ژاپنیها تبادل زندانی ایران و امریکا را چگونه تفسیر میکنند؟
ديپلماسي ايراني/ متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست ارزيابي واکنش هاي محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران و دونالد ترامپ، رييس جمهوري آمريکا رويکرد مثبت را نشان مي دهد، ولي زبان ديپلماتيک که براي آزادي بازداشت شدگان به کار رفته، سطحي است.
نيکي| دولت آمريکا و ايران و روز هفتم دسامبر شهروندان دو طرف را که در بازداشت بسر مي بردند ، آزاد کردند. آزادي بازداشت شدگان چه تاثيري بر روابط ميان دو کشور خواهد داشت؟ براي پاسخ به اين پرسش ديدگاه دو کارشناس سياسي و اقتصادي را در اين راستا جويا شديم که به در ادامه مي خوانيد:
ياسويوکي ماتسوناگا، استاد دانشکده مطالعات خارجي دانشگاه توکيو (امور سياسي ايران) در خصوص آزادي بازداشت شدگان ايران و آمريکا گفت، هنوز خيلي زود است که انتظار داشته باشيم آزادي بازداشت شدگان ايران و آمريکا منجر به بهبود روابط ميان دو کشور شود. هر چند دانشمند ايراني و دانشجوي کارشناسي ارشد آمريکايي آزاد شدند، اما با اين حال چنانچه بازداشت هر دو شخص ادامه هم پيدا مي کرد، چندان مهم نبود. با توجه به اينکه دانشگاه هايي که بازداشت شدگان دو کشور در آنجا تحصيل کردند، بارها درخواست آزادي داده بودند. از ديدگاه بشردوستانه مي توانيم بگوييم «تبادل گروگان» شکل گرفته است.
ارزيابي واکنش هاي محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران و دونالد ترامپ، رييس جمهوري آمريکا رويکرد مثبت را نشان مي دهد، ولي زبان ديپلماتيک که براي آزادي بازداشت شدگان به کار رفته، سطحي است. ايران شمار زيادي آمريکايي هاي ديگري را هم بازداشت کرده است و ارزيابي واکنش هاي دو طرف نشان مي دهد که آزادي اين بار بازداشت شدگان با ديگر افرادي که در بازداشت بسر مي برند، ارتباطي ندارد.
اختلافات ميان دو کشور که با انقلاب ايران در سال 1979 ميلادي شکل گرفته، يک مشکل ساختاري است. دولت ترامپ از توافق هسته اي ايران به شکل يک جانبه خارج شده و به دنبال آن تحريم هاي اقتصادي عليه ايران را از سرگرفته است. چرا که آمريکا مداخله ايران در کشورهاي همسايه را حمايت از تروريست تلقي کرده است. از سوي ديگر، ايران که با از سرگيري تحريم ها به لحاظ اقتصادي ضربه مهلکي متحمل شده، رويکردي مبني بر بازگشت آمريکا به توافق هسته اي را در اولويت قرار داده است. با توجه به رويکرد ايران فضاي بسيار کمي براي سازش و گفت وگو وجود دارد. در وضعيت کنوني که عربستان سعودي، اسرائيل و نمايندگان تندروي جمهوريخواه ضد ايران تاثير مشخصي روي دولت ترامپ دارند، بعيد به نظر مي رسد که سياست آمريکا در انزواي ايران تغيير کند.
تاکاشي ايما مورا، مدير مرکز مطالعات اقتصادي ماروبني، در خصوص آزادي اين بار بازداشت شدگان گفت، آزادي بازداشت شدگان نشان مي دهد که کانال گفت وگو ميان ايران و آمريکا به شکل مخفيانه در حال فعاليت است. اين امر مي تواند علائم روشن براي بهبود روابط ايران و آمريکا در آينده ارزيابي شود.
قصد واقعي طرف آمريکايي انتخاب دوباره ترامپ در انتخابات رييس جمهور آمريکا است که در پاييز 2020 ميلادي برگزار مي شود. دولت ترامپ با دستاوردي به نام آزادي بازداشت شدگان که در دولت اوباما تحقق پيدا نکرده است، سعي دارد نظر راي دهندگان را به سوي خود جلب کند.
اما با اين حال بهبود روابط ميان دو کشور به يکباره حاصل نخواهد شد. خروج يک جانبه دولت ترامپ از توافق هسته اي ديدگاه ضد آمريکايي ايران را بيش از پيش تقويت کرده است. در گذشته در ميان کارشناسان ايراني در آمريکا نگاه خوشبينانه اي وجود داشت داير بر اينکه با آزادي متقابل بازداشت شدگان يخ روابط ميان دو کشور آب خواهد شد، ولي با خروج آمريکا از توافق هسته اي چنين نظريه اي رنگ باخته است.
به نظر مي رسد که روابط ميان ايران و آمريکا تا انتخابات سال 2010 آمريکا به شکل خط موازي دنبال شود. جمعيت مسيحيان متحد اسرائيل که پايه و اساس حاميان ترامپ را تشکيل مي دهند، رويکرد ضد ايراني دارند. بنابراين چنانچه دولت ترامپ مذاکره با ايران را دنبال کند، انتخاب دوباره ترامپ در معرض خطر راهبردي قرار خواهد گرفت و به همين جهت روابط ميان دو کشور تا انتخابات آمريکا خط موازي را طي خواهد کرد.