بلاتکلیفی کنکوری‌ها؛ اضطراب امتحان به توان دو

اظهارنظر درباره برگزاري کنکور هنوز زود است؛ اين نظر وزير علوم، تحقيقات و فناوري است که به پيشنهاد مجلس مبني‌بر برگزارنشدن کنکور سراسري ٩٩ واکنش نشان داد تا کنکوري‌ها همچنان در استرس جلسه کنکور باقي بمانند. دانش‌آموزاني که در کنار کلاس‌هاي راه‌ دور و مرور محتواي دروس بايد گوش تيز کنند براي خبرهايي که در آينده قرار است براي کنکور تعيين‌تکليف کنند.

در دوران حضور‌ کرونا بر جهان، مدارس و دانشگاه‌هاي ايران هم به تعطيلي رفتند و شبکه‌هاي آموزش براي آموزش به دانش‌آموزان به راه افتادند، اما در اين ميان‌ سال آخري‌ها خبر‌هايي از حذف کنکور و تعويق آن شنيدند. ميرحمايت ميرزاده، سخنگوي کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس يکي از کساني است که برگزارنشدن کنکور را راه‌حل اين روزهاي کرونايي دانسته است. او هفدهم فروردين در بيانيه‌اي اعلام کرد: «مي‌توان امسال کنکور برگزار نکرد و دانش‌آموزان با مراجعه به دانشگاه‌ها و براساس سوابق تحصيلي پذيرش بگيرند. بحث سلامت دانش‌آموزان به قدري براي ما مهم است که کنکور هم بايد تحت‌الشعاع سلامت دانش‌آموزان قرار بگيرد.» اين نماينده مجلس با اعلام اين مسأله که قوانين تغيير شيوه برگزاري کنکور وجود دارد، ادامه داد: «قانون در اين زمينه وجود دارد. مي‌توان امسال کنکور برگزارنکرد.» منصور غلامي، وزير علوم هم در اين‌باره گفته در شرايط عادي هم بخش قابل ملاحظه‌اي از رشته‌هاي دانشگاهي از طريق بررسي سوابق تحصيلي صورت مي‌گيرد و در سال‌جاري اين امکان فراهم است: «بايد تلاش شود با اطلاع‌رساني کارشناسي‌شده تعداد بيشتري از داوطلبان ورود به دانشگاه‌، متقاضي ورود از طريق سوابق تحصيلي باشند.»

وقتي در هفته نخست اسفند مدارس تعطيل شدند، کمتر کسي به اين فکر مي‌کرد کرونا روي کنکور و سرنوشت يک‌ميليون و ٢٠٠هزار نفر که براي رسيدن به کمتر از ٣٠هزار رشته با آينده شغلي رقابت مي‌کنند، سايه بيندازد. جولان بي‌پرواي کرونا در شهرها باعث شد سه سناريو براي بازگشايي مدارس در دوره کنترل کرونا روي ميز بيايد؛ سناريوهايي که پايان فروردين، ارديبهشت و خرداد را براي پايان تعطيلات مدرسه در نظر گرفتند. پايان تعطيلات در فروردين تغييري در تقويم آموزشي نداشت و با فاصله حداکثري ٢٠ ‌روزه کنکور برگزار مي‌شد. در سناريوي ارديبهشت قرار بود يک‌ماه به‌ سال تحصيلي اضافه شود. در سناريوي آخر هم قرار بود‌ سال تحصيلي تا پايان تير با برگزاري کلاس‌هاي جبراني در روزهاي پنجشنبه ادامه پيدا کند و دانش‌آموزان مرداد يا شهريور در امتحانات نهايي شرکت کنند تا کنکوري‌ها اواسط يا اواخر شهريور امتحان بدهند. حالا به نظر مي‌رسد احتمال اجراي سناريوي سوم بيشتر است. ديروز عليرضا کمرئي، معاون آموزش متوسطه وزير آموزش‌وپرورش در برنامه‌اي تلويزيوني گفت که دو هفته تا ٢٠ روز بعد از پايان امتحانات پايه دوازدهم، کنکور برگزار مي‌شود. به گفته او کنکور بعد از پايان امتحانات پايه دوازدهم دانش‌آموزان برگزار مي‌شود و براي کنکور تابعي از بازگشايي مدارس است: «حدس مي‌زنيم خردادماه ايام امتحانات باشد و با توجه به شرايط پيش آمده به نظر مي‌آيد امتحانات تا بخشي از تيرماه ادامه پيدا کند.»

او حالا در گفت‌وگو با «شهروند» تاريخ مشخصي را براي برگزاري امتحانات نهايي اعلام نمي‌کند و مي‌گويد منتظر تصميم‌گيري‌هاست تا ببيند سرنوشت‌ سال تحصيلي پيش‌رو به کجا ختم مي‌شود. او تصميم‌گيري در مورد کنکور را وظيفه شوراي سنجش و پذيرش مي‌داند: «اين تصميم به ‌عهده سازمان سنجش و شوراي سنجش و پذيرش است، اما در شرايط فعلي با وجود شرط پايان امتحانات نهايي، آموزش‌وپرورش هم درگير اين مسأله شده است. تاکنون تکليف مشخصي در اين زمينه وجود ندارد و همگي تابع قاعده کلي هستيم که پيش از اين هم از آن صحبت شده است، يعني اتمام امتحانات نهايي و برگزاري کنکور با فاصله‌اي دو هفته‌اي؛ هرچند قبل از اين آموزش‌وپرورش مهلت ٢٠روزه را مطرح کرده بود.» کمر‌ئي با اشاره به اينکه با وجود تعطيلي مدارس در هفته نخست اسفند حدود ٧٠درصد آموزش محتواي دروس انجام شده بود، مي‌گويد: «در پايه دوازدهم اين ‌درصد به ٨٠ هم مي‌رسد، چون سعي بر اين است دانش‌آموزان پيش از تعطيلات نوروز محتواي آموزشي را به سرانجام برسانند و مهلت لازم را براي مرور و آمادگي براي امتحانات نهايي و کنکور داشته باشند.» معاون متوسطه آموزش‌وپرورش، آموزش‌هاي تلويزيون و فضاي مجازي را تکميل‌کننده آموزش‌ها مي‌داند: «اينکه در امتحانات چه حجمي از کتاب‌هاي درسي براي طرح سوال موردتوجه قرار بگيرد، تصميمي است که در آينده گرفته مي‌شود، يعني بعد از روشن‌شدن زمان پايان کلاس‌هاي درس. هرچند براي پشتيباني از دانش‌آموزان‌ سال آخري معاونت پرورشي و فرهنگي آموزش‌وپرورش پيش‌بيني‌هايي داشته و از طريق شماره تلفن‌هايي مشاوره‌هايي به دانش‌آموزان مي‌دهد.» راهي براي حذف کنکور؟ حذف کنکور و نبود موسسات و آموزشگاه‌هاي کنکور، قصه‌اي طولاني است که دانش‌آموزان بسياري به آن گوش دادند، اما هيچ‌گاه طعم آن را نچشيدند. محمدمهدي زاهدي، رئيس کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي يکي از کساني بود که در مرداد ٩٨ در بحبوبه بحث‌هاي بودن يا نبودن موسسات و آموزشگاه‌هاي کنکور واکنش نشان داده بود: «مجلس درحال آماده کردن طرحي براي حذف کنکور است، چون تا زماني که بساط کنکور جمع نشود، بساط موسسات و آموزشگاه‌هاي کنکور هم جمع نخواهد شد.» اما حالا او در بازار داغ اخبار کرونايي و سناريوهايي که براي کنکور مطرح مي‌شود، اخبار منتشره در مورد نحوه برگزاري کنکور و... را گمانه‌زني افراد مي‌داند و به «شهروند» مي‌گويد: «مراجع رسمي در اين‌باره هنوز اعلام‌ نظر نکرده‌اند. اين اخبار گمانه‌زني افراد است. ما ديروز، دوشنبه هجدهم فروردين، جلسه‌اي با وزارت علوم، آموزش‌وپرورش و شوراي سنجش و پذيرش دانشجو داشتيم. تصميم‌گيري در مورد زمان و نحوه برگزاري کنکور نياز به برنامه‌ريزي دارد و تا زماني که کارها نظم نيابند، نمي‌توان در اين مورد تصميم‌گيري کرد. هنوز هيچ تصميمي در اين‌باره گرفته نشده است.» خسرو ساکي، رئيس مرکز سنجش آموزش‌وپرورش هم بر همين باور است و به «شهروند» مي‌گويد که اخيرا هيچ‌ تصميم‌گيري در اين‌باره صورت نگرفته است. او زمان برگزاري کنکور را منوط به اعلام تاريخ امتحانات نهايي مي‌داند. «در مورد اعلام تاريخ امتحانات نهايي هم وضع شفاف نيست و نمي‌توان صراحتا اعلام کرد چه زماني مدارس فعاليت‌شان را شروع خواهند کرد؛ حتي تعيين تاريخ شروع کار مدارس هم پيش‌بيني‌پذير نيست. چه کسي مي‌تواند در مورد زمان اتمام واگيري کرونا اظهار نظر کند؟ اما با وجود اين جلسات متعددي برگزار شده ولي نبايد از نظر دور داشت که در اين شرايط، نمي‌توان تصميم قطعي گرفت.» ساکي گزينه حذف کنکور را بعيد و دور از ذهن مي‌داند اما به اعتقاد او احتمال تعويق وجود دارد. «حذف کنکور بعيد است اما احتمال تعويق دور از ذهن نيست. حرف اول و آخر را ستاد مقابله با کرونا مي‌زند به همين منظور بهترين کار دوري از گمانه‌زني‌هاست. با حاکم‌شدن شرايط فعلي، استرس شهروندان به‌ويژه دانش‌آموزان بالاست و گفتن از فرضيات و گمانه‌ها نتيجه‌اي جز دامن‌زدن به استرس‌ها ندارد.» ابراهيم خدايي، رئيس سازمان سنجش آموزش کشور هم تعويق کنکور را محتمل دانسته است: «در بحث کنکور سراسري زماني مي‌توانيم تصميم بگيريم که تقويم آموزشي آموزش‌وپرورش بسته شده باشد.» استرس مضاعف «به نظرم وقت آن رسيده سايه غول کنکور را از سر دانش‌آموزان بردارند.» عرشيا جزو دانش‌آموزاني است که اين روزها منتظر اعلام روز کنکورش است. او مي‌گويد: «از وقتي وارد دوره متوسطه دوم شدم تمام نصيحت‌ها، روياها، اخبار و توصيه‌ها و... به کنکور ختم مي‌شود و حالا هم که نامعلوم‌بودنش استرس مضاعف است. آن‌قدر ناخن‌هايم را جويده‌ام که تمام انگشتانم زخم شده. فکر مي‌کردم تيرماه کنکور مي‌دهم و براي هميشه از آن نجات پيدا مي‌کنم.» دوربودن از محيط مدرسه هم به استرس کنکور عرشيا دامن مي‌زند. «محيط مدرسه و بودن با بچه‌ها و معلم‌ها به‌ نظرم مي‌توانست کمک بيشتري کند. خيلي از دوستانم شرايطي مشابه من دارند. کاش کنکور را حذف کنند و مثل بسياري از کشورها هر کسي براساس علاقه‌اش رشته‌اي را در دانشگاه بخواند.» سپيده هم يکي ديگر از دانش‌آموزان کنکوري است که از استرس مضاعف کنکور موهايش سکه‌اي ريخته است. «دو سال همه زندگي‌ام را تعطيل کرده‌ام و حسرت يک سينما رفتن را به دلم گذاشته‌ام تا مهندسي مکانيک صنعتي شريف قبول شوم. حالا با نزديک‌شدن به کنکور و نامشخص‌بودن آن استرس امانم را بريده. فکر مي‌کنم اين بلاتکليفي نااميدم کرده و مي‌ترسم تمام زحماتم به باد برود. گفته‌اند استرس نداشته باش تا موهايت رشد کند. مگر در کشوري که همه آينده‌ات با دانشگاه گره خورده مي‌توان استرس نداشت و از آينده نگران نبود؟» او کلا قيد کنکور را زده است و نمي‌خواهد به سرنوشت خواهرش دچار شود. «کتاب و دفترم را بسته‌ام و ديگر به کنکور فکر نمي‌کنم. هر روز يک برنامه جديد، يک استرس و دغدغه تازه. اصلا نمي‌شود روي هيچ‌چيز برنامه‌ريزي داشت. بگويند يک‌ سال عقب افتاده چه فايده؟» خواهر سپيده براي دندانپزشکي رويا بافت و درنهايت به‌ناچار در رشته‌اي که دوست نداشت درس خواند. «چند‌درصد بچه‌ها در رشته دلخواه‌شان قبول مي‌شوند؟ خواهرم اين همه استرس تحمل کرد تا در رشته‌اي که دوست نداشت فارغ‌التحصيل شد و هنوز هم به دليل اين شکست از روانشناس مشاوره مي‌گيرد. با اين وضع نامعلوم‌بودن زمان کنکور، در کنار درس‌ها براي امتحانات نهايي ترکي استانبولي ياد مي‌گيرم تا در يکي از دانشگاه‌هاي استانبول داروسازي بخوانم. حداقل استرس کنکور ندارم و مي‌توانم راحت در رشته مورد علاقه‌ام درس بخوانم و بورسيه شدنم هم راحت‌تر از اينجاست.» سميرا طاووسي، روانشناس، شيوع کرونا را شوکي جهاني مي‌داند و استرس و مضطرب‌بودن را هم بخشي از زندگي روزمره جوامع بشري امروزي. او بر اين باور است که در شرايطي زيست مي‌کنيم که هر روز سلامت روان‌مان با حوادث و اخبار مختلف دچار شوک تازه‌اي مي‌شود. اين روانشناس استرس و مضطرب‌بودن کنکوري‌ها را طبيعي مي‌داند و به «شهروند» مي‌گويد: «کنکوري‌ها طبيعتا استرس امتحانات نهايي و کنکور را داشتند و با وجود شيوع کرونا بيش از قبل مضطرب شده‌اند. نامشخص‌بودن زمان کنکور چالش جديدي براي دانش‌آموزان است و بي‌شک استرس مضاعفي را به آنها تحميل مي‌کند.» طاووسي شرايط کنکوري‌ها را به دوي ماراتني تشبيه مي‌کند که وسط دو با سنگي روبه‌رو شده‌اند. «مضطرب‌بودن طبيعي است اما بايد دانش‌آموزان به اين فکر کنند که اين شرايط براي همه است و مختص آنها نيست. دانش‌آموزان به اين فکر کنند که درنهايت کنکور برگزار مي‌شود، بنابراين از اين چالش بزرگ براي خود فرصت بسازند. اين فرصتي است که مي‌توان از آن بهترين استفاده را کرد. زاويه ديد آدم‌ها زندگي آنها را مي‌سازد.» #باهم_شکستش_مي‌دهيم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---