عراق، میدان تشدید رقابت ایران و آمریکا
ديپلماسي ايراني/ متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست شکسته شدن بازدارندگي آمريکا و اين که واشنگتن نميتواند خط قرمزي در برابر حمله به پايگاههايش در عراق ايجاد کند، هزينه تنشزايي را افزايش خواهد داد. نيروهاي مسلح تحت حمايت ايران پيشينهاي طولاني در حمله به منافع آمريکا و بريتانيا در عراق دارند و با توجه به اين که به نظر ميرسد آنها خط قرمزهاي آمريکا را به رسميت نميشناسند و آماده پايان دادن به تنشها نيستند، ايران هم در حال حاضر قادر نخواهد بود آنها را به اين کار وادار کند. سجاد جياد- شوراي اروپايي روابط خارجي/ حتي با وجود تمرکز جهاني به کروناويروس، ريسک واقعي تنشزاييهاي خطرناک در خاورميانه هنوز وجود دارد. با برخوردهاي نظامي مداوم بين نيروهاي آمريکايي و نيابتيهاي ايران در عراق – و نبود يک روند سياسي مستقيم بين واشنگتن و تهران – نميتوان تصور کرد که آنها چگونه ميتوانند تنشزدايي پايداري داشته باشند. دور جديد حملات بار ديگر مبحث سياسي اخراج نيروهاي آمريکايي از عراق را تازه خواهد کرد. همچنين محتمل است که نيروهاي مسلح حامي ايران مانند کتائب حزبالله حملات تلافيجويانه بيشتري را عليه آمريکا انجام دهند. به رغم ادعاي دولت ترامپ مبني بر احياي بازدارندگي آمريکا با ترور ژنرال قاسم سليماني و باور تحليلگران مبني بر پايان يافتن اقدامات تلافيجويانه ايران با حمله به عين الاسد، ميبينيم که بازدارندگي آمريکا درهم شکسته است. گرچه اين احتمال وجود دارد که ايران هدايتگر حملات به پايگاه تاجي نبوده باشد اما روشن است که اين کشور از اقدام نيابتيهايش عليه آمريکا پيشگيري نخواهد کرد. شکسته شدن بازدارندگي آمريکا و اين که واشنگتن نميتواند خط قرمزي در برابر حمله به پايگاههايش در عراق ايجاد کند، هزينه تنشزايي را افزايش خواهد داد. نيروهاي مسلح تحت حمايت ايران پيشينهاي طولاني در حمله به منافع آمريکا و بريتانيا در عراق دارند و با توجه به اين که به نظر ميرسد آنها خط قرمزهاي آمريکا را به رسميت نميشناسند و آماده پايان دادن به تنشها نيستند، ايران هم در حال حاضر قادر نخواهد بود آنها را به اين کار وادار کند. ترور ابومهدي المهندس توسط آمريکا يک نيروي سازماني را از ميان شبهنظاميان عراقي حامي ايران حذف کرد و به دنبال آن يک خلاء رهبري ايجاد شد که در آن شبهنظاميان عراقي چهبسا نيازي به هماهنگ کردن فعاليتهاي خود با ايران نميبينند. اين گروهها بيش از ايران خواهان انتقامجويي هستند چرا که بار خسارتهاي ناشي از حملات تلافيجويانه آمريکا در عراق بيشتر به دوش آنهاست و آنها نارضايتيهاي خاص خودشان را از آمريکا دارند. با اين حال، اکنون اقدامهاي آنها به اعمال فشار تهران عليه واشنگتن کمک ميکند. گرچه آمريکا و ايران از درگيري مستقيم با يکديگر پرهيز ميکنند، اما به نظر ميرسد که زنجيره تهاجمات نظامي در عراق ادامه خواهد داشت که اين مساله، ريسک تنشزايي ناخواسته و کشاندن عراق به بيثباتي عميقتر را به همراه دارد. ايران و متحدانش احتمالا به دنبال به کارگيري يک کارزار فرسايشي با هدف افزايش سطح آسيبها به آمريکا و متحدانش در عراق هستند. با توجه به پيش رو بودن انتخابات رياست جمهوري آمريکا، دونالد ترامپ، رئيس جمهوري اين کشور چهبسا نتواند اين آسيبها را تاب بياورد، به ويژه اينکه آمريکا نيز بايد با کروناويروس مبارزه کند. ايران اما خسارتهاي تحميل شده به شبهنظاميان عراقي را نسبتا قابل تحمل ميبيند. تهران نه تنها ترامپ را آسيبپذير ميبيند بلکه باور دارد که فرصتي براي اخراج آمريکاييها از عراق به وجود آمده است. در حالي که دولت ترامپ مايل است از لحاظ نظامي در برابر ايران عقب بکشد، به نظر ميرسد تهران متقاعد شده است که ميتواند در يک جنگ تلافيجويانه بيش از آمريکا تاب بياورد. با توجه به تشديد کارزار فشار حداکثري آمريکا عليه ايران، تهران انگيزهاي براي کاهش تنشها ندارد مگر اينکه واشنگتن تحريمهايش عليه ايران را کاهش دهد. با توجه به مسائل گفته شده، عراق و جامعه بينالملل بايد تلاشهايشان را براي پيشگيري از تبديل شدن عراق به صحنه تشديد تنشهاي بين آمريکا و ايران افزايش دهند. دولت عراق بايد کنترل بيشتري بر نيروهاي امنيت داخلي داشته باشد تا بتواند از حملات ايران، گروههاي حامي ايران و آمريکا عليه يکديگر در خاک عراق پيشگيري کند. اروپاييها نيز بايد براي ايجاد يک کانال پشتي ارتباطي بين آمريکا و ايران تلاش کنند و برخي قوانين مشارکتي را براي حمايت از حاکميت عراق و پيشگيري از تنشزايي بيشتر ايجاد کنند. دور اخير خشونتها يادآور ضرورت ايجاد يک برونرفت سياسي بين ايران و آمريکا است.