فرارو/
متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
دونالد ترامپ و رجب طيب اردوغان روساي جمهوري آمريکا و ترکيه، براي اولين بار پس از حمله ترکيه به شمال سوريه در کاخ سفيد ديدار کردند. اين ديدار در حالي صورت گرفت که روابط ترکيه و آمريکا در هفتههاي اخير دچار تنش شده بود. اين ديدار ترامپ با اردوغان با مخالفتهايي از داخل آمريکا همراه بوده است.
ترامپ درديدار با اردوغان گفت که يکي از "هواداران پروپاقرص" رئيس جمهوري ترکيه است. رئيس جمهوري آمريکا همچنين از ادامه آتش بس در شمال سوريه پس از عمليات ترکيه ابراز رضايت کرد. دونالد ترامپ گفت: «همانطور که همه ميدانند ترکيه يک متحد مهم ما در ناتو است.»
ديدار ترامپ و اردوغان زير سايه چند موضوع مهم قرار دارد اول بحث کردهاي سوريه است، موضوع دوم مسئله خريد اس ۴۰۰ روسي از سوي ترکيه است که آمريکا با آن مخالف است. مسائل ديگري هم وجود دارد از جمله بحث استرداد فتح الله گولن رهبر ديني و از مخالفان پروپاقرص اردوغان. اردوغان ميگويد که گولن در کودتاي چند سال پيش ترکيه نقش داشته است.
ترامپ در ديدار با اردوغان به طور ويژه از او خواست که دست از خريد اس ۴۰۰ از روسيه بردارد. اين ماجرا را "چالشي جدي" در روابط دو کشور دانست و گفت: «ما امروز درباره اين موضوع صحبت کرديم و در آينده هم صحبت خواهيم کرد. اميدوارم بتوانيم اين مساله را حل کنيم.»
هم دموکراتها و هم جمهوريخواهان خروج نيروهاي نظامي آمريکا از سوريه را خيانت به نيروهاي کرد مستقر در شمال اين کشور قلمداد ميکنند.
ترکيه اغلب نيروهاي کرد مستقر در شمال سوريه و متحد آمريکا را تروريست ميداند، اما ترامپ به خبرنگاران در کاخ سفيد گفت: « ترکيه با کردها رابطه خيلي خوبي دارد!»
سخنان روز چهارشنبه رئيس جمهوري ايالات متحده درباره اردوغان و ترکيه در حالي بيان شد که دونالد ترامپ پس از خروج نظاميان آمريکا از شمال سوريه در نامهاي خطاب به رجب طيب اردوغان از او خواسته بود که «سرسختي» نشان ندهد و «احمق» نباشد.
رئيس جمهوري ترکيه پس از ديدار با همتاي آمريکايي خود در کاخ سفيد در پاسخ به پرسشي در مورد اين نامه اعلام کرد که اين نامه را به دونالد ترامپ پس داده است.
اوهمچنين تاکيد کرد که مشکل آنکارا نه با کردها که با "سازمانهاي تروريستي" است.
رئيس جمهوري ترکيه همچنين از اينکه مظلوم عبدي، فرمانده نيروهاي دموکراتيک سوريه از سوي دونالد ترامپ و روسيه «جدي» گرفته ميشود ابراز تاسف کرد.
اختلافات آمريکا و ترکيه ميتواند حوزههاي ديگري از جمله ايران و اسرائيل را هم در بر گيرد.
سفر رجب طيب اردوغان به آمريکا در حالي رخ داده است که او روابط گرمي با ايران و روسيه دارد. اين سه کشور براي حل و فصل مسائل سوريه مذاکرات و هماهنگيهاي مستمري دارند. از طرف ديگر ترکيه و روسيه روابط اقتصادي و نظامي وسيعي با يکديگر دارند که آخرين آن مربوط به تحويل محموله سامانه دفاعي اس ۴۰۰ است، که صداي آمريکا و متحدان ترکيه در ناتو را درآورده است.
در واقع اردوغان با سياست خارجي فعال خود توانسته است در ميانه اختلافات چند کشور منافع ملي ترکيه را پيگيري کند. اردوغان چند هفته پيش به تندي عليه آمريکا سخن ميگفت، اما حالا در ايالات متحده به دنبال يافتن راهي براي اختلافات است. ارتش ترکيه چند سال پيش هواپيماي روسيه را در مرز سوريه هدف قرار داد حادثهاي که ميتوانست به قطع کامل روابط ترکيه و روسيه تا چند سال منتهي شود، اما ترکيه آرام آرام به سوي رفع تنش حرکت کرد و حالا روسيه يکي از متحدان اصلي اين کشور است.
محسن جليليوند تحليلگر مسائل سياست خارجي در اين باره به فرارو گفت: «اردوغان وارث دو نوع حکومتداري متفاوت است. از يکسو شيوه حکومتي عثماني قرار دارد و از سوي ديگر شيوه حکومتي آتاتورک. اردوغان همزمان با اينکه يک نگاه منطقهاي و جهاني دارد که بر آمده از حکومتداري عثماني است، يک نگاه ناسيوناليستي هم دارد که از حکومتداري آتاتورک به جا مانده است.»
او افزود:"سياست خارجي اردوغان بسيار انعطاف پذير است. اين سياست خارجي شبيه يک پاندول عمل ميکند. يک روز هواپيماي روسي را سرنگون ميکند و روزي بعد از آن به مسکو ميرود و با پوتين مذاکره ميکند. عليه ايران حرفي ميزند، اما پس از آن در برنامه هستهاي از مواضع ايران حمايت ميکند و به ايران کمک ميرساند. با اسرائيل درگير ميشود، اما هيچ پيمان نظامي با اين رژيم را لغو نميکند."
اين تحليلگر مسائل سياست خارجي با بيان اين که "اين سياست خارجي منعطف و باز است"، افزود: «اردوغان منافع ملي کشورش را مهمتر از آن ميداند که بخواهد با مسائل خشک و يکه سالاري و دفاع سر سختانه از يک موضع آن را قرباني کند.»
جليلوند طراح سياست خارجي اردوغان را احمد داوود اوغلو وزير خارجه پيشين و از اعضاي سابق حزب عدالت و توسعه دانست و گفت: «برمبناي ديدگاه داود اوغلو دولت بايد نگاه به شرق داشته باشد ولي با غرب نيز درگير نشود. ترکيه سالها چشمش به غرب بود، اما پشت ديوارهاي اتحاديه اروپا مانده بود و نهايتا نتوانست به اتحاديه اروپا بپيوندد؛ بنابراين در سياست خارجي خود بازنگري کرد. در سياست داخلي نيز سعي کرد ساختار ارتش سالار را تغيير دهد.»
اين کارشناس مسائل سياست خارجي درباره اينکه آيا سفر اردوغان به ترکيه روابط اين کشور با روسيه را تحت تاثير قرار ميدهد؟، گفت: «ترکيه دومين ارتش بزرگ ناتو را دارد و يک متحد استراتژيک آمريکا در منطقه است. آمريکا در ترکيه سلاح اتمي انبار کرده است. بنابراين رابطه خيلي نزديکي با هم دارند. سفر اردوغان به ايالات متحده براي حل و فصل اختلافات است. او ميخواهد امتياز بگيرد و احتمالا امتيازي هم بدهد. تصور نميکنم اين سفر رابط ترکيه و روسيه را تحت تاثير قرار دهد. درباره موشکهاي اس ۴۰۰ تاثيري نخواهد داشت و قرداد پا برجاست و آمريکاييها هم بدشان نميآيد موشکها روسي در اختيار ناتو باشد.»
او درباره احتمال تاثير سفر اردوغان به آمريکا در روابط ترکيه با ايران گفت: «اردوغان از برگ ايران براي امتياز گرفتن از آمريکا استفاده ميکند، اما اين کار را طوري انجام نميدهد که دوستي ايران را از دست دهد. ايران به خاطر موقعيت بسيار خوبي که در مناطق کردنشين دارد براي ترکيه بسيار استراتژيک است، اگر ايران بخواهد ميتواند در ترکيه بحران امنيتي ايجاد کند. به همين خاطر اردوغان هميشه سعي ميکند روابط خوبي با ايران داشته باشد.»
بازار