شورای روابط خارجی آمریکا: رابطه ترکیه و ناتو باید تغییر کند
خبرآنلاين/ متن پيش رو در خبرآنلاين منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست يک انديشکده آمريکايي معتقد است که زمان آن رسيده که روابط ناتو و ترکيه دستخوش تغيير شود. مکس بوت کارشناس شوراي روابط خارجي درباره اقدام ترکيه به حمله به شمال شرق سوريه معتقد است که دولت ترامپ اول بايد تکليف پايگاه اينجرليک که حاوي کلاهک هاي اتمي است را مشخص کند و در عين حال روابط آنکارا با ناتو نيز تغيير کند و به دشمن دوست نما تبديل شود، مشروح اين گزارش تحليلي را مي خوانيم: اشغال شمال سوريه توسط ترکيه، جديدترين مورد بي اعتنايي اين کشور به ارزش هاي ناتو است. زمان آن رسيده که نسبت به اقدامات ترکيه واکنش نشان دهيد.رييس جمهور دونالد ترامپ ممکن است خيال کرده باشد که با بيرون بردن نيروهاي آمريکايي از شمال سوريه و اجازه دادن به ترکيه و شبه نظاميان عرب هم پيمان ترکيه براي اشغال مناطق کردي، به رييس جمهور رجب طيب اردوغان لطف کرده است. البته بايد گفت که ترامپ با اين کارش، روابط ايالات متحده و ترکيه را دچار بحران بي سابقه اي کرده و سوالات جديدي را در رابطه با ادامه عضويت ترکيه در پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو) مطرح کرده است. ترکيه ديگر يک متحد قابل اعتماد نيست روابط ترکيه و ناتو در دهه 50 ميلادي، زماني که ترکيه صاحب رژيم سکولار و تحت حاکميت نظاميان بود شکل گرفت اما در سالهايي که اردوغان به دنبال تحکيم قدرت خود و حزب اسلامگراي عدالت و توسعه اش بود دچار تنش شده است. اردوغان آخرين بقاياي دموکراسي ترکيه را تخريب، و افسران نظامي و انديشمندان سکولار حامي غرب در ترکيه را تصفيه کرد. اردوغان حامي پيشتاز اخوان المسلين و متحد جهادي هاي سوريه شده است. او از تبعيت از تحريم هاي آمريکا بر ضد ايران سرباز زده و روابط نزديکتري با روسيه برقرار کرده است. تصميم ترکيه براي خريد سامانه پدافندي اس – 400 از روسيه موجب شد که پنتاگون در ماه ژوييه، ترکيه را از برنامه خريد جنگنده هاي اف - 35 کنار بگذارد رسانه هاي همسو با اردوغان، تبليغات نيش و کنايه دار ضد آمريکايي منتشر مي کنند و از ايالات متحده به خاطر کودتاي نظامي سال 2016 و اعطاي پناهندگي به روحاني ترک فتح الله گولن انتقاد مي کنند. اکنون، اشغال شمال سوريه توسط ترکيه روابط وخيم اين کشور و آمريکا را به اوج رسانده است. توپخانه ترکيه، نزديکي مقر سربازان آمريکايي را هدف قرار داده و بر اساس گزارش ها، شبه نظاميان متحد ترکيه دست به اقدامات خشونت بار و شنيع بر ضد متحدان کرد ايالات متحده زده اند. ترامپ تهديد کرد «اگر ترکيه دست به اقدامي بزند که من بر اساس عقل بي مثال خود تشخيص دهم که زياده روي بوده، اقتصاد ترکيه را با خاک يکسان خواهم کرد». پس از اين توييت، ترامپ اعلام کرد که ايالات متحده تعرفه گمرکي بر فلزات ترکيه را افزايش خواهد داد و مذاکرات تجاري جاري با اين کشور را متوقف خواهد کرد و مقامات ارشد ترکيه را نيز مورد تحريم قرار خواهد داد. سوال اين است که با نظر به اينکه ترکيه سي و دومين شريک تجاري آمريکاست، آيا تحريمهاي ايالات متحده مي توانند بر اقتصاد ترکيه اثر مخرب داشته باشند؟ البته اينکه ترامپ تهديد مي کند که اقتصاد يک کشور عضو ناتو را با خاک يکسان خواهد کرد، نشان مي دهد که ادامه عضويت ترکيه در ناتو تا چه حد نامطلوب گرديده است. برخي از آمار و ارقام مربوط به ترکيه و ناتو 1952 – سال عضويت ترکيه در ناتو 355,000 – تعداد پرسنل فعال نيروهاي مسلح ترکيه (ترکيه پس از آمريکا بيشترين پرسنل نظامي را در ميان اعضاي ناتو دارد) 19 ميليارد دلار – بودجه دفاعي ترکيه در سال 2018 ( مقام هفتم در ميان اعضاي ناتو) 2500 – تعداد پرسنل آمريکايي در پايگاه هوايي اينجرليک ترکيه 50 – تعداد تخميني سلاح هاي هسته اي در ترکيه با ترکيه بايد چه رفتاري داشت؟ اگر ترکيه امروز براي عضويت در ناتو اقدام مي کرد، ازهمان جلوي در ردش مي کردند. آيين نامه ي عضويت در ناتو، نامزدهاي عضويت در ناتو را به داشتن دموکراسي باثبات، حل و فصل مصالحه آميز مناقشات داخلي و طايفه اي، روابط حسنه با همسايگان، تعهد به «حاکميت قانون» و «حقوق بشر»، رفتار مدني و دموکراتيک نيروهاي مسلح، و برخورداري از «اقتصاد بازار» ملزم مي کند. ترکيه از «اقتصاد بازار» برخوردار است اما واجد ساير معيارهاي عضويت در ناتو نيست. به رغم همه اينها، ناتو از مکانيسم اخراج اعضاي فعلي ناتو برخوردار نيست. حتي اگر قرار باشد که ترکيه همچنان عضو ناتو بماند، ايالات متحده و ساير اعضاي ناتو بايد اين خيال باطل را از سر به در کنند که ترکيه يک متحد قابل اعتماد است. اعضاي ناتو بايد با ترکيه مانند «يک دشمن دوست نما(frenemy)» رفتار کنند. اصطلاح «دشمن دوست نما» قبلا هم درباره پاکستان که ديگر متحد ياغي آمريکاست، استفاده شده است. البته هنوز مواردي هستند که واشنگتن و آمريکا بتوانند بر سر آنها با يکديگر همکاري کنند، اما منافع ترکيه به شکل اساسي با منافع آمريکا غيرهمسو شده است. به خاطر همين، رياست شوراي روابط خارجي «ريچارد هاس» بر پايه استدلالهايي که دارد مي گويد: «ايالات متحده بايد همه سلاح هاي هسته اي را از ترکيه خارج کند و اتکا به پايگاه هاي نظامي ترکيه را کاهش دهد و همکاري اطلاعاتي و فروش تسليحات به ترکيه را نيز محدود کند». پيشنهادهاي «ريچارد هاس» همگي خوب هستند و براي عملي کردن آنها بايد از«پايگاه هوايي اينجرليک ترکيه» آغاز کرد. اينجرليک در اوايل دهه 50 ميلادي توسط مهندسان ارتش آمريکا ساخته شد و از آن زمان تا کنون، هواپيماهاي ايالات متحده و ساير اعضاي ناتو از آن براي مراقبت، ترابري، امداد، و عمليات هاي رزمي استفاده کرده اند. نيروي هوايي ايالات متحده بايد هواپيماهايش را از اينجرليک به «پايگاه هوايي مُوفق السَلطي»در اردن و ساير پايگاه هاي هوايي کشورهاي حوزه خليج فارس منتقل کند. «سلاح هاي هسته اي تاکتيکي»که در اينجرليک انبار شده اند، يا بايد به آمريکا بازگردانده شوند و يا به ساير کشورهاي عضو ناتو که قابل اطمينان تر هستند منتقل گردند. الان زمان آن است که درباره ترکيه واقع بين شويم و خيال نکنيم که روابط ترکيه و ناتو مي تواند مانند دوران جنگ سرد – که 28 سال پيش تمام شده – باشد. *شوراي روابط خارجي