آیا کرونا برجام را زنده میکند؟
آخرين خبر/ متن پيش رو در کانال تلگرام عباس عبدي منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست عباس عبدي/ فشار بر رييس جمهور جهت اتخاذ تصميمات جديتر براي قرنطينه مناطق آلوده؛ هر روز زياد و زيادتر ميشود و بالاخره در روز ۶ فروردين تا حدي به اين خواسته تن داده شد و قرار است از امروز اجرايي شود. اين پرسش براي خيليها پيش آمده است که چرا دولت در ايران بر سياست ناديده گرفتن يا کماهميت دادن به کرونا اصرار دارد يا حداقل چرا در گذشته اصرار داشته است؟ دولتي که يک ماه پيش در پي عادي کردن اوضاع بود، اکنون در صدد است که کمربندها را محکمتر کند. چرا اين همه مدت تعلل شد؟ آيا در ادامه نيز سياستهاي سختتري اتخاذ خواهد شد؟ بنده تا کنون در پاسخ به اين پرسش در چند مورد اشاره کردهام و به يک علت مهم پرداختهام. در اين نوشته با تکرار خلاصه آن علت، به مورد ديگري نيز اشاره خواهم کرد. اجراي قرنطينهاي در حد و اندازه کشورهايي مثل فرانسه و انگليس و نه حتي چين، نيازمند اقتدار کافي در مديريت کشور است. اقتدار از جهت توان تصميمگيري، توان اجرايي، توان تأمين امکانات و نيز پذيرش نسبي مردم است. هيچکدام از اين شرايط در ساختار موجود اجرايي و اجتماعي کشور وجود ندارد. بنابراين گروهها و افرادي که اجراي اين سياست را از دولت درخواست ميکنند، در حقيقت «تکليف ما لا يُطاق» بر دولت بار ميکنند، هر چند وظيفه حکومت و دولت صيانت از جان مردمش است و بايد اين کار را انجام دهد. ولي از آنجا که گفتهاند، بيمايه فطير است، اين ساختار قادر به انجام اين کار نيست. سياستهاي ابلاغي اخير نيز معلوم نيست با چه کيفيتي ادامه يابد. يکي از اشکالات کوچک قرنطينه، کاهش مصرف بنزين است که به همراه استخراج گاز مورد نياز کشور توليد ميشود و ذخيرهسازي آن معضل جدي است. مصرف کمتر آن نيز درآمد دولت را کم ميکند. از سوي ديگر به علت کاهش قيمت جهاني آن، صادرات حتي قاچاق آن براي قاچاقچيان عزيز! به صرفه نيست! اين را گفتم که بدانيم مشکلات بسيار پيچيده است. اين ساختار به دليل کاهش منابع مادي و مالي و به دليل شکاف شديد داخلي، و به دليل بيتوجهي مردم به تصميمات آن، نميتواند مجموعهاي سياستي منسجم و قابل اجرايي را ارايه کند. تصميمات آن ديرتر از زمان مناسب اتخاذ ميشود. حمايتهاي مادي و مالي کافي ندارد. در اجرا نيز دچار مشکل ميشود. تشييع جنازه سردار اسداللهي و نيز رد کمکهاي پزشکان بدون مرز نمونههاي آشکار اين وضعيت است. علت ديگري هم به نظر ميرسد که در عدم رغبت دولت براي اتخاذ تصميمات سخت در اين مورد، موثر بوده است. رييس دولت گمان ميکند که اکنون بهترين فرصت براي حل مسأله تحريمها و سپس آغاز گفتگوها است. به ظاهر عناصر واسطه قولهايي نيز داده و اخبارش منتشر شده است هر چند هيچکدام تاکنون نتيجه نداشتهاست. از اين رو معلوم نيست که کنترل اپيدمي در ايران به تحقق اين هدف کمک کند. اصرارهاي پياپي براي لغو تحريمها و تهييج احساسات بينالمللي در اين رابطه شواهد اين ادعا است. به نظر ميرسد که اين وجه سياست براي رييس دولت در اولويت قرار دارد. يشبيني دقيق سياستها و پاسخ ترامپ به اين درخواست سخت است ولي شايد به دلايلي با اين برنامه همراهي کند. او در قضيه کرونا تا حدي مشکل پيدا کرده است و با اين کار ميتواند قدري از آن را ترميم کند. بنابراين بايد پرسيد و منتظر بود که آيا اين ويروس کُشنده ميتواند احياگر برجام باشد