حمله چراغ سبز نشان دادند، ما مجبور شديم گزينه ديگري را بررسي کنيم که آن گفتوگو با دمشق و مسکو براي پيدا کردن راهي در راستاي جلوگيري از حملات ترکيه بود. بدران جيا کورد در خصوص توافق نيروهاي کرد با دولت سوريه گفت: اين يک توافق اوليه نظامي است که جنبههاي سياسي بعدا مورد بحث قرار خواهد گرفت. حال بايد ديد که اين توافق اوليه آيا ميتواند چشمانداز سياسي ميان کردها و دولت مرکزي سوريه را نيز تغيير دهد. واقعيت آن است که اسد قصد دارد بعد از گذشت بيش از هشت سال از بحران داخلي در سوريه اقتدار دولت را در سراسر سوريه حاکم کند. الدار خليل از ديگر سياستمداران ارشد کرد سوري، پيمان با دمشق را يک اقدام اضطراري توصيف کرد. خليل ادامه داد که اولويت اول محافظت از امنيت مرزها در برابر خطر ترکيه است؛ از همين رو ما با دولت دمشق در تماس هستيم تا در آينده به اهداف مشترک دست پيدا کنيم. با اين حال نيروهاي دموکراتيک سوريه طي بيانيهاي عنوان کردند که اين توافق منافاتي با بحث خودمختاري اين منطقه ندارد و هدف اصلي مقابله با تجاوز به ترکيه است تا جلوي اين اقدام گرفته شود. با اين وجود رسانههاي دولتي سوري اعلام کردند يگانهاي ارتش سوريه وارد شهرها و مناطق بيشتري از شمال سوريه شدهاند و اين روند نيز ادامه دارد. آخرين خبرها حاکي از آن است که يگانهاي ارتش سوريه وارد شهر استراتژيک الطبقه در شمال سوريه شده است و فرودگاه نظامي اين منطقه را در اختيار گرفته است. همچنين علاوه بر عين عيسي، ارتش در چند شهرو روستا در حومه رقه نيز مستقر شده است. لازم به ذکر است که شهر طبقه سد بزرگي را در اختيار دارد که ميتواند برق منطقه وسيعي از سوريه را تامين کند. بلوفي که جنگ را آغاز کرد روز گذشته خبرگزاري آکسيوس به نقل از منابع مختلف امريکايي و حتي ترکي ابعاد جديدي را از موضوع تماس تلفني ترامپ و اردوغان پيش از آغاز عمليات چشمه صلح مطرح کرد. در اين گزارش به نقل از 6 منبع آگاه در کاخ سفيد آمده است که هيچگاه اين تصور وجود نداشت که اردوغان بخواهد وارد يک جنگ طولاني مدت در سوريه شود. بسياري از مقامات بر اين باور بودند که اردوغان در اين زمينه بلوف زده است. به گفته اين منابع ترامپ به اردوغان گفته است که اگر ميخواهيد به سوريه حمله کنيد، مجبور هستيد همه آشفتگيها و فشارهاي پس از آن را به دوش بکشيد، چرا که اردوغان براي آغاز اين جنگ با چند چالش عمده مواجه بود، زيرا ابتدا بايد مراقب ظهور دوباره داعش باشد و محکوميت بينالمللي را نيز پيش رو خواهد داشت و احتمالا در کنگره امريکا نيز بايد مسووليت احتمالي مقابله با کردها را برعهده بگيرد. هنگامي که ترامپ اين موضوعات را به شکل واضح با اردوغان در ميان گذاشت رييسجمهور ترکيه تقاضا کرد در خصوص آن فکر کند تا اينکه در يکشنبه موعود دو مقام با يکديگر صحبت کردند که اردوغان در آن اعلام کرد که قصد دارد حمله به شمال سوريه را آغاز کند. اردوغان نيز تصميم خود را گرفته بود که قصد دارد حمله را به زودي آغاز کند. منابع ترکيهاي به آکسيوس گفتهاند در حالي که اردوغان حرفهاي بزرگي را در صحبتهاي خود بيان ميکرد، اين تصور را در سر ميپروراند که ترامپ جلوي سخنان او را بگيرد. به عنوان مثال هنگامي که اردوغان در خصوص بحث عمق 30 کيلومتري سخن ميگفت، انتظار داشت تا ترامپ اورا متوقف کند و فرض اوليه ترکيه اين بود که مذاکرات براي دستيابي به اهداف کوچکتر صورت گيرد. گفتني است امريکاييها به اين نتيجه رسيده بودند که اردوغان در سخنان خود بلوف ميزند که براي اولينبار به سال 2017 باز ميگردد، اردوغان در خصوص تهديد کردها از ترامپ شکايت کرده بود. ترامپ در آن تماس تلفني کاملا مبهم پاسخ داده بود. او عنوان کرد که من نميخواهم در وهله اول در آنجا حضور داشته باشم، اما ميدانيد بچههاي ما آنجا حضور دارند و اگر شما بخواهيد يک گذرگاه مرزي ايجاد کنيد با بچههاي ما درگير ميشود که آنها مجهزتر هستند و شما که نميخواهيد اين اتفاق رخ دهد. البته ترامپ با وجود اين هشدار عنوان کرده بود که قصد ندارد نيروهاي خود را براي مدت طولاني در سوريه نگه دارد و قرار نيست براي محافظت از کردها در برابر ترکها ايستادگي کند. يکي ديگر از مقامات ارشد سابق کاخ سفيد نيز عنوان کرد هنگام ديدار اردوغان از کاخ سفيد در سال 2017 اردوغان بحث حمله را مطرح کرده که ترامپ نيز فهميده اين بلوف رييسجمهور ترکيه است و گفته است که، نگاه کن، اگر ميخواهيد اين منطقه را صاحب شويد، به دنبال من نياييد، اگر ميتوانيد آن را بگيريد مال شماست. اشاره ترامپ به مرز سوريه با ترکيه است.