مهر/
متن پيش رو در مهر منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
ايران در گامهاي بعدي کاهش تعهدات برجامي، ۵ گزينه را روي ميز دارد تا در مقابل بدعهديهاي مکرر طرفهاي غربي «اقدام متقابل» کند.
بهرغم برداشته شدن چهار گام کاهش تعهدات هستهاي ذيل برجام توسط ايران، اروپاييها همچنان به تعهدات خود عمل نکرده و آمريکا نيز به کارشکنيهاي خود ادامه ميدهد. آژانس بينالمللي انرژي هستهاي نيز هفته گذشته بار ديگر تحت فشار آمريکا و رژيم صهيونيستي شبهاتي را نسبت به پرونده هستهاي کشورمان اعلام کرد.
علاوه بر گزارش آژانس انرژي اتمي، دو هفته قبل سازمان انرژي اتمي در بيانيهاي از کارشکني بازرس آژانس خبر داد و اعلام کرد که دستگاههاي «ددکتور» مجتمع نظنز علامت هشداري نسبت به يکي از بازرسان آژانس بينالمللي انرژي هستهاي داده و از همين رو اعتبارنامه وي لغو و اين بازرس از کشور خارج شد.
بر همين اساس، در پي گزارش آژانس انرژي اتمي و بدعهدي ادامه دار اروپاييها، با بررسي مواضع مسئولان کشور، به نظر مي رسد ايران از اين به بعد دست به ابتکاراتي خواهد زد تا به بدعهديها و تلاش براي خرابکاري عليه صنايع هستهاي جواب درخور و شايستهاي دهد.
۱- محدود کردن بازرسيها
با توجه به اينکه ايران تحت شديدترين نوع بازرسيهاي قرار دارد، به نظر ميرسد ايران مي تواند براي محدود کردن بازرسيها، در سه بخش محدوده بازرسي، تعداد بازرسها و سطح دسترسي اقدام کند.
در همين راستا نيز بهروز کمالوندي سخنگوي سازمان انرژي اتمي در نشست خبري خود با خبرنگاران که روز شنبه ۱۸ آبان در سايت غنيسازي فردو انجام گرفت، در مورداحتمال کاهش بازرسيها گفت: بايد اين نکته را نيز بگويم که در برخي موارد که مربوط به کاهش تعهدات برجامي ما ميشود ديگر لزومي به بازرسيهاي آژانس نيست و اگر آنها ميخواهند همچنان به اين کار ادامه دهند، وقت خود را تلف ميکنند.
محمدعلي پورمختار عضو کميسيون حقوقي و قضايي مجلس شوراي اسلامي نيز در همين رابطه و با اشاره به بدعهدي طرفهاي غربي تصريح کرد: در صورت ادامه بدعهدي اروپاييها و تامين نشدن منافع کشور، محدوديتهايي را در مقابل بازرسيهاي آژانس بينالمللي انرژي اتمي ايجاد خواهد شد.
محمدجواد جمالي نوبندگاني نايب رئيس کميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي نيز بيان کرد: اعمال برخي محدوديتها مقابل بازرسيهاي آژانس بينالمللي انرژي اتمي از تاسيسات هستهاي ايران را بهعنوان بخشي از کاهش تعهدات برجامي کشور ميتواند در دستور کار باشد.
سيدحسين نقوي حسيني سخنگوي کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز درباره احتمال ايجاد محدوديت در بازرسها از صنعت هستهاي کشورمان گفت: پيشنهاد ميکنم که اگر گام کاهشي تعهدات را در حوزه نظارت برداريم و تعهدات نظارتي را کاهش دهيم، قطعا گام موثر و مفيدي خواهد بود.
۲- افزايش سطح غنيسازي
ايران پيش از برجام در سطح ۲۰ درصد به غنيسازي ميپرداخت و بسياري اين موضوع را ابزار قدرتي در دست کشور براي چانهزني ميدانستند. تحليلگران سياسي معتقدند که با توجه به خط قرمز بودن غنيسازي بالاي پنج درصد، اگر مسئولان کشور بازگشت به سطح ۲۰ درصدي را اعلام کنند، مي تواند گام موثري در مقابل بدعهدي طرف هاي غربي باشد.
کمالوندي در نشست خبري خود در فردو در همين باره اظهار داشت: توان غنيسازي اورانيوم تا ۶۰ درصد را داريم و بر اساس نياز کشور و دستور مسئولان آن را انجام ميدهيم.
همچنين علياکبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي در حاشيه بازديد خبرنگاران از مجتمع غنيسازي شهيد احمدي روشن (نطنز) گفت: هرگاه مقامهاي ارشد کشور درباره غنيسازي ۲۰ درصدي دستور دهند، ما در چهار دقيقه به آن دست پيدا ميکنيم.
نايب رئيس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز در همين زمينه گفت: کاهش تعهدات ايران شامل ميتواند افزايش سطح غنيسازي تا سطح مورد نياز باشد تا اروپاييها را وادار به اجراي تعهدات خود کند.
۳- عدم اجراي پروتکل الحاقي
ايران طبق برجام، اجراي پروتکل الحاقي را به صورت داوطلبانه اجرا ميکند و طبق مفاد توافق، کشورمان بايد در هشتمين سال روز توافق با روز ارائه گزارش مديرکل آژانس، پروتکل الحاقي را در مجلس شوراي اسلامي بررسي و تصويب کند.
اما با توجه به اين موضوع که آمريکا به صورت يکجانبه از برجام خارج شده و سه کشور انگليس، آلمان و فرانسه نيز به تعهدات خود عمل نميکنند، برخي از مسئولان عدم اجراي پروتکل الحاقي را به عنوان يکي از گزينه هاي روي ميز ايران مطرح کردند و اين اقدام را هشداري جدي به طرفهاي اروپايي باقيمانده در برجام براي اجراي تعهدات خود ميدانند.
علي مطهري نائب رئيس سابق مجلس شوراي اسلامي در همين زمينه تصريح کرد: حال که تا اين حد ايران را تحت فشار قرار ميدهند و بيش از ساير کشورها تاسيسات هستهاي را بازديد ميکنند، ميتوانيم از اجراي پروتکل الحاقي خودداري کنيم.
سخنگوي کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز با تاکيد بر عدم اجراي پروتکل الحاقي به عنوان يکي از گزينه هاي روي ميز ايران گفت: وقتي پروتکل الحاقي به صورت داوطلبانه در حال اجرا است؛ اما طرف مقابل به تعهداتش عمل نميکند، جمهوري اسلامي ميتواند انجام اجراي داوطلبانه اين پروتکل را متوقف کند.
۴- خروج از NPT
ايران در سال ۱۹۶۸ به پيمان منع گسترش سلاحهاي هستهاي (NPT) پيوست و بعد از انقلاب اسلامي، هميشه عضويت در اين پيمان مورد مناقشه بوده است. بسياري از کارشناسان معتقدند ادامه حضور کشورمان در NPT با توجه به بدعهديهاي مکرر غربيها در انجام تعهدات بهرغم اجراي مفاد برجام از سوي ايران، کاري اشتباه است.
دريابان علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي نيز پيش از اقدام ترامپ در ترک برجام گفته بود: در صورت خروج آمريکا از توافق اتمي موسوم به برجام، يکي از گزينههاي ايران، خروج از پيمان منع گسترش سلاح هاي اتمي (ان.پي.تي) است.
پس از خروج آمريکا از برجام، بهروز کمالوندي سخنگوي سازمان انرژي اتمي در راستاي مواضع دبير شوراي عالي امنيت ملي با اشاره به اينکه سازمان انرژي اتمي چندين پيشنهاد براي کاهش تعهدات ارائه کرده، گفت: سازمان انرژي اتمي ۱۵ پيشنهاد ارائه کرده که براي آينده مورد اقدام قرار ميگيرد و خروج از NPT نيز يکي از همين پيشنهادات است.
با توجه به اظهارات دبير شوراي عالي امنيت ملي و سخنگوي سازمان انرژي اتمي به وضوح مشخص مي شود که خروج از NPT يکي از گزينههاي روي ميز ايران براي مقابله با بدعهديهاي آمريکا و کشورهاي اروپايي بوده و امکان اتخاذ اين تصميم در زمان خود بسيار زياد است.
علاوه بر اظهارات شمخاني و کمالوندي، حميد بعيدينژاد سفير ايران در لندن نيز با اشاره به ادامه بدعهديهاي طرف مقابل در توافق هستهاي در جمع خبرنگاران و رسانههاي انگليسي گفت: در برخي از حلقهها و بين بعضي شخصيتها در ايران اين نظريه وجود دارد که در حال حاضر از عضويت در NPT سودي نميبريم. به دنبال مسائلي که در مورد برجام پيش آمده، تعداد بيشتري از مردم به صحبتهايي که در مورد خروج از NPT ميشود، توجه ميکنند.
علي مطهري نايب رئيس مجلس شوراي اسلامي نيز در همين زمينه تصريح کرد: خروج ايران از پيمان منع گسترش سلاحهاي هستهاي اقدام مناسبي است تا از اين پس تعهدي نداشته باشيم. همانطور که رژيم صهيونيستي عضو NPT نيست و هر کاري که دوست دارد انجام ميدهد، ايران نيز ميتواند از اين پيمان خارج شود.
۵- خروج از برجام
يکي از مهمترين گزينه هاي پرتکرار براي مقابله با بدعهدي هاي طرف هاي غربي و کارشکني هاي ادامه دار آمريکا، خروج از برجام است و محمدجوادظريف وزير امور خارجه نيز در مصاحبهاي مي گويد: ايران گزينههاي متعددي دارد و خروج از برجام نيز يک گزينه است. حتما اين اقدام يکي از دهها گزينه ما است.
وي همچنين در ميزگردي با روزنامهنگاران که در مقر ايران در سازمان ملل متحد برگزار شد هم گفت: اگر مکانيسم مالي اروپا موثر نباشد، ايران ممکن است از توافق هستهاي خارج شود.
علاوه بر وزير امور خارجه، سيدعباس عراقچي معاون سياسي وزير امور خارجه و عضو ارشد تيم مذاکره کننده هسته اي در ۱۸ ارديبهشت در گفتگو با شبکه ۲ رسانه ملي خروج از برجام را يکي از گزينه هاي روي ميز ايران اعلام مي کند و مي گويد: ما خروج از برجام را در دستور کار قرار داريم.
عراقچي در گفتگوي ديگري با تاکيد بر اينکه اصل بر منافع کشور است، نه اينکه برجام حفظ شود، تصريح کرد: اگر منافع کشور ايجاب کند که برجام را کنار بگذاريم، اين کار صورت ميگيرد.
بنابراين بر اساس آنچه که در بالا آورده شد، ايران در گام هاي بعدي کاهش تعهدات برجامي ۵ گزينه را روي ميز دارد تا در مقابل بدعهديهاي مکرر طرفهاي غربي «اقدام متقابل» کند.
بازار