دردسر یک آزادسازی
اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست بيش از يک ماه از آزادسازي سهام عدالت ميگذرد. در اين مدت افراد ميتوانند از دو طريق مستقيم يا غير مستقيم نسبت به مديريت سبد سهام عدالت خود اقدام کنند. يکي از روشهاي مديريت مستقيم سبد سهام، فروش 30 درصد از سهام عدالت در بانکهايي است که افراد شماره شباي آن را به سازمان خصوصيسازي داده بودند. بررسيهاي ميداني «اعتماد» و مراجعه به شعب بانکها نشان ميدهد که برخي بانکهاي خصوصي نسبت به خريد سهام عدالت مشمولين امتناع ميکنند يا آن را به قيمت کمتري ميخرند. با وجود اينکه اين اقدام توسط معاون سازمان خصوصيسازي به کلي رد شده، اما برخي از بانکها همچنان به رويه خود ادامه ميدهند. آزادسازي سهام عدالت 4 سال پس از پايان مهلت قانوني واگذاري سهام عدالت به مشمولين در راستاي آييننامه افزايش ثروت خانوارهاي ايراني از طريق گسترش سهم بخش تعاون صورت گرفت. در تاريخ 9 بهمن 1384 اين آييننامه به تصويب هيات وزيران رسيد و کار واگذاري سهام عدالت در چند استان از سر گرفته شد. از زمان توزيع سهام عدالت ميان مشمولين، امکان آزادسازي آن فراهم نبود و سود حاصل از سبد سهام عدالت هر چند وقت يکبار به حساب افراد واريز ميشد. در واقع سبد سهام عدالت ترکيبي از 60 شرکت بورسي و فرابورسي است که براي هر فرد نه يک شرکت خاص که مجموعهاي از اين شرکتها به اندازه يک ميليون تومان قرار دارد. طبق قانون سهام عدالت دولت بايد سهام عدالت را در سال 95 آزاد ميکرد اما عملا آزادسازي برخلاف قانون تا ماه پيش صورت نگرفت. آزادسازي و ورود به بورس روز 9 ارديبهشت، رهبر انقلاب با درخواست رييسجمهور مبني بر آزادسازي سهام عدالت موافقت کرد. پس از اعلام رسمي آزادسازي، دارندگان اين سهام ميتوانند با مراجعه به سايت سازمان خصوصسازي نسبت به مديريت مستقيم و غير مستقيم سهام خود اقدام کنند. افرادي که شيوه مستقيم را انتخاب کردند دو راه پيش رو دارند؛ اگر کد بورسي دارند سهام را در بورس عرضه کنند. راه دوم اين است که سهام را نزد خود نگه دارند. در اين روش ميتوانند 30 درصد از ارزش سبد سهامي خود را به بانکها بفروشند. سوي ديگر ميدان نيز مشمولاني هستند که تمايلي به در دست گرفتن مديريت سهام خود ندارند. در اين روش به اندازه سهام عدالتشان، سهامي از شرکتهاي سرمايهگذاري استاني را در اختيار دارند که قرار است شوراي عالي بورس به زودي در خصوص فروش سهام اين شرکت در بازار سرمايه تمهيداتي بينديشد. ارزش سهام عدالت چقدر است؟ پس از «نحوه مديريت سبد سهام» مهمترين کليدواژهايي که محافل اقتصادي و سايتهاي خبري را پر کرده بود، «ارزش کل سهام عدالت و ميزان 30 درصد آن» است. با وجود اينکه سازمان خصوصيسازي سايت www.sahamedalat.ir را به منظور مشاهده اطلاعات صورت وضعيت دارايي سهام عدالت براي مشمولاني که روش مستقيم را انتخاب کردند، معرفي کرد، اما مشاهدات ميداني نشان ميدهد که برخي بانکها مبلغي کمتر از ارزش 30 درصد سهام عدالت را به حساب افراد واريز ميکنند. در بخشي از اين سايت، سامانه سهام عدالت محاسبههايي براي مشمولان انجام داده که بر اساس آن افرادي که سهامشان داراي ارزش 500 هزار توماني در سال 85 بود، هماکنون ارزش سهامشان 8 ميليون است که 30 درصد آن رقمي بين 2 تا 2.5 ميليون تومان خواهد بود. ارزش سهام يک ميليوني در سال 85 نيز در حال حاضر 16 ميليون برآورد شده که 30 درصد آن بالغ بر ۴ ميليون و ۸۰۰ هزار تومان خواهد بود. هر چند رقم نهايي پرداختي توسط بانکها به ارزش روز سهام بستگي دارد اما گفته برخي مشمولان سهام عدالت پس از مراجعه به بانک، گوياي موضوع تفاوت زياد بين آنچه در سايت بارگذاري شده و آنچه پرداخت ميشود، است. آزاد است اما خريدار نيست از روز 6 خرداد، مشموليني که «سبدگرداني مستقيم» را به عنوان راه مديريت سهام خود انتخاب کردند، با مراجعه به شعب بانکها ميتوانستند 30 درصد از سهام خود را به فروش برسانند. اما به نظر ميرسد برخي بانکها از خريد اين ميزان از سهام عدالت امتناع ميکنند و افراد را حتي با داشتن «کد رهگيري» که به گفته سازمان خصوصيسازي براي فروش بخشي از سهام عدالت کافي است، رد ميکنند. روز شنبه در صف تشکيل شده در يک بانک خصوصي خانمي قصد فروش 30 درصد از سهام عدالت خود را داشت. اما با پاسخ منفي مسوول باجه مواجه شد. فردي که مسوول رسيدگي به تقاضاي او بود، با رد اصرار خانم مبني بر تغيير وضعيت در سامانه سهام عدالت و تغيير به شيوه مستقيم، تاکيد داشت که او براي وضعيت سهام عدالت خود اقدامي نکرده و هر گونه ادعايي مبني بر داشتن «کد رهگيري» را بيارتباط با وضعيت فروش سهام عدالت ميدانست. نکتهاي که اين خانم پس از خروج از بانک به آن اشاره کرد: «تغيير وضعيت در سامانه سهام عدالت با وجود به اتمام رسيدن مهلت سازمان خصوصيسازي براي تعيين تکليف سهام عدالت بود.» او معتقد است بانک با نپذيرفتن «کدرهگيري»، خريد سهام او را به زمان ديگري موکول کرد. فرد ديگري که براي فروش سهام خود به بانک مراجعه کرده بود، در ابتدا با خودداري بانک از خريد سهامش مواجه شد اما پس از ارايه سند تغيير وضعيت سهام عدالت خود در سامانه سازمان خصوصيسازي، مسوول باجه بانکي به او گفت که 30 درصد سبد سهامش تنها 70 هزار تومان ارزش دارد. اين فرد نيز از فروش سهام خود منصرف شد و بدون انجام کاري بانک را ترک کرد. فرد ديگري هم که براي فروش سهام عدالت خود به بانک مراجعه کرده بود، روايتهايي از عدم همکاري بانکها براي خريد 30 درصد سهام عدالت يا خريد با قيمت کمتر را بيان ميکند. هر چند اميدوار است اين اتفاق براي سهام عدالتش نيفتد. خريد کمتر، شايعه است خريد کمتر از ارزش 30 درصد سهام عدالت توسط بانکها بارها توسط معاون سازمان خصوصيسازي تکذيب شده است. حسين علايي ضمن نادرست بودن برخي ادعاهاي مطرح شده در فضاي مجازي در خصوص خريد سهام عدالت تنها به قيمت 450 هزار تومان، معتقد است اين ادعاها توسط افراد با اهداف مشخص دست به دست ميشود. علايي در بخشي از سخنان خود افزوده است: «فروش ۳۰ درصد از سهام عدالت با قيمت تابلو انجام ميشود، پس چطور ممکن است بانک بتواند اين سهام را با قيمت ۴۵۰ هزار تومان خريداري کند؟ شرکتها، بورسي و داراي قيمت تابلو هستند، زماني که ثبت سفارش ۳۰ درصد از سهام عدالت زده شود برمبناي قيمتي مشخص که نرخ تابلو است سفارش پذيرفته خواهد شد.