دو پادشاه در یک اقلیم

در انتخابات رياست‌جمهوري افغانستان که پس از دو بار تعويق در روز ششم مهر برگزار شد، يک ميليون و ۹۰۰ هزار نفر شرکت کردند که حدود ۳۱ درصد راي‌دهندگان زنان بودند. به گفته کميسيون مستقل انتخابات، نام و مشخصات ۹ميليون و ۶۰۰ هزار نفر به‌عنوان راي‌دهنده احتمالي به ثبت رسيده بود. اما اعلام اين پيروزي ممکن است افغانستان را وارد دوره‌اي از بحران سياسي تمام عيار کند آن هم در زماني که دولت آمريکا درصدد است معاهده صلحي را با طالبان به امضا برساند. «مجيب مشعل»، «نجم رحيم» و «فاطمه فائزي» در گزارش ۱۸ فوريه در نيويورک‌تايمز نوشتند که چند ساعت پس از اعلام پيروزي از سوي غني، رقيب و چالشگر اصلي او عبدالله عبدالله - که کميسيون انتخابات افغانستان را به حمايت از غني متهم کرده است- اعلام کرد که خود پيروز اصلي است و دولت را تشکيل خواهد داد. غني در نخستين سخنراني خود پس از اعلام پيروزي‌اش تاکيد کرد که «هيچ‌کس را به چشم رقيب، حريف و مخالف» نمي‌بيند و خواهان وحدت ملي است. او در اين راستا گفت: «وقت من و تو نيست، وقت ما است. از بيرون هميشه به ما مي‌گويند که اينها (شهروندان افغانستان) قابليت اتفاق را ندارند.» از سوي ديگر، فضل احمد معنوي، يکي از اعضاي ارشد تيم انتخاباتي عبدالله، در پيامي توييتري نوشت: کميسيون انتخابات مشروعيت ندارد و «گذشت زمان به همه اين بي‌عدالتي‌ها پاسخ مي‌دهد.» عبدالرشيد دوستم، معاون اول رياست‌جمهوري افغانستان، روز ۲۴ بهمن در يک سخنراني تهديد کرد که اگر کميسيون انتخابات غني را «براساس راي تقلبي» پيروز انتخابات اعلام کند، او يک حکومت موازي را به رهبري عبدالله عبدالله تشکيل مي‌دهد. خانم «حوا علم نورستاني»، رئيس کميسيون انتخابات افغانستان هم در يک نشست خبري گفت که محمد اشرف‌غني برنده انتخابات است. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي گروه طالبان اما در واکنش به اعلام نتيجه نهايي انتخابات افغانستان و پيروزي محمد اشرف‌غني در اين انتخابات، با انتشار اعلاميه‌اي انتخابات افغانستان را «نمايشي و جعلي» خواند. «مشعل، رحيم و فائزي» در ادامه گزارش خود نوشتند که مناقشه بر سر اعلام نتايج درحالي رخ مي‌دهد که پيشرفت‌هايي در مذاکرات آمريکا با طالبان به‌دست آمده است و دو طرف اعلام کرده‌اند ظرف چند روز آينده توافق صلحي را امضا خواهند کرد. اين طرح در ابتدا خواستار دوره‌اي آزمايشي از «کاهش خشونت» شده بود که در نهايت منجر به امضاي صلح ميان آمريکا و طالبان مي‌شود. پس از آن است که مذاکرات بين الافغاني شروع خواهد شد و دو طرف افغان (دولت و طالبان) براي بحث در مورد آينده سياسي کشور وارد مذاکره خواهند شد. به نوشته اين گزارشگران، ديپلمات‌هاي غربي از اين بيم دارند که بحران سياسي در مورد انتخابات، دولت افغانستان در مذاکره با طالبان را تضعيف کرده و بر فرآيند کلي صلح تاثير منفي بر جا بگذارد. زمان‌بندي نزاع انتخاباتي به اين معناست که دولت غني ممکن است از سوي عبدالله به چالش کشيده شود آن هم در زماني که پنجره‌هاي صلح باز شده و قرار است دوره‌اي از «کاهش خشونت» به اجرا گذاشته شود. محمد اشرف‌غني، پيروزي‌اش در انتخابات را «پيروزي جمهوريت مردم افغانستان» دانست و گفت: «ما اينجا پيروزي را نه‌تنها با راي و ايستادگي مردم به‌دست آورديم بلکه آن را از کام دسايس بيروني نيز بيرون کرديم.» غني تاکيد کرد که تيم او «حس و هيجان گروهي، فردي و قومي» ندارد و آغوش دولت او به‌روي «همه کساني که به اين نظام اسلامي باور دارند» باز است. او با اشاره به مذاکرات صلح با طالبان گفت: «قرار است جامعه کثرت‌گرا و پرتوان افغانستان طالبان را جذب کند. اسم اين روند مذاکرات است.» با اين حال، همگرايي عبدالله- دوستم احتمال تشکيل يک کابينه يا دولت موازي را افزايش داده است. عبدالله نتيجه نهايي انتخابات را «نتيجه دزدي انتخابات، کودتا بر مردم‌سالاري» خواند و گفت که اين نتيجه «از بنياد غيرقانوني» است. اگرچه علي احمد عثماني، عضو ارشد تيم انتخاباتي عبدالله عبدالله مي‌گويد: «آقاي عبدالله اصطلاح «دولت موازي» را به کار نبرده و از تشکيل «دولت همه‌شمول» سخن گفته که حمايت همه‌جانبه مردم را با خود داشته باشد.» با اين حال، اکنون بسياري از کارشناسان «بحران سياسي جدي» در افق تحولات سياسي در افغانستان را دور از دسترس نمي‌دانند. گزارشگران نيويورک‌تايمز بر اين باورند که پيروزي غني باعث مي‌شود وي ۵ سال ديگر در قدرت بماند. اين گزارشگران مي‌افزايند پس از آنکه غني در سخنراني خود اعلام کرد که: «اين فقط يک پيروزي انتخاباتي نيست بلکه پيروزي جمهوري اسلامي افغانستان و پيروزي آرزوهاي مردمي است»، عبدالله هم در صفحه تلويزيون حضور يافت و گفت: «من از کساني که به دموکراسي باور دارند، به آينده‌اي سالم براي اين کشور باور دارند، مي‌خواهم که به حقوق شهروندان براي ايستادگي در برابر تقلب پرداخته و اين نتايج دزدانه را نپذيرند.» او در اين نطق تلويزيوني خود افزود: «ما براساس آرايي پاکيزه برنده هستيم و اعلام پيروزي مي‌کنيم.» «مشعل، رحيم وفائزي» مي‌افزايند هر دو رقيب از کاخ‌هاي خود و در ميان طيف گسترده‌اي از هوادارانشان سخنراني مي‌کردند. خيابان‌هايي که به سوي کاخ‌هاي اين دو طرف نزاع منتهي مي‌شد روز سه‌شنبه و چهارشنبه (ديروز و پريروز) مملو از خودروهاي زرهي و افراد مسلح وابسته به هر دو طرف بود. به نوشته اين گزارشگران، وضعيت براي غني- عبدالله تکرار همان سناريوي ۵ سال پيش است که هر دو طرف در يک نزاع انتخاباتي که به بن‌بست کشيده شد گرفتار شده بودند. اما براي بسياري از شهروندان افغان اينها صحنه‌هاي نگران‌کننده‌اي است که آينده‌شان را در‌هاله‌اي از ابهام قرار مي‌دهد. براي مردم افغانستان اين صحنه‌ها تکراري است. در سال ۲۰۱۴ که نزاع انتخاباتي ميان عبدالله- غني شکل گرفت، اين جان کري بود که به توافق صلح ميان آنها کمک کرد و بر اين اساس، غني رئيس‌جمهور شد و عبدالله به سمت معاون اجرايي دولت برگزيده شد؛ در واقع، پستي خلق شد تا از تنش‌ها کاسته شود که در اين پست، عبدالله بر بخش زيادي از انتصابات نظارت داشت. اين توافق صلح موجب لطمه به باور به انتخابات در افغانستان شد. انتخابات سال جاري هم در حالي با چالشي دوباره مواجه شده که حملات طالبان به‌دنبال بي‌ثبات‌سازي انتخابات و در کل، بي‌ثبات‌سازي کشور است. اين گزارشگران مي‌نويسند: «طي ۵ سالي که عبدالله- غني مجبور به همکاري با يکديگر بودند همچون خاري در گلوي يکديگر بودند» و جدل‌هايشان گاهي موجب بن‌بست در فرآيند تصميم‌گيري‌هاي دولتي مي‌شد، آن هم در زماني که کشور درگير جنگي خونين با طالبان بود که در آن زمان جان ۵۰ هزار سرباز افغان را گرفته بود. وقتي اين دو، بار ديگر نامزد انتخابات شدند، اين ترس در ميان بسياري از مقام‌هاي دولتي و کارشناسان شکل گرفت که اين بار هم ممکن است کشور دوپاره شود و باز هم همان نزاع‌ها ادامه يابد و حتي اين بار نهادهاي دولتي دوپاره شوند. در هر حال، در اين انتخابات گلبدين حکمتيار در جايگاه سوم و رحمت‌الله نبيل هم در جايگاه چهارم قرار گرفت. نبيل در واکنش به اعلام نتيجه انتخابات آن را «روز مرگ مردم‌سالارى و دموکراسي در افغانستان» خواند. او همچنين اضافه کرد: «امروز... روز آغاز فصل جديد بحران‌هاي دشوار براى افغانستان بحران‌زده در عرصه‌هاى امنيتى، اقتصادي، سياسى و اجتماعى خواهد بود.» گزارشگران نيويورک‌تايمز بر اين باورند که شايد يکي از دلايل اعلام پيروزي از سوي اشرف‌غني اين بود که او نمي‌خواست اين تلقي در طالبان ايجاد شود که او در دور دوم جايگاه ضعيفي دارد. در هر حال، به نظر مي‌رسد افغانستان اکنون در يک دو راهي سخت قرار گرفته است: از يک سو نزاع ميان دو رقيب انتخاباتي ممکن است اين کشور را وارد دوره جديدي از بي‌ثباتي کند و از سوي ديگر، قرار است گام اول قرارداد صلح با طالبان که «کاهش خشونت» است آغاز شود. برخي معتقدند اگر دولت افغانستان بار ديگر به سرنوشت ۵ سال قبل دچار و نزاع‌ها از سر گرفته شود، ممکن است طالبان هم در مورد اجراي توافق صلح اماواگرهايي بياورد و در عمل، علامت سوال بزرگي بر سر فرآيند صلح شکل گيرد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---