تسنیم نوشت: رادیکالیسم سوخته رییس جمهور

تسنيم/ متن پيش رو در تسنيم منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست محمدعلي سافلي| حجت‌الاسلام حسن روحاني رئيس جمهور امروز دومين سفر خود به استان يزد (از زمان شروع رياست جمهوري) را آغاز کرد؛ سفري که از مدت‌ها قبل تيم رسانه‌‌اي رئيس جمهور مانور زيادي روي آن انجام داده بود و حکايت از گفتن سخنان متفاوت داشت. وي در سخنراني در ميدان اميرچخماق يزد اظهارات تندي کرد که بيشتر ناظر به انتقاد شديد از قوه قضائيه و زير سوال بردن اقدامات اخير آن بود و گفت "با کشاندن چندنفر به دادگاه و تبليغ مبارزه با فساد، سرِ مردم کلاه نمي‌رود!" اين اظهارات رئيس‌جمهور را مي‌توان در چند لايه بررسي کرد. براي پي بردن به علت حمله دوباره روحاني به قوه قضاييه بايد به عملکرد ماه‌هاي اخير اين نهاد نگاهي انداخت تا منظور روحاني از «چند نفر» که به دادگاه کشيده شدند روشن شود. قوه قضائيه از زمان روي کارآمدن حجت‌الاسلام و المسلمين رئيسي مبارزه جدي با فساد را آغاز کرده و غير از برخورد با برخي قضات و کارکنان سابق دستگاه قضائي و همچنين چهره‌هايي از جناح‌هاي مختلف، از جمله پرونده‌هاي ديگري که در دستگاه قضا رسيدگي شد -يا در حال رسيدگي است- متعلق به برخي وابستگان دولت روحاني است. «حسين فريدون» برادر رئيس‌جمهور ماه گذشته به اتهام اخذ رشوه به 5 سال حبس قطعي و رد مال به مبلغ 31 ميليارد تومان محکوم شده‌است. پرونده شبنم نعمت‌زاده دختر محمدرضا نعمت‌زاده وزير صنعت دولت يازدهم نيز به اتهام «احتکار دارو» درحال رسيدگي است و علي‌اشرف پوري حسيني رئيس سازمان خصوصي‌سازي نيز به اتهام خصوصي‌سازي‌هاي بدون ضابطه و افسارگسيخته در بازداشت به‌سر مي‌برد. اگرچه رئيس‌جمهور در جريان مراحل رسيدگي به پرونده وابستگان دولتش ورود علني نداشت اما موضع‌گيري‌ روزهاي گذشته‌اش عليه دستگاه قضايي نشان مي‌دهد احتمالاً از احکام صادرشده دلخور بوده و انتظار چنين برخوردي را نداشته است. روحاني در نشست خبري اخير خود نيز در واکنش به برخوردهاي قوه قضاييه با فساد، اين مبارزه را تبليغاتي و هيجاني دانسته بود. فارغ از وجه غريزي اين اظهارات که احتمالاً ناشي از ناراحتي از برخورد با برادر رئيس‌جمهور است، سخنان امروز روحاني را بايد در راستاي علاقه وي به راديکاليسم تفسير کرد. همانطور که در ابتداي متن گفته شد، از روزهاي گذشته فضاسازي سنگيني درباره سفر به يزد انجام شده بود، پوسترهايي طراحي شده بود که قرار است رئيس‌جمهور در سخنراني‌اش از «ناگفته‌ها» بگويد! رئيس دفتر رئيس‌جمهور هم خبر از اختصاص بودجه‌ ويژه به يزد در اين سفر خبر داد تا توجهات را به سمت صحبت‌هاي روحاني جلب کنند. نزديک شدن به ايام انتخابات مجلس، در راديکال شدن دوباره حسن روحاني بي تاثير نيست و اگرچه حدي از راديکاليسم از روحيه وي جدا نيست اما در موعد انتخابات هميشه سعي مي‌کند با مضاعف کردن راديکاليسم فضاي اذهان را از موضوعات مهمي چون مشکلات معيشتي و اقتصادي و در واقع کارنامه‌ي خود منحرف کرده و به سمت موضوعات ديگري بکشاند. سال 92 وي توانست با استفاده از اين ابزار نداشتن کارنامه کاري و بي‌برنامه بودن خود را در بين ساير نامزدها دور بزند و سال 96 هم که بايد درباره کارنامه اقتصادي دولت توضيح مي‌داد توانست با تند کردن فضا در مناظره‌ آخر، از آن بهره ببرد. در ايام انتخابات رياست‌جمهوري شاهد بوديم آقاي روحاني آنچنان تند رفت که به‌جاي نقد رقبا، گاهي نظام و انقلاب را متهم کرده و در اظهارنظري که مورد استقبال ضدانقلاب هم قرار گرفت، رقبايش را کساني معرفي کرد که در طول 38 سال فقط اعدام و زندان بلد بودند و زبان‌ها را بريده و لب‌ها را دوخته‌اند. اين صحبت‌هاي روحاني آنچنان راديکال بود که با واکنش اصلاح‌طلبان هم روبه‌رو شد. الياس حضرتي همان زمان در يادداشتي سخنان وي را عامل سوءاستفاده دشمنان دانست که ادعاهاي نارواي خود را عليه جمهوري اسلامي تکرار خواهند کرد. حجت‌الاسلام موسوي تبريزي رئيس مجمع محققين و مدرسين حوزه نيز در گفت‌وگويي آن اظهارات را «طغيان» و «ناعادلانه» قلمداد کرده و گفت: من آن تعبيرات را دوست نداشتم چون ديگران هم مي‌توانستند تعبيرهاي ديگري را در مورد روحاني بگويند که هيچ کدامشان منصفانه نبود. سعيد حجاريان هم بعد از انتخابات با انتقاد شديد از برخي مواضع روحاني به او هشدار داد که «هرکه بخواهد اوضاع را آشوب‌ناک کند، بازنده است.» (خبرگزاري تسنيم - 10 تير 1396) نتيجه راديکال کردن فضاي سياسي کشور اگرچه براي روحاني در مقاطعي مانند سال 92 سود داشت اما در درازمدت به زيان وي منجر شد. وي بعد از سودبردن از فضاي خودساخته راديکالي، در يک انفعال جدي به سر مي‌بُرد و نمي‌دانست فرداي پيروزي دقيقاً چه بايد بکند؟ سال 96 توانست نارکارآمدي خود را پنهان کند و بعد از پيروزي در انتخابات تمام تلاشش حفظ برجام بود اما خروج آمريکا از برجام و وقت‌کُشي اروپايي‌ها در اجراي تعهدات خود در قبال ايران موجب شده تا دولت روحاني در يک تعليق به‌سر ببرد. در اين شرايط تنها اميد وي براي حفظ دولت و پيروزي هم‌حزبي‌هايش در انتخابات اسفندماه، استفاده دوباره از ابزار راديکاليسم است. شگرد سوخته‌اي که حتي حاميان وي و اصلاح‌طلبان هم از آن نه تنها استقبال نکردند بلکه لب به انتقاد گشودند. صدرا محقق خبرنگار روزنامه شرق در توئيتي با اشاره به سلام روحاني به سيد محمد خاتمي در سخنراني امروزش نوشت: جا داشت يه وعده رفع حصر هم مي‌داد و در ادامه از گوش‌هاي مخملي ما هم ياد مي‌کرد!" يکي ديگر از خبرنگاران اصلاح‌طلب نيز در توئيتي نوشت: سخنراني امروز ‎روحاني بيشتر شبيه نطق انتخاباتي بود . از ‎روحاني در اين موقعيت انتظار مي رود بجاي نطق و تهديد به افشا، به اقدام عملي دست بزند. فرصت به سرعت از دست مي رود." سيد محمود دعايي از اصلاح‌طلبان قديمي و مدير مسئول روزنامه اطلاعات نيز با بيان اينکه نبايد سد راه کساني شد که در حال حاضر با قدرت و قوت خدمات ارزشمندي را ارائه مي‌دهند، گفت: اين صحبت‌ها قطعاً از اشتباهات آقاي روحاني است. اگر خداي نکرده آقاي روحاني مطالبي را بيان کرده که تعريضي به قوه قضاييه و آيت‌الله رئيسي است، قطعا اين مورد از اشتباهات وي است. همانطور که مي‌بينيم راديکاليسم روحاني برخلاف گذشته نه تنها عامل پيروزي نيست بلکه به تعبير حجاريان از اين به بعد بازنده خواهد بود. برداشتِ چه منتقدان و چه حاميان روحاني از اين اظهارات يک ژست انتخاباتي است و شگرد سوخته‌اي است که ديگر نمي‌تواند افکار عمومي را اقناع کند. شايد برخي در ادامه درصدد نقد اظهارات روحاني بربيايند، اما بايد توجه کرد روحاني از چند جهت «غير قابل نقد» است چراکه اگر هدف از نقد، اصلاح وي باشد تجربه اين 6 سال نشان داده وي توجه چنداني به اين مسائل ندارد. همچنين اگر منظور از نقد، توجه دادن افکار عمومي به نواقص و کاستي‌هاي دولت آقاي روحاني باشد، نتايج نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد که ايشان در اين مسئله هم تا حد زيادي اشباع است؛ لذا به نظر مي‌رسد دليل چنداني هم براي نقد او وجود ندارد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد