نامه نيوز/ متن پيش رو در نامه نيوز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
آزادي جلال روح الله نژاد، شهروند ايراني از فرانسه و عدم استرداد وي به ايالات متحده ، منجر به نارضايتي شديد وزارت امور خارجه آمريکا شده است. کار به جايي رسيد که اخيرا مورگان اورتگاس سخنگوي وزارت امورخارجه آمريکا با انتشار بيانيه اي که روي وب سايت رسمي اين وزارتخانه قرار گرفته است، نسبت به آزادي شهروند ايراني متهم به دور زدن تحريم هاي آمريکا از زندان هاي فرانسه ابراز تاسف کرد. مقامات کاخ سفيد و وزارت امور خارجه آمريکا از دولت فرانسه خواسته بودند تا روح الله نژاد را به اتهام تلاش براي دور زدن تحريمهاي يکجانبه و غير قانوني آمريکا به واشنگتن مسترد کند.
نکته حائز اهميت اينکه ديوان عالي فرانسه نيز حکم اوليه يک دادگاه در اين کشور مبني بر استرداد روح الله نژاد به آمريکا را تاييد کرده بود. با اين حال، پيگيري نهادهاي امنيتي و قضايي کشورمان سبب شد تا روح الله نژاد در نهايت آزاد شود و به ايران بازگردد. در همين راستا، رولاند گابريل مارشال که به جرم اقدام عليه امنيت ملي در دادگاه عمومي و انقلاب تهران به ۵ سال زندان محکوم شده بود، با گذراندن بخشي از دوره محکوميت خود، با استفاده از تخفيف مجازات در روزهاي اخير از زندان آزاد شد و در اختيار سفارت فرانسه در تهران قرار گرفت.
مقامات آمريکايي، اقدام دولت فرانسه را مصداق دور زدن کاخ سفيد و معامله پاريس- تهران قلمداد مي کنند. فارغ از جنبه قضايي ماجرا( که البته از اصالتي به لحاظ واقعي و حقوقي برخوردار نيست)، اين ماجرا از لحاظ حيثيتي نيز براي مقامات آمريکايي به شدت گران تمام شده است. وزارت خارجه آمريکا در بخشي از بيانيه خود، مقامات فرانسوي را متهم کرده است که رعايت مناسبات دوجانبه با ايالات متحده را نکرده و عهد و پيمان خود با واشنگتن را نقض کرده است. اما سوال اصلي اينجاست که آيا اقدام اخير فرانسوي ها، نشان دهنده تغيير رويکرد و مشي کلان آنها در قبال ايران و دوري گزيني مطلق يا حتي نسبي از کاخ سفيد مي باشد؟ پاسخ اين سوال مسلما منفي است!
واقعيت امر اين است که پاريس و واشنگتن پازل استراتژيک مشترکي را در قبال جمهوري اسلامي ايران چيده اند. هدف از چينش پازل مشترکي که به صورت مشخص، دونالد ترامپ و امانوئل مکرون روساي جمهوري آمريکا و فرانسه آن را از سال 2017 ميلادي تا کنون تعريف و ترسيم کرده اند، "مهار همه جانبه ايران" است. اين استراتژي کلان، بارها در سخنان و مواضع مکرون و ترامپ مورد توجه و تاکيد قرار گرفته است. بدون شک اقدام هوشمندانه اخير جمهوري اسلامي ايران در آزادسازي شهروند ايراني دربند فرانسه و ممانعت از استرداد وي به آمريکا، مصداق بازگشت فرانسه از مشي کلان خود در قبال جمهوري اسلامي ايران نيست. کاخ اليزه کماکان نسبت به موضوعات و اهدافي مانند تحديد توان موشکي و مواجهه با رويکرد منطقه اي ايران و فراتر از آن، تبديل برجام به يک توافق جديد و محدود کننده تر پايبند مي باشد. نبايد فراموش کرد که يکي از اصلي ترين دلايل تاخير مقامات اروپايي در تامين منافع جمهوري اسلامي ايران پس از خروچ کاخ سفيد از برجام، رايزني هاي مشترک ميان ژان ايو لودريان وزير خارجه فرانسه و مايم پمپئو وزير خارجه آمريکا بوده است. محصول و خروجي اين رايزني ها، وقت کشي اروپا در تامين منافع حداقلي ايران و حتي تاخير در راه اندازي موثر اينستکس( ساختار مالي ويژه اروپا) بوده است.
اگرچه دونالد ترامپ به صورت مشخص از نوامبر سال 2019( آبان ماه 1398) و متعاقب مجادلاتي که با مکرون در نشستهاي متعدد ناتو پيدا کرد، ديگر تمايلي نسبت به نقش آفريني خاص فرانسوي ها در قبال برجام و موضوعات مشابه در قبال ايران ندارد، اما اين به معناي تجديد نظر کاخ اليزه در استراتژي ضد ايراني مشترک پاريس- واشنگتن نيست! مقامات آمريکايي طي ماههاي گذشته، تمايل دارند که به جاي فرانسه، ظرفيت کشورهايي مانند ژاپن ، عمان و سوئيس را در پروسه انتقال پيام هاي خود به ايران فعال کنند. همين مسئله تاحدود زيادي منجر به نارضايتي فرانسه از ايالات متحده آمريکا شده است. اما اين نارضايتي بايد به گونه اي صحيح مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد!
نکته مهم تر اينکه احتمالا ژان ايو لودريان به دليل روابط خاص و نزديکي که با پمپئو دارد، در آينده اي نزديک بر سر جبران مافات ناشي از آزادي جلال روح الله نژاد با واشنگتن وارد مذاکره و حتي معامله خواهد شد. حتي ممکن است به زودي فرانسوي ها در راستاي اثبات پايبندي خود به نقشه راه مشترکي که با واشنگتن در قبال ايران ترسيم کرده اند، مواضع تند و غير منطقي قبلي خود عليه کشورمان از جمله لزوم محدودسازي توان موشکي و تجديدنظر در رويکرد منطقه اي ايران را دوباره مطرح کنند. از اين رو نبايد اقدام اخير فرانسوي ها را به مثابه يک "نقطه آشکارساز" در "تغيير رويکرد ضد ايراني" مقامات کاخ اليزه مورد توجه و تفسير قرار داد.
بازار