مشارکت حداقلی، هدف اصولگرایان برای قبضه قدرت

آرمان ملی/ متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست

گرچه انتظارها بر این بود که با توجه به شرایط فعلی که کشور بیش از هر زمان دیگری نیازمند وحدت و انسجام ملی است سایر نهادها نیز به خوبی به ادراک این معنا و مفهوم مبادرت ورزند و فضا را برای انتخاباتی پر شور و رقابتی آماده کنند، اما عملکرد اخیر شورای نگهبان در رد صلاحیت گسترده طیف اصلاح‌طلب و یک سوم نمایندگان مجلس این شائبه را تقویت می‌کند که شاید برخی درصددند مجلسی یکدست را روی کار بیاورند. با این حال اصلاح‌طلبان از طرق مختلف به رایزنی‌هایی مشغولند تا شاید بتوانند بخشی از رد صلاحیت شدگان را بازگردانند. آنطور که برخی مدعی هستند گویا معاون اول رئیس‌جمهور برای این امر پیشقدم شده تا مذاکرات با شورای نگهبان را در پیش بگیرد. این در حالی است که دبیر شورای نگهبان می‌گوید: «نتایج اعلام شده درباره صلاحیت داوطلبان نهایی نیست و همچنان امکان بازبینی و بازنگری در نظرات اولیه وجود دارد.»

لزوم تجدید نظر در رویکردها
انتخابات محلی برای تلاقی و تضارب آرا و نظرات مختلفی است که مردم بر پایه آن می‌توانند به برنامه‌های جریانات سیاسی مختلف در حوزه‌های متفاوت اعتماد کرده و رای دهند. سابقه چهل ساله برگزاری انتخابات در نظام جمهوری اسلامی نیز نشان داده که هر زمان جریانی با برنامه و شعارهای جامعه پسند و قابل اجرا وارد میدان شده مردم دعوت آن جریان را لبیک گفته و در حمایت از آن جریان حضورگسترده‌ای در پای صندوق‌های رای داشته‌اند. با این حال کم نبوده اقداماتی که طی آن برخی جریانات سیاسی از حضور و فعالیت در انتخابات ناامید شده و عطای آن را به لقایش ببخشند. انتخابات مجلس یازدهم نیز شرایط مشابهی را تجربه می‌کند. ماه‌ها پیش از این انتظار می‌رفت که در این انتخابات بتوانیم از تمام سرمایه‌ها و نیروها در جهت تشکیل مجلسی کارآمد و توانا که به واقع در راس امور باشد استفاده کنیم. انتظارها نیز بر این بود که با توجه به حساسیت شرایط کشور و لزوم حفظ وحدت و همبستگی ملت-حکومت برخی نهادهای ناظر شرایط را برای حضور حداکثری همه جریانات سیاسی فراهم آورند تا در مهم‌ترین فرایند سیاسی سال جاری یعنی انتخابات 2 اسفند شاهد مشارکت حداکثری مردم در سرنوشت خویش باشیم، اما عملکرد هیأت‌های نظارت شورای‌نگهبان در رد صلاحیت گسترده جریان سیاسی اصلاح‌طلب، یک سوم نمایندگان حال حاضر مجلس و حتی برخی چهره‌های مستقل همچون کامبیز مهدی‌زاده داماد رئیس‌جمهور نشان داد که احتمالا باید شاهد انتخاباتی حداقلی باشیم. مهدی‌زاده نسبت به عدم تایید صلاحیت خود با این جمله واکنش نشان داد: «نمی‌دانستم که مدال آوردن و بالابردن پرچم ایران در کانادا و آمریکا و نسبت با رئیس‌جمهور دلیلی برای رد صلاحیت بنده خواهد شد!» رئیس‌جمهور نیز در جلسه هیات دولت به رد صلاحیت‌ها واکنش نشان داد. تجربه ادوار انتخاباتی که با برخی تنگ نظری‌ها همراه شده نشان داده که مجلس برآمده از آن نه تنها نتوانسته در عرصه امور مهم کشور تاثیر‌گذاری مهمی داشته باشد، بلکه جایگاه خود را نیز تقلیل داده است. لذا این انتظار می‌رود که نهادهای ناظر در زمان باقی مانده نسبت به بازگشت صلاحیت کاندیداهای رد شده اهتمام ورزند تا جامعه نیز با نشاط بیشتری به فصل انتخابات قدم گذارد.

بیانیه شورای عالی سیاستگذاری
شورای عالی در اعتراض به رد صلاحیت‌های گسترده اصلاح‌طلبان بیانیه‌ای صادر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح‌طلبان ایران اسلامی براساس راهبرد مصوب خود که پیش‌تر نیز اعلام شده است درصورت نبودن کاندیداهای شاخص اصلاح‌طلب در حوزه‌های انتخابیه، لیستی به مردم معرفی نخواهد کرد. این شورا ضمن اعتراض جدی به رویه در پیش گرفته شده...

... و تلاش برای تشکیل مجلسی یکدست به ملت شریف ایران اعلام می‌دارد: متاسفانه بیش از 90 درصد کاندیداهای شناخته شده احزاب اصلاح‌طلب رد صلاحیت شده‌اند. شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح‌طلبان هشدار می‌دهد رویه در پیش گرفته شده، جز افزایش یأس و بی‌اعتمادی و تعمیق شکاف بین حاکمیت و مردم و افزایش فساد و ناکارآمدی نهادهای حاکمیتی، نتیجه‌ای نخواهد داشت. این رویه، پس از تهدیدهای خارجی بزرگترین تهدید علیه منافع ملی کشور است و از شورای محترم نگهبان انتظار تجدیدنظر جدی در این زمینه را دارد تا مردم با حضور جدی در پای صندوق‌های رای بتوانند به نامزدهای مورد نظر و علاقه خود رای بدهند.

اعتراض مطهری
یک نماینده تهران با اشاره به رد صلاحیت خود از سوی هیات نظارت بر انتخابات مجلس یازدهم اظهارکرد: من نسبت به رد صلاحیتم برای مجلس یازدهم اعتراض کردم و همان‌طور که گفته‌ام، التماس و پیگیری نخواهم کرد. ایسنا نوشت؛ در متن اعتراض مطهری آمده است: علت رد صلاحیت این جانب عدم التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی ایران اعلام شده است. این امر به این معنی است که اینجانب اقدام عملی علیه نظام انجام داده‌ام، مثلا اقدام مسلحانه‌ داشته‌ام یا دست به تخریب و آتش زدن اموال عمومی داشته‌ام، روشن است که چنین چیزی نبوده است. ممکن است مقصود از عدم التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی، اظهارنظر برخلاف نظر رسمی نظام باشد. این هم اشکالی ندارد، همان‌طور که مقام رهبری تصریح کرده‌اند که «ممکن است کسی نظری برخلاف نظر من داشته باشد، باید آزاد باشد که نظرش را بگوید.» البته مقام عمل و مقام نظر نباید با هم مخلوط شوند. ممکن است بنده در موضوعی نظری غیر از نظر رهبری داشته باشم ولی در مقام عمل، به خاطر مصلحت نظام و کشور تابع نظر ایشان باشم. به هرحال باب اظهارنظر و آزادی‌بیان در کشور نباید بسته شود.»

رایزنی برای بازگشت صلاحیت‌ها
یک کنشگر سیاسی اصلاح‌طلب درباره رد صلاحیت‌ها و سخنان اسحاق جهانگیری در خصوص اینکه اصلاح‌طلبان بنای مذاکره دارند، اظهارداشت: اقدام آقای جهانگیری به صورت موازی با شورای عالی سیاستگذاری و بعضی از شخصیت‌های تاثیرگذار جریان اصلاح‌طلبی در حال انجام است. ایلنا نوشت؛ علی صوفی با بیان اینکه در گذشته با شورای نگهبان مذاکره انجام شده است، گفت: اصلاح‌طلبان و شورای عالی سیاستگذاری ضمن اعتراض شدیدی که به این نوع برخورد از طرف هیات‌های اجرایی و نظارت داشته‌اند، اما سعی کردند که مسیر قانونی برای اعتراضات را باز بگذارند و به کاندیداها توصیه کردند که در فرصت و زمان قانونی اعتراض خودشان را اعلام کنند. وزیر دولت اصلاحات افزود: بعد از رد صلاحیت افراد در هیات‌های اجرایی باز تاکید شد که افراد از فرصت‌های قانونی و اعتراض به رد صلاحیت‌ها استفاده کنند؛ هر چند که در مرحله احراز صلاحیت شورای نگهبان رد صلاحیت‌ها با شدت بیشتر انجام شده است و این حجم از رد صلاحیت‌ها دور از انتظار بود اما شورای عالی با وجود اینکه یأس و نا‌امیدی بیشتر شده بود باز تاکید بر اعلام اعتراض داشت.

قضاوت را به مردم می‌سپارم
یک نماینده تهران در مجلس در نامه‌ای خطاب به دبیر شورای نگهبان، با بیان اینکه «نسبت به رد صلاحیت اعتراض نخواهد کرد و قضاوت را به مردم می‌سپارم»، گفت که رد صلاحیت‌ها حجت را بر دلسوزان معتقد به نظام و انقلاب تمام کرد. الیاس حضرتی تصریح کرد: این روند هیچ تناسبی با وضعیت این روزها و گفتمان اتحاد و جذب حداکثری ندارد و جز یک کاسه کردن مجلس به نفع یک گروه و یک جریان به نتیجه دیگری ختم نمی‌شود. وی ابراز عقیده کرد: اقدام شما پیشاپیش تنور سرد انتخابات را از قبل هم سردتر کرد و باعث دلسردی بخش‌های زیادی از مردم برای حضور پرشور در انتخابات شد. لابد این مخالفت‌ها و نقدها را کمابیش شنیده‌اید و از آثار تصمیمات‌تان مطلعید.

بررسی صلاحیت‌ها نهایی نیست
در همین راستا و باوجود واکنش‌ها به رد صلاحیت‌ها، دبیر شورای نگهبان اظهارداشت: نتایج اعلام شده درباره صلاحیت داوطلبان نهایی نیست و همچنان امکان بازبینی و بازنگری در نظرات اولیه توسط اعضای شورای نگهبان وجود دارد. آیت‌‌ا... احمد جنتی گفت: بالاخره مرحله اول بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات یازدهمین دوره مجلس به پایان رسید؛ در این مرحله هیات‌های نظارت استانی و مرکزی زحمات زیادی کشیدند و در فرصتی اندک و با دقتی زیاد کار اعلام نتایج بررسی‌ها را به پایان بردند. وی با تاکید بر اینکه هیات‌های نظارت بر اساس مدارک و مستندات متقن از مراجع قانونی اقدام به بررسی صلاحیت داوطلبان کردند، افزود: شورای نگهبان پاسدار حقوق مردم است و تمام تلاش خود را می‌کند که حق و حقوق احدی ضایع نشود از همین رو اگر داوطلبی فاقد شرایط اعلام شده و یا نسبت به عدم تایید صلاحیت خود اعتراض دارد، می‌تواند به هیات‌های نظارت استانی مراجعه کند و شکایات خود را به همکاران ما برساند. دبیر شورای نگبهان اظهارکرد: ما با گوشی شنوا شکایات و اعتراضات را رسیدگی می‌کنیم و البته تحت فشار فرد یا جریانی در روند بررسی صلاحیت‌ها قرار نمی‌گیریم. رئیس هیات مرکزی نظارت بر انتخابات با دعوت داوطلبان به صبر و خویشتنداری تصریح کرد: نتایج اعلام شده درباره صلاحیت داوطلبان نهایی نیست و همچنان امکان بازبینی و بازنگری در نظرات اولیه توسط اعضای شورای نگهبان وجود دارد. دبیر شورای نگهبان اضافه کرد: همان‌طور که قبلا نیز تاکید کرده بودیم در بررسی صلاحیت‌ها به حزب و جناح کاری نداریم و شرایط قانونی را با کلیه داوطلبان تطبیق می‌دهیم. در میان افراد تایید یا رد صلاحیت شده افراد شاخصی از هر دو جناح سیاسی هستند که خود نشانگر این رویکرد بی‌طرفانه و مستقل شورای نگهبان است.