همشهري/ متن پيش رو در همشهري منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
رحمان قهرمانپور/ وضعيت آشفته اين روزهاي آمريکا دستکم طي 5دهه گذشته سابقه نداشته است. دولت براي کنترل اوضاع در برخي ايالتها به اعزام نيروهاي گارد ملي و اعلام مقررات منع رفتوآمد متوسل شدهاست؛ وضعيتي که در آمريکا بعد از ترور مارتين لوترکينگ، رهبر جنبش سياهپوستان در سال1968 بيسابقه بوده است. وقايع اين روزهاي آمريکا را از 3منظر ميتوان مورد تحليل قرار داد.
1- مسئله تبعيضنژادي، بارزترين ويژگي اعتراضهاي اخير است. جنبش مدني که مارتين لوترکينگ در دهه1960 بهراه انداخت، در نهايت به لغو تبعيضهاي حقوقي و قانوني عليه سياهان آمريکايي منجر شد اما تبعيضهاي موجود در ساختارهاي فرهنگي و حتي سياسي آمريکا، همواره بهطور نانوشته وجود داشته و همچنان هم وجود دارد. هنوز بخشي از سفيدپوستان آمريکايي، سياهپوستان را شهروندان درجه2 و حتي فرودست جامعه تلقي ميکنند. اعتراض به اين تبعيضها هميشه در جامعه آمريکا بهصورت ساختاري جريان داشته است. حتي در دوره قبل، زماني که رئيسجمهور آمريکا خود يک سياهپوست بود، اينگونه اعتراضها وجود داشت. مسائل نژادي هميشه يکي از مهمترين مسائل آمريکا بوده و در فضاي سياسي اين کشور نمود برجستهاي داشته است. همواره اين سؤال مطرح بوده که آيا سياهپوستان حق زندگي در آمريکا را دارند يا خير؟ خود سياهپوستان آمريکا معتقدند در ساخت اين کشور نقش داشتهاند-چه در زماني که به شکل برده در جامعه آمريکا حضور داشتهاند و چه بعد از آن- و به همين دليل بهرهمندي از مزاياي زندگي در آمريکا را همچون سفيدپوستان حق خود ميدانند.
2- نکته ديگر در تفاوت اعتراضهاي فعلي با اعتراضهاي قبلي است. اکنون رئيسجمهوري در قدرت است که بهصورت آشکارا از ناسيوناليسم سفيدپوستان حمايت ميکند و معتقد است که آمريکا سرزمين سفيدپوستان است. دونالد ترامپ هم با حضور مهاجران و هم با حضور رنگينپوستان در اين کشور مخالف است. اين نخستينبار طي 60سال گذشته است که يک رئيسجمهور در آمريکا با صراحت از گروههاي سفيدپوست افراطي حمايت ميکند. ترامپ دقيقا در نقطه مقابل پدران بنيانگذار آمريکايي قرار دارد که بر حقوق برابر ساکنان آمريکا، احترام به تنوع و تساهل و تسامح تأکيد ميکردند. براي نخستينبار است که ارتش با هدف کنترل اعتراضهاي مدني وارد ميدان شده است. سابق بر اين، اغلب، نيروهاي پليس بودند که مديريت اوضاع را در چنين شرايطي در دست داشتند.
ورود ارتش به بحران اخير، نشاندهنده نگاهي است که ترامپ به موضوع دارد. اين رويکرد ميتواند در بلندمدت، اختلاف نژادي را در آمريکا تشديد کند. به همين دليل است که حتي سفيدپوستان مخالف نژادپرستي وارد اعتراضها شدهاند و مخالفت خود را با رويکرد ترامپ اعلام ميکنند.
3- مسئله سومي که در پيوند با اعتراضها اهميت پيدا ميکند، مسئله انتخابات پيشرو در آمريکاست. هر دو حزب دمکرات و جمهوريخواه تلاش ميکنند از اعتراضها به نفع خود بهره بگيرند.
باراک اوباما، جو بايدن و ديگر دمکراتها به صراحت از عملکرد ترامپ انتقاد کردهاند. آنها سعي دارند بهواسطه اين اعتراضها 2مسير را دنبال کنند؛ اول اينکه، تلاش ميکنند رأي اکثريت مطلق سياهپوستان را به نفع جو بايدن بهدست بياورند. به هر حال، بخشي از سياهپوستان در انتخابات سال2016 به دونالد ترامپ رأي دادهاند و اکنون دورکردن اين عده از نامزد جمهوريخواهان و ريختن آراي آنها به سبد بايدن، براي دمکراتها از اهميت بالايي برخوردار است. دوم اينکه، سعي خواهند کرد فعالان مدني جوان طرفدار برني سندرز را قانع کنند که به نفع جو بايدن وارد عمل شده و پاي صندوقهاي رأي حاضر شوند. طرفداران سندرز، تا به امروز تفاوتي ميان بايدن و ترامپ نميديدند اما وقايع اخير ممکن است آنها را قانع کند که براي رهايي از شر ترامپ، بايد به نفع بايدن وارد عمل شوند. جلب آراي سياهپوستان و نسل جوان هوادار برني سندرز، براي حزب دمکرات از اهميت بسيار زيادي برخوردار است و ميتواند سرنوشت انتخابات را تغيير دهد. به همين دليل است که دمکراتها از الان اين دو گروه را تشويق ميکنند که در انتخابات رياستجمهوري که حدود 6ماه ديگر برگزار ميشود، به نفع بايدن پاي صندوقها حاضر شوند. هرچند بايد پذيرفت که جو بايدن در برابر دونالد ترامپ، در فعاليت انتخاباتي بسيار ضعيف عمل کرده است و حمايت اوباما و ديگران نميتواند فضا را به نفع او تغيير دهد، چراکه او خود بايد بتواند رقابت کند و در مناظرهها در برابر ترامپ بدرخشد. بايدن تا به اينجا، نشان داده در برابر رقيب جمهوريخواه از شانس کمتري برخوردار است. از سوي ديگر، دونالد ترامپ سعي ميکند از موقعيت پيشآمده براي مستحکمکردن پايگاه رأي خود و تقويت انگيزه هوادارانش بهره بگيرد. بخش قابل توجهي از حاميان ترامپ، سفيدپوستاني هستند که با اغلب سياستهاي او ازجمله مخالفت با حضور مهاجران در جامعه آمريکا، موافقند. ترامپ براي مصممترکردن اينها، تمامقد وارد ماجرا شده است. واردکردن ارتش براي مقابله با اعتراضهاي سياهپوستان، اقدامي در همين راستاست. دونالد ترامپ سعي دارد فضا را بهگونهاي تغيير دهد که همان تعداد سفيدپوستاني هم که به او رأي نداده بودند، اين بار پاي صندوق حاضر شوند و از ترس سياهپوستان به او رأي دهند. در چنين فضايي ميتوان گفت نقش آراي شناور در انتخابات پيشرو، از هميشه سرنوشتسازتر خواهد بود. بهعبارت ديگر، آنهايي که تعلق به هيچيک از 2 اردوگاه دمکرات و جمهوريخواه ندارند، اين بار سرنوشت انتخابات رياستجمهوري آمريکا را تعيين ميکنند. بعد از پايان اعتراضها، بدونشک پايگاه رأي هر دو طرف محکمتر خواهد شد و هواداران هر دو حزب با انگيزه بيشتري پاي صندوقها حاضر خواهند شد. در چنين فضاي دوقطبي سنگيني، آراي شناور هستند که تعيينکننده خواهند بود.
بازار