کرونا بهانه مذاکره ایران و آمریکا میشود؟
شرق/ متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست زينب اسماعيلي/ هرچه درگيري ايران و آمريکا با بيماري کرونا شدت مييابد درگيري اين دو کشور بر سر موضوع تحريم، مذاکره و توافق احتمالي نيز افزوده ميشود. درحاليکه دستگاه ديپلماسي ايران بيش از يک ماه است که تمرکز رسانهاي خود را بر اقناع افکار عمومي جهان و آمريکا بر لزوم برداشتهشدن تحريمهاي ايران گذاشته، ايالات متحده بيش از هميشه بهدنبال استفاده سياسي از اين ابزار است. ترامپ بار ديگر در روزهاي اخير تأکيد کرده است که اگر ايران پاي ميز مذاکره بيايد تحريمها برداشته ميشود. اين همان شرط ترامپ در بيش از يک سال گذشته است، درحاليکه با شيوع کرونا و اذعان همگان به تأثير تحريم بر روند مبارزه با اين بيماري، شرايط تفاوتهاي چشمگيري کرده است. او همچنين کرونا را به بهانهاي براي به استيصالکشاندن جمهوري اسلامي ايران و مذاکره تبديل کرده است. اگرچه برخي منابع خبري از تمايل بعضي از فعالان در دولت براي رسيدن به اين نقطه سخن گفتهاند، اما هنوز نقشه روي ميز تهران- واشنگتن ناپيداست. از سوي ديگر، آمريکا قصد دارد با توجه به درگيري ايران براي درمان تعداد زياد بيماران کرونا، در عراق با گروههاي نزديک به ايران درگير شود و درصدد است اين برنامه را با قصد ازبينبردن آنها اجرا کند. همه شواهد نشان ميدهد که واشنگتن قصد دارد در ميانه بحران کرونا، فشار حداکثري خود به ايران را بيش از پيش کند. اما اينها در حالي است که ترامپ کمتر از سه فصل با برگزاري انتخابات رياستجمهوري 2020 فاصله دارد و همچنان دموکراتها رقابت با او را ادامه ميدهند. جو بايدن، معاون اول باراک اوباما که به نظر ميرسد نامزد نهايي دموکراتها باشد نيز معتقد است تحريمهاي ايران بايد لغو شوند و آمريکا بايد به برجام بازگردد. به نظر ميرسد اگر همهگيري کرونا، رخ نداده بود اکنون ايران و آمريکا و موضوع مذاکره بين دو کشور داغ بود؛ چون همچنان دونالد ترامپ بهدنبال روکردن برگ برنده خود براي مذاکره و توافقي فراتر از مذاکره دولت قبل از خود با ايران است. فرصتي که در تابستان 98 به دفعات رخ داد و ترامپ مدعي بود که آماده مذاکره با ايران است ولي مقامات جمهوري اسلامي ايران معتقد بودند فرصت طلايي مد نظر آنها نيست؛ از بياريتز فرانسه تا نيويورک. با همه اينها آنچه پيش روي دو کشور، بهويژه تأثيرات فوري آن بر شهروندان ايراني است، آنچنان شفاف نيست اما آنچه مشخص است، شرايط فعلي نيز تفاوتي با آنچه ايران از ابتدا دنبالش بود، ندارد. ايران معتقد است براي مذاکره با ترامپ او بايد ابتدا به توافقي که دولت قبلي با ايران انجام داده است، بازگردد و تحريمها را لغو کند، اما شواهد نشان ميدهد که ترامپ قصدي براي چنين کاري ندارد و در اين شرايط تنها کارکرد سخنگفتن از لزوم لغو تحريمها، جبههسازي رسانهاي است که شايد اکنون برايش خيلي دير باشد.