جنجال یک نوار صوتی مرموز
فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست به تازگي نوار صوتي جديدي از سرهنگ معمر قذافي، ديکتاتور سابق ليبي، منتشر شده است که به تحولات منطقه، خصوصا عربستان سعودي ميپردازد. اين نوار صوتي که توسط يک معارض عماني منتشر شد، بار ديگر تنشهاي سياسي در منطقه را برجسته کرد. در اين نوار، قذافي با يوسف بن علوي، وزير خارجه عمان، گفتگو ميکند. قذافي در ابتدا ضمن اشاره به خنجر بن علوي، به تحولات مهم منطقهاي از قبيل تغيير استراتژيها و اتحادهاي سياسي ميپردازد و سپس، سراغ موضوع جنجالي ديگري ميرود که به آينده سياسي خاندان آل سعود ميپردازد. سرهنگ قذافي ميگويد محافل سياسي آمريکايي به او گفته اند که «تاريخ انقضاي» خاندان آل سعود تمام شده و تنها مانع تغيير اين خاندان، فقدان «جايگزيني» براي آنهاست. بن علوي در پاسخ به قذافي ميگويد: «جايگزين وجود دارد.» قذافي، به تفصيل درباره لزوم تغيير نظام عربستان سخن گفته است. از ديدگاه قذافي، دو دشمن وجود دارد: «دشمن استراتژيک» که آمريکاست و «دشمن ثانوي»، خاندان آل سعود است. دشمن استراتژيک دنبال براندازي دشمنان ثانوي است. قذافي ميگويد پس چرا از دشمن استراتژيک در برابر دشمن ثانوي حمايت نکنيم و آل سعود را صحيح و سالم از قدرت برکنار و آنها را در منطقه الدرعيه (اين منطقه محل اوليه خاندان آل سعود بود) سکونت دهيم؛ خصوصا که آمريکا ممکن است بعد از براندازي آل سعود سراغ ما هم بيايد؟ نگويند فردا نوبت ما شده است اما قذافي براندازي به سبک اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ را مناسب نميداند. بلکه، او ميگويد بايد مانند فروپاشي شوروي، به تجزيه عربستان و خارج کردن نفت از دست يک خاندان واحد کمک کرد. به ادعاي قذافي، چه عربها مداخله کنند چه نکنند، آمريکاييها دنبال براندازي در عربستان هستند و اين کار را خواهند کرد. بنابراين، بهتر است که کشورهايي مانند ليبي، عمان، اردن و قطر که همه از تجزيه عربستان سود خواهند کرد، به آمريکاييها کمک کنند تا هم از يک دشمن تاريخي خلاص شوند و هم از تمايل آمريکا به براندازي در اين کشورها جلوگيري کنند. قذافي به بن علوي ميگويد بهتر است ما با آمريکاييها در براندازي آل سعود مشارکت کنيم. اين بهتر از اين است که آمريکاييها به تنهايي آل سعود را براندازند و بعد «نوبت ما برسد.» در ادامه، قذافي خطاب به بن علوي ميگويد: «فرض کن آمريکاييها، کارشان عليه عربستان را انجام دادند، آنوقت ممکن است به فکر {براندازي در} عمان يا کويت بيافتند. به آنها چه بگوييم؟ آنها در نهايت خواهند گفت اين برنامهمان هست و با اين {کشور} تسويه حساب کرديم حالا ميخواهيم با آن {کشور} تسويه حساب کنيم. اما ما، بايد با آنها مشارکت کنيم. ما توافق نظر داريم که اين {نظام سعودي} از بين برود. چون براي همه ما خطر دارد. در ازاي {اين مشارکت، به آمريکاييها خواهيم گفت که} شما دوستانمان هستيد و نبايد به ما تجاوز کنيد. {دوست نداريم که فردا پس فردا آمريکاييها بگويند که} فلاني نوبت {براندازي} تو شده است.» تهران، عامل تغييرات گسترده منطقهاي خواهد بود قذافي براي محافظت از خود در مقابل «طوفان» براندازي در آينده، ميگويد: «از زوال عربستان و تجزيه آن استقبال ميکنيم.» قذافي به وضوح از سناريوي فروپاشي شوروي در عربستان حمايت کرده و گفته راه مناسب براي تجزيه عربستان، تقسيم مسالمتآميز آن کشور به چند کشور کوچک است به نحوي که نفت بين همه آنها تقسيم شود. مثلا، در احساء يک کشور شيعي تاسيس شود. حجاز، کشور ديگري خواهد بود و نجران و عسير به يمن داده شود و بدين ترتيب، خاندان «کافر» و «نجس» آل سعود در منطقه الدرعيه از قدرت بازنشست خواهند شد. بن علوي در خلال صحبتهاي قذافي سکوت کرده بود و ظاهرا به دقت به اظهارات جنجالي قذافي گوش ميداد. پس از توقف قذافي، بن علوي در تاييد اظهارات وي گفت که منطقه شاهد تغييراتي خواهد بود. اما عامل اين تغييرات واشنگتن نخواهد بود بلکه، تهران موجب اين تغييرات بزرگ خواهد شد. به گفته بن علوي، سعوديها از اين امر بسيار هراسناک هستند. از ديدگاه بن علوي، کشورهاي عربي مجاور عربستان محدوديتهايي دارند و نميتوانند به نحو موثري در تغييرات عربستان نقش بازي کنند. البته بن علوي، امير سابق قطر را از اين امر مستثنا ميداند. بن علوي ميگويد شيخ حمد بن خليفه مرد «جسوري» است. آمريکاييها نيز بدون شک طرحهايي دارند. اما عامل بزرگ تغييرات، تهران خواهد بود. پشت پرده نوار صوتي جديد معروف است که قذافي گفتگوهاياش با رهبران و مقامات خارجي را ضبط ميکند. پيش تر، نوار گفتگوهاي قدافي با حمد بن خليفه، امير سابق قطر و حمد بن جاسم، نخست وزير سابق قطر، منتشر شده بود. در آن گفتگو، حمد بن جاسم از حرکت عربستان به سوي تجزيه سخن گفته بود. اما انتشار اين نوار در حال حاضر نميتواند بدون دليل باشد. براي فهميدن اين دليل احتمالي، بايد به منبع انتشار اين نوار اشاره کرد. فردي که اين نوار را منتشر کرد، «سعيد جداد» نام دارد که يک معارض عماني و مقيم لندن است. جداد ميگويد از آنجا که او معارض است و در يوتيوب و توئيتر صفحاتي دارد، مردم نزد وي تظلم ميکنند و اسنادي را براي او ارسال ميکنند تا آنها را افشا کند. اما توضيح نداد که مردم عادي چگونه به يک نوار صوتي رسمي و محرمانه دست يافته اند. يک احتمال اين است که اين نوار از طريق قطر به جداد رسيده است. اما چگونه؟ پاسخ در طرابلس، پايتخت ليبي، است. اين روزها، جنگ در ليبي ميان دو گروه به رهبري فايز السراج و خليفه حفتر شدت گرفته است. السراج در طرابلس سيطره دارد و از حمايت نيرومند ترکيه و قطر برخوردار است. در مقابل، حفتر در شرق ليبي قدرت دارد و مورد حمايت عربستان، امارات و مصر است. از آنجا که پايتخت طرابس تحت سيطره دولت السراج است، اين نوار احتمالا از طريق دولت السراج به قطر و سپس از قطر به جداد رسيده است. اين نوار ممکن است با هدف تخريب روابط عربستان و عمان منتشر شده باشد. عمان، به تازگي شاهد انتقال قدرت بوده و در حال بازنگري در سياستهاي داخلي و خارجي خود است. در روزهاي اخير، برخي رسانههاي نزديک به عربستان، اختلافات ترکيه و قطر با عمان برجسته کرده و به سختي تلاش ميکنند که عمان را در کنار عربستان نشان دهند.