بازی آمریکایی- سعودی با گاز ایران
روزنامه جوان/ متن پيش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست با مشکلات پيشآمده در روند صادرات گاز به عراق و حرکت آرام عربستان براي کاهش وابستگي بغداد به گاز ايران، شواهد امر نشان ميدهد روزهاي سختي در انتظار بازار گاز ايران است.
وحيد حاجيپور/ به گزارش «جوان»، ايران دو قرارداد گازي با عراقيها دارد که همه گاز ارسالي از سوي ايران براي مصرف نيروگاههاي عراق صرف ميشود. برق رکن اصلي عراقيها براي توسعه ظرفيتهاي اقتصادي و البته رفاهي اين کشور است و دولت به هيچ عنوان علاقه ندارد در اين زمينه دچار محدوديتهاي پيشين باشد. ضعف عراق در ساخت نيروگاهها از يک سو و تأمين خوراک براي واحدهاي توليد برق از سوي ديگر تبديل به يک چالش اساسي طي سالهاي گذشته شدهاست.
نگاهي به ناآراميهاي اخير عراق نشان ميدهد برق از اهميت بسزايي در ميان مردم برخوردار است، بهطوري که مردم اين کشور شايد بتوانند ناکارآمدي دولت خود را تحمل کنند، اما با قطعي برق نميتوانند کنار بيايند به ويژه با قراردادهايي که دولت با شرکتها و کشورهاي مختلفي براي پايان دادن به وضعيت موجود امضا کردهاست.
ظرفيت نيروگاهي عراق پاسخگوي نيازهاي برق اين کشور نيست و بر همين اساس، از ۱۰ سال پيش برنامه توسعه ظرفيت نيروگاهي اين کشور اجرايي شد و شرکتهاي جنرال الکتريک و زيمنس، قراردادهاي فراواني را با دولت عراق امضا کردند هرچند که مپنا نيز به عنوان يک شرکت ايراني وارد اين حوزه شدهاست. يکي از مزيتهاي نسبي ايران در اينباره، منابع گازي است که ميتواند نيازهاي نيروگاهي اين کشور را تأمين کند؛ بيش از ۸۰ درصد نيروگاههاي عراق با گاز برق توليد ميکنند. عراقيها براي خودکفايي در تأمين گاز مورد نياز خود پروژه جمعآوري گازهاي همراه را کليد زدهاند و بر همين اساس، پيشبيني ميشود ميزان واردات گاز اين کشور از ايران کاهش يابد.
سوخت مايع جايگزين گاز ايران؟
طي يک ماه گذشته که مصرف گاز در داخل افزايش يافتهبود، جريان صادرات گاز به عراق با مشکلاتي مواجه شد، بهطوري که يکبار جريان صادرات گاز به طور کل قطع شد. اين قطع گاز گرچه يک اتفاق طبيعي در قراردادهاي صادرات گاز است، اما عراقيها را در متعهد بودن وزارت نفت، دچار ترديد کرد. به همين دليل بود که وزير برق عراق گفت اين کشور ميخواهد از سوخت مايع براي نيروگاههاي خود بهره ببرد. اين اتفاق، ميتواند رخدادي اسفناک براي کشور باشد، زيرا صادرات گاز ايران، تنها بخش از اقتصاد تجاري ايران است که شامل تحريمها نميشود و امريکاييها هر چهار ماه يکبار، معافيت عراق را تمديد کردند جز هفته گدشته. امريکا به عراق گفته است واردات گاز ايران را براي ۴۵ روز معاف از تحريمها کردهاست و دولت بغداد بايد طي اين مدت، برنامه خود را براي پاياندادن به قرارداد گازي خود با جمهوري اسلامي ايران مشخص و آن را رسماً اعلام کند.
به نوشته آسوشيتدپرس، معافيت تمديدشده به عراق فرصت ميدهد تا ظرف ۴۵ روز به امريکاييها نشان دهند که عرضه گاز داخلي را تقويت کرده يا منابع جايگزيني براي برق مورد نياز خود پيدا کند و اتکا به ايران را کاهش دهد. امريکا اين احتمال را مطرح کرده که اگر اين جدول زماني ارائه شود، معافيتها تا دورهاي طولانيتر نيز تمديد شود.
با توجه به چهار سالهبودن قراردادهاي صادرات گاز ايران به عراق، عربستانيها نيز وارد اين حوزه شده و بهجاي صادرات گاز ايران، برق خود را پيشنهاد کردهاند آن هم زير قيمت برق توليدشده در نيروگاههاي اين کشور. از آنجا که برق به عنوان يک مقوله مهم سياسي – امنيتي در حاکميت عراق شناخته ميشود، دولت اين کشور از هر ابزاري استفاده ميکند تا با استمرار جريان برق در اين کشور، مانعي شود از بروز ناآراميها و تظاهرات مردمي.
تحرکات گازي عربستان
اين خبرها در جايي قابل تأمل ميشود که بدانيم عربستان براي توسعه ميادين گازي خود و صادرات گاز گامهاي جدي برداشتهاست، در حالي که نيروگاههاي اين کشور با سوخت مايع کار ميکنند؛ بر اساس آخرين آمارهاي منتشر شده، ۶۸ درصد سوخت مصرفي در نيروگاههاي عربستان مايع بوده و تنها ۳۲ درصد آن با گاز است.
با اين وجود، رياض ميخواهد اندک منابع گازي خود را براي صادرات گاز حتي به شکل ال ان جي به عراق اختصاص دهد؛ ايسنا هم در اين باره نوشت: شرکت آرامکوي سعودي قصد دارد براي بهرهبرداري از ذخاير گازي غيرمرسوم ۱۱۰ ميليارد دلار در ميدان گازي جفورا سرمايهگذاري کند.
ميدان جفورا ۱۰۰ تريليون فوت مکعب گاز دارد و توسعه تدريجي اين ميدان توليد آن را تا سال ۲۰۳۶ به ۲/ ۲ تريليون فوت مکعب خواهد رساند. انتظار ميرود اين ميدان ۱۳۰ هزار بشکه در روز اتان و ۵۰۰ هزار بشکه در روز مايعات گازي و ميعانات توليد کند. جفورا در جنوب شرقي ميدان غوار است که بزرگترين ميدان نفتي مرسوم جهان است.
بر اساس اين گذار، عربستان سعودي قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ به يک صادرکننده گاز تبديل شود. وزير نفت عربستان سعودي، بزرگترين صادرکننده نفت خام دنيا، اعلام کرد اين کشور قصد دارد گاز و محصولات پتروشيمي را به صادرات خود اضافه کند. يکي از بازارهاي بکري که عربستان به آن چشم دوخته، عراقي است که رياض سالهاست براي نفوذ اقتصادي و سياسي در آن به بنبست خوردهاست و قصد دارد با ايجاد تشديد شکاف ملت – دولت عراق، از مشکلات برقي مردم عراق بهترين بهره را برده و در نهايت برنامه قديمي خود را به پيش ببرد.
با اين وجود، هنوز برنامه ايران براي سامان دادن به برنامه گازي خود در عراق روشن نيست به ويژه آنکه با قطع گاز طي ماه گذشته، شرايط براي حفظ اين بازار سختتر از گذشته شدهاست.