راز اقتصادی نزدیکی ریاض به تهران

منابع آگاه سعودي همزمان با عرضه اوليه سهام شرکت نفتي آرامکو به روزنامه وال‌استريت‌ژورنال خبر داده‌اند که رياض براي تامين امنيت سرمايه‌هاي خارجي در اين شرکت مجاب شده است تا به سمت کاهش تنش با ايران حرکت کند. اهميت تنش با ايران به اين دليل براي عربستان دوچندان شده است که سهام آرامکو براي تامين بودجه‌ لازم تحولات اقتصادي مدنظر محمد بن‌سلمان عرضه شده است و اين غول نفتي ديگر يک شرکت دولتي نيست. اکنون پاي سرمايه‌گذاران خارجي به ميان آمده است که موجب افزايش ارزش شرکت آرامکو مي‌شوند و اگر چشم‌انداز تهديد و تنش ميان رياض و تهران برطرف نشود يا گسترش يابد، ممکن است اعتماد به ميزان امنيت آرامکو و صادرات نفتي آن از بين برود و تنها شليک يک گلوله کافي است تا ارزش سهام اين شرکت به شدت سقوط کند. از اين رو همانطور که در گزارش وال‌استريت‌ژورنال، مقامات آمريکايي و سعودي هم اين موضوع را تاييد کرده‌اند، رياض تلاش براي تعامل و کاهش تنش با تهران را افزايش داده است و بنا دارد به هر طريق ممکن اعتماد سرمايه‌گذاران خارجي را تامين کند. به گزارش «ايرنا» براساس نوشته اين روزنامه آمريکايي، عربستان سعودي تلاش مي‌کند تا با ايران و ديگر مخالفان منطقه‌اي‌اش ارتباط برقرار کند. مقام‌هاي سعودي نسبت به خطرهايي که درگيري و نزاع براي اقتصادشان به بار مي‌آورد، بسيار نگران هستند. يک مقام سعودي که نامش عنوان نشده به روزنامه وال‌استريت‌ژورنال گفته است: «حملات ۱۴ سپتامبر به تاسيسات نفتي آرامکو باعث اين تغيير روندها شده است» به‌دنبال حمله هوايي صورت گرفته به تاسيسات نفتي عربستان اگرچه گروه انصارالله يمن مسووليت حملات ۱۴ سپتامبر (۲۳ شهريور) به آرامکو عربستان را بر عهده گرفته است، اما رياض و واشنگتن بارها تهران را مسوول اصلي اين حملات معرفي کرده‌اند. اين درحالي است که بازرسان سازمان ملل متحد پس از بازگشت از عربستان در گزارشي اعلام کردند که هيچ دليل و شواهد قانع‌کننده‌اي که ايران در حملات هوايي به تاسيسات نفتي عربستان نقش داشته است، به‌دست نياورده‌اند. اين مقام سعودي افزوده است: «اميدواريم دست‌کم با ايران به توافقي برسيم.» يک مقام غربي نيز به اين روزنامه آمريکايي گفته است: «خط تلفن مستقيم ميان سعودي‌ها و حوثي‌ها (انصارالله) براي کاهش درگيري‌هاي احتمالي برقرار است.» در همين رابطه يک مقام آمريکايي نيز گفت: «سعودي‌ها فهميدند که بايد از چالش‌هايي که در چند محور با آنها مواجه هستند بکاهند.» اين مقام افزود: «سعودي‌ها ناچارند همزمان با عرضه سهام آرامکو در بازارها با ايران تعامل کنند.» به گزارش روزنامه «دنياي‌اقتصاد»، وال‌استريت‌ژورنال در ادامه گزارش اختصاصي خود مي‌نويسد: نمايندگان ايران و عربستان سعودي طي ماه‌هاي اخير و از طريق ميانجي‌گران منطقه‌اي نظير پاکستان، عراق، عمان و کويت پيام‌هايي را با هم ردوبدل کرده‌اند. به گفته مقامات اروپايي، آمريکايي و سعودي اصلي‌ترين هدف اين پيام‌ها کاهش تنش بين ايران و عربستان بوده است. براساس اعلام بهرام قاسمي، سفير ايران در پاريس، تهران چارچوب يک طرح صلح را براي سعودي‌ها طرح کرده است که شامل تعهد مشترک به عدم تجاوز و همکاري دارد تا به اين ترتيب امنيت صادرات نفتي از منطقه تامين شود. درهمين‌ رابطه درخواست‌ روزنامه وال‌استريت‌ژورنال از سفارت عربستان در واشنگتن و دربار سلطنتي در عربستان براي موضع‌گيري بي‌پاسخ ماند. اين روزنامه همچنين مي‌گويد که هيات ديپلماتيک ايران مستقر در سازمان‌ملل از اظهارنظر در اين باره خودداري کرده است. بهرام قاسمي، ديپلمات ايراني در مصاحبه‌ ۳۰ اکتبر اعلام کرده بود که ايران خواستار تداوم تنش‌ها با عربستان نيست و دستيابي به صلح را دنبال مي‌کند. او نيز براي اظهارنظر در دسترس نبوده است. طي ماه‌هاي اخير حمايت‌ها از عربستان‌سعودي در بسياري از کشورهاي غربي کاهش يافته و اين موج به آمريکا هم رسيده است. اکنون سناتورها از هر دو حزب دموکرات و جمهوري‌خواه از رياض خواسته‌اند به جنگ در يمن پايان دهد و افراد مقصر در زمينه ترور جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار سعودي در ترکيه را معرفي کند. پس از آنکه يک خلبان کارآموز سعودي در پايگاه هوايي فلوريداي آمريکا سه ملوان آمريکايي را به قتل رساند، اکنون رياض با اين پرسش قانون‌گذاران کنگره مواجه شده که آيا اعتماد به رياض به‌عنوان يکي از شرکاي ايالات‌متحده منطقي است يا خير؟ اين چالش‌ها درحالي پيش‌روي عربستان سعودي قرار گرفته‌اند که محمد بن‌سلمان قصد دارد فاز تازه‌اي از اصلاحات اقتصادي را کليد بزند. در همين راستا، عرضه اوليه سهام شرکت نفتي آرامکو عربستان که از روز چهارشنبه درحال خريد و فروش است، با هدف تسهيل اجراي پروژه‌هاي عمراني، گردشگري و فناوري در اين کشور انجام شد. با اين‌حال پس از حمله به آرامکو در ماه سپتامبر، نگراني‌ها از ميزان امنيت آرامکو افزايش يافته است. يک مقام سعودي ديگر هم به وال‌استريت‌ژورنال گفت: «عربستان درحالي‌که عرضه سهام آرامکو را انجام مي‌دهد، به تعامل و ارتباط با ايران مجاب شده است.» عرضه اوليه سهام بزرگ‌ترين شرکت نفتي جهان بالغ بر ۷/ ۱ تريليون دلار ارزش‌گذاري شد. روز پنج‌شنبه ارزش اين سهام به سرعت افزايش پيدا کرد و به هدف موردنظر بن‌سلمان، يعني ۲ تريليون دلار رسيد. با اين‌حال وجود چشم‌انداز درگيري گسترده‌تر بين تهران و رياض مي‌تواند صادرات نفتي آرامکو را با خطرات جدي مواجه سازد و اکنون که پاي سرمايه‌گذاران خارجي هم به اين شرکت باز شده است، اين تهديد مي‌تواند موجب فرار آنها شود و سرمايه موردنياز سعودي‌ها به سرعت بر باد برود. به علاوه بازيگران ديگر منطقه‌اي نظير امارات متحده عربي هم‌اکنون ديگر با ترديد به مواضع سعودي‌ها نسبت به ايران مي‌نگرند و مقامات آمريکايي نيز مدعي شده‌اند که تهران ممکن است در تدارک حمله جديدي در منطقه باشد. يک مقام سعودي مي‌گويد: «عربستان سعودي به ايراني‌ها اعتماد ندارد اما اميدوار به دستيابي به توافقي با آنها است تا از بروز درگيري‌هاي آتي ممانعت شود.» اين روزنامه آمريکايي در ادامه تحليل مي‌کند: انتقال ديپلماسي پشت‌پرده به فاز مذاکرات علني صلح براي پايان دادن به سال‌ها جنگ در سايه بين دو طرف چالش‌برانگيز بوده است. درحالي‌که ميانه‌روهاي ايران حامي برقراري دوباره ارتباطات با سعودي‌ها هستند، اما محافظه‌کاران تقويت نقش امنيتي ايران در منطقه را پيش‌شرط تقويت محور مقاومت منطقه‌اي مي‌بينند. عربستان در يمن نيز با سد حوثي‌ها مواجه شده است و در متقاعد ساختن آنها براي تقسيم قدرت با «دولت منصور‌هادي» دستاوردي نداشته است. از سوي ديگر رياض در جبهه ديگري هم درگير بن‌بست سياسي دوساله با کشور قطر است و تلاش مي‌کند تا اختلافات با اين کشور را پايان دهد. يک مقام آمريکايي در اين‌باره مي‌گويد: «تمامي تحرکات اخير سعودي‌ها در مدت اخير نشان از پيشرفت در جهت مثبت است و البته به بار نشستن اين تلاش‌ها نيازمند زمان کافي است.»يکي از نشانه‌هاي تداوم بن‌بست بين دوحه و رياض زماني مشخص شد که تميم بن‌حمد آل‌ثاني، امير قطر در نشست شش جانبه شوراي همکاري خليج‌فارس که به ميزباني عربستان برگزار مي‌شد حضور نيافت. امير قطر، نخست‌وزير را به رياض اعزام کرد و اين موضوع نشان مي‌دهد که چرا تاکنون دو طرف نتوانسته‌اند براي رفع اختلافات خود گام مثبتي بردارند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---