آیا ویروس کرونا یک تهدید امنیتی است؟

فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست شيوع ويروس کرونا را بايد يک تهديد بزرگ تلقي کرد. تهديدي که اگر با تفسيري گسترده (موسع) از امنيت به آن نگاه شود، بيش از پيش اهميت، و جدي بودنِ آن به چشم مي‌آيد. هرگونه کوتاهي در مقابله با ويروس کرونا توسط کشور‌هاي مختلف جهان، تبعات منفي را به همراه خواهد داشت که شايد، خونين‌ترين جنگ‌ها در تاريخ هم اين پيامد‌ها را از خود برجاي نگذاشته اند. از اين رو، همکاري‌هاي گسترده بين المللي، جهت کنترل و مقابله با کرونا، کاملا ضروري به نظر مي‌رسد.  شيوع ويروس مرموز کرونا در روز‌هاي اخير، به تيتر اصلي محافل خبري جهان تبديل شده است. بسياري از مردم نيز با وحشت به اين پديده نگريسته و خواستار اقدام عاجل و فوري دولت‌ها در سطح جهان جهت خاتمه دادن به شيوع اين بيماري شده اند. ويروس کرونا نخستين بار از شهر ووهان چين و از طريق بازار غذايي آن شيوع پيدا کرده است. اين ويروس، تاکنون موجب کشته شدن قريب به ۸۰ نفر در چين شده است و حدودا ۲۸۰۰ نفر نيز به آن آلوده شده اند. دولت چين با هدف مقابله با شيوع ويروس کرونا، چندين شهر بزرگ اين کشور را به حالت قرنطينه درآورده است. امري که زندگي ميليون‌ها نفر را تحت تاثير قرار داده است. تاکنون علاوه بر چين، کشور‌هايي نظير مالزي، ژاپن، استراليا، آمريکا، فرانسه، اتريش و کانادا نيز از وجود مبتلايان به ويروس کرونا در کشورهايشان خبر داده اند. آنچه که در روز‌هاي اخير، همزمان با شيوع ويروس کرونا، بيش از پيش برجسته شده، خسارات گسترده‌اي است که اين بيماري براي چين و حتي اقتصاد جهاني به بار آورده است. امري که اين بيماري را به يک تهديد جدي امنيتي در سطح جهان تبديل کرده است. ذهن عامه مردم عموما تهديد‌هاي امنيتي را در قالب "سختِ" آن درک مي‌کند. از اين منظر، جنگ و يا اقدامات تروريستيِ خشن، به مثابه تهديد‌هاي امنيتي تلقي مي‌شوند که نيرو‌هاي امنيتي در کشور‌هاي مختلف، مسوول برخورد با آن‌ها هستند. با اين حال، در مقابل اين تعريف و درکِ محدود از امنيت، تعريف و درکِ گسترده تري نيز از اين مفهوم وجود دارد که وقتي از امنيت و تهديدات امنيتي در محافل عمومي صحبت مي‌شود، کمتر به آن توجه مي‌شود. از اين منظر، مسائلي نظير تغييرات آب و هوايي، تغذيه، مسائل اقتصادي (نظير فقر و بيکاري)، مسائل مرتبط با بهداشت و سلامت و بسياري از موارد ديگر نيز که با زندگي و حيات بشر در ارتباط هستند و بر آن تاثير گذارند، جز مسائل امنيتي محسوب مي‌شوند که نيرو‌هاي امنيتي (نظير پليس و ارتش و دستگاه‌هاي امنيتي)، مسوولِ مستقيمِ مواجهه با آن‌ها نيستند. درست در همين نقطه است که از تعريفِ محدود از امنيت، به تعريف گسترده (موسع) از آن مي‌رسيم. در رشته روابط بين الملل، که مفهومي نظير امنيت، از جمله مهمترين مفاهيمي محسوب مي‌شود که به آن پرداخته مي‌شود، نظريه امنيت انساني (Human Security)، دقيقا با عنايت به مفهوم گسترده امنيت مطرح مي‌شود. از اين رو، ويروس کرونا را بايد يک تهديد جدي امنيتي قلمداد کرد. اين ويروس با شيوع خود، خسارات گسترده‌اي را به جامعه انساني وارد ساخته است. جداي از تلفاتي که تاکنون اين ويروس از خود بر جا گذاشته، بسياري از بازار‌هاي سهام در شرق آسيا و جهان از شيوع کرونا تاثير گرفته اند. شاخص‌هاي بورس‌هاي هنگ کنگ، ژاپن (نيکي) و شانگهاي، تحت تاثير شيوع کرونا، شاهد افت بوده اند (تا حدودا ۴ درصد). بدون شک در صورت ادامه بحران ناشي از ويروس کرونا، ساير بازار‌هاي بورس در جهان نيز (با توجه با ارتباطِ تنگاتنگ اقتصاد‌هاي جهان به يکديگر) به صورتِ جدي تر، تحت تاثير قرار خواهند گرفت و شاهد افت‌هاي سنگين خواهند بود. شيوع ويروس کرونا به اقتصاد چين ضربه زده است. اضافه بر اين، شيوع کرونا، موجب لغوِ بسياري از پرواز‌هاي بين المللي شده است که اين امر خسارت قابل توجهي را به شرکت‌ها و خطوط هوايي جهان وارد کرده است. با لغو پروازها، بسياري از توريست ها، سفر خود به مقاصد مد نظرشان را از دست داده اند (بسياري از پرواز‌ها به/ و از شهر‌هاي مهم چين نظير ووهان و شانگهان لغو شده اند). امري که به نوبه خود موجب لغو شدن رزرو هتل‌هايي مي‌شود که آنان قصد داشته اند در آن‌ها اقامت گزينند. اهميت اين موضوع زماني بيش از پيش مشخص مي‌شود که به اين نکته توجه شود که شيوع ويروس کرونا در آستانه آغاز سال نو چيني اتفاق افتاده است و مردمِ يکي از بزرگترين و پرجمعيت‌ترين کشور‌هاي جهان، درصدد انجام مسافرت براي گذران تعطيلات خود بوده اند. در اين راستا، يکي از مهمترين سايت‌هاي آنلاين مسافرتي در چين با نامِ Trip اعلام کرده که کليه رزرو‌هاي مرتبط با هتل، خودرو، و بازديد از جاذبه‌هاي تروريستي در شهر ووهان را لغو کرده است. سايت‌هاي معتبر ديگر نظير علي بابا (Alibaba) نيز رويه مشابهي را در پيش گرفته اند و به کليه مشتريان خود گفته اند که مي‌توانند وجوهي را که پرداخت کرده اند، تمام و کمال دريافت کنند. امري که به نوبه خود حاکي از زيانِ شديد صنعت توريسم چين بر اثر شيوع ويروس کرونا است. جداي از اين، ميليون‌ها چيني، خريد‌هاي خود در آستانه سال نو چيني را متوقف کرده اند (اين امر مخصوصا با توجه به محدوديت‌هاي اعمال شده از سوي دولت، جهتِ ممانعت از شيوع کرونا و وحشتِ خودِ مردم از ابتلا به کرونا تشديد مي‌شود). موضوعي که آسيبي جدي به اقتصاد و کسب و کار‌هاي چيني محسوب مي‌شود. ضمنا بسياري از چيني ها، از پول و هزينه‌اي که قرار بوده صرفِ سرگرمي خود کنند، صرف نظر کرده اند. به عنوان مثال، تمامي فيلم‌هاي چيني که قرار بود همزمان با آغاز سال نو چيني در اين کشور به نمايش درآيند، اکرانِ خود را لغو کرده اند. بر اساس برآوردها، انتظار مي‌رفته فروشِ اين فيلم‌ها در پايانِ هفته جاري حدودا يک ميليارد دلار باشد، که با لغو اکرانشان، صنعتِ سينماي چين با زيانِ سنگين مواجه شده است. گذشته از اين، اقتصاد جهاني نيز تحت تاثير ويروس کرونا قرار گرفته است. به عنوان مثال، بازار جهاني نفت، مستقيما از شيوع ويروس کرونا تاثير پذيرفته است. چين، بزرگترين مصرف کننده و وارد کننده نفت خام در جهان است. شيوع کرونا، بر اثر برآورده‌ها موجب مي‌شود تا اين کشور حدودا ۲۵۰۰۰۰ بشکه نفت در روز کمتر وارد کند. امري که بر قيمت جهاني نفت اثر مي‌گذارد و، چون موجبِ افزايش عرضه به نسبتِ تقاضا مي‌شود، باعث کاهشِ قيمتِ جهاني نفت خواهد شد (نفت برنت و وست تگزاس اينترمديت در هفته جاري شاهد کاهش قيمت بوده اند). موضوعي که در نوع خود، بر اقتصاد کشور‌هاي صادرکننده نفت نيز اثرگذار خواهد بود و آن‌ها را با زيان‌هاي جدي مواجه خواهد کرد. مجموعِ اين مسائل به خوبي نشان مي‌دهند که چين، براثر شيوع ويروس کرونا، در زمينه اقتصاد، با زياني سنگين مواجه شده است (زياني که برخي محافل اقتصادي آن را تاکنون بالغ بر ۴۰ ميليارد دلار ارزيابي کرده اند. نمونه اين زيان سنگين را اقتصاد چين در سال ۲۰۰۳ و همزمان با شيوع ويروس سارس تجربه کرد. در آن سال، بر اساس برآوردها، توليد ناخالص داخلي چين شاهد کاهش ۰.۵ تا ۲ درصدي بود که در نوع خود خسارتي سنگين به اقتصاد اين کشور ارزيابي مي‌شد). اين زيان سنگين اقتصادي را مي‌توان يک تهديد مستقيم امنيتي ارزيابي کرد. اين موضوع، تاثير مستقيمي بر ميليون‌ها کسب و کار در چين، و متعاقبا کارمندان آن‌ها برجا خواهد گذاشت. اين امر، به طور حتم تاثير قابل توجهي بر اقتصاد جهاني نيز خواهد گذاشت، زيرا چين يکي از بزرگترين اقتصادي‌هاي جهان است و مراودات گسترده اقتصادي با کشور‌هاي مختلف دارد. محدوديت‌هاي ترددي که اکنون بر چين اعمال شده اند، بر روابط تجاري اين کشور با جهان، تاثيري مستقيم بر جا مي‌گذارند که اين امر، بيش از پيش آسيب‌هاي شيوع ويروس کرونا را تشديد مي‌کند. به طور کلي، شيوع ويروس کرونا را بايد يک تهديد بزرگ تلقي کرد. تهديدي که اگر با تفسيري گسترده (موسع) از امنيت به آن نگاه شود، بيش از پيش اهميت، و جدي بودنِ آن به چشم مي‌آيد. هرگونه کوتاهي در مقابله با ويروس کرونا توسط کشور‌هاي مختلف جهان، تبعات منفي را به همراه خواهد داشت که شايد، خونين‌ترين جنگ‌ها در تاريخ هم اين پيامد‌ها را از خود برجاي نگذاشته اند. از اين رو، همکاري‌هاي گسترده بين المللي، جهت کنترل و مقابله با کرونا، کاملا ضروري به نظر مي‌رسد. تهديدِ کرونا بايستي توسط رسانه‌هاي بين المللي همچون پوشش‌هاي ويژه‌اي که به خبر‌هاي مربوط به درگيري نظامي اختصاس مي‌دهند، برجسته شود تا همگان، بيش از پيش از اهميت و جدي بودن اين موضوع آگاه شوند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد