همشهري/ متن پيش رو در همشهري منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
نمايندگان اصولگراي مجلس با تاختن به وزير ارتباطات بهخاطر فيلترنشدن اينستاگرام، خواستار پيادهسازي سياستهاي دولتي براي کمکردن ترافيک اينترنت شدند
«اگر سردار دلهاي ما، حاج قاسم عزيز را در بغداد به شهادت رساندند، آيا جمهوري اسلامي منطقه رو خالي کرد؟»، «چرا بايد يک پيام ساده بين 2 شهروند ابتدا به خارج برود بعد به داخل بازگردد؟» شايد اين 2جمله از سوي وزير ارتباطات و رياست مجلس بهخوبي تفاوت 2ديدگاه را در بحثهاي روز گذشته در بهارستان و «خانه ملت» درباره فضاي مجازي نشان دهد. روز گذشته محمدجواد آذريجهرمي، وزير ارتباطات که به مجلس رفته بود، بارها بهخاطر بالابودن ترافيک اينترنت و فيلترنکردن اينستاگرام مورد انتقاد قرار گرفت و او با مثالي از شهادت سردار قاسم سليماني در دفاع از ديدگاهش اعلام کرد که نبايد ميداني مانند اينستاگرام را با فيلترينگ براي دشمن خالي کرد. ازسوي ديگر محمدباقر قاليباف که بهتازگي بر صندلي رياست مجلس تکيه زده، بارها از لجامگسيختگي فضاي مجازي گفت و حتي در جايي با انتقاد از بيشتربودن ترافيک خارجي يا همان اينترنت در مقابل ترافيک داخلي يا شبکه ملي اطلاعات از تعرفهگذاري در صنعت خودروي کشور مثال زد و خواستار آن شد که رشد حوزه داخلي و خارجي متناسب شود. روز گذشته پس از ارائه گزارش عملکرد از سوي وزير ارتباطات، نمايندگان اصولگرا بهصورت خاص از سياستگذاريها در قبال شبکه اجتماعي اينستاگرام انتقاد کردند و دلايل آنچه توسعهنيافتگي شبکه ارتباطي ميخواندند را از وزير جوان جويا شدند.
محمدباقر قاليباف در جلسه علني صبح روز گذشته و در جريان بررسي مسائل حوزه ارتباطات بر اهميت شبکه ملي اطلاعات تأکيد کرد و گفت: اين نياز همه مردم در شئونات مختلف زندگي است و از سوي ديگر امنيت ملي، عمومي، اجتماعي و اخلاقي ما در گرو شبکه ملي اطلاعات است.
او ادامه داد: همين شبکه ملي اطلاعات که الان وجود دارد، داراي اشکالاتي است. ما عدمتناسب در رشد ترافيک داخلي و خارجي را داريم و آنقدر که رشد ترافيک در بخش خارجي است، در حوزه داخلي نتوانستيم کنترل کنيم، لذا نيازمند سياستهاي تعديلي و راهبردي هستيم که در اختيار اين وزارتخانه است.
شايد بتوان بهصورت صريحتر فحواي کلام اکثريت جديد و اصولگراي مجلس را در صحبتهاي نمايندگان آنها فهميد. فاطمه محمدبيگي، نماينده قزوين با بيان اينکه اختصاص نيمي از ترافيک اينترنت کشور براي اينستاگرام موضوعي ساختاري است، گفت: «طبق مصوبههاي موجود در کشور نبايد بيش از يکسوم کل ترافيک دادهها به مجموع پيامرسانهاي خارجي اختصاص يابد. افزايش ميزان جرائم رايانهاي، فروش اسلحه و مهمات در اين فضا موجب نگراني بيشتر است. عدمفرهنگسازي، افزايش جمعيت کاربران باعث افزايش جرائم و حتي پيوستن به سايتهاي پورن است، آيا اقدامي در اينباره انجام دادهايد؟»
از سوي ديگر، مصطفي طاهري، نماينده مردم زنجان و طارم هم اعلام کرد که هماکنون اينستاگرام در کشور جولان ميدهد و موارد مشابه داخلي توان مقابله با آن را ندارند.
وي همچنين در بخشي از صحبتهايش حتي به استارتاپهاي مشهور کشور هم تاخت و گفت: ظاهرا سهامداري اسنپ و ديجيکالا در دست کشورهاي خارجي است که درصورت صحت آن شاهد مشکلات امنيتي خواهيم بود. مسئلهاي که حداقل مقامهاي ديجيکالا درباره آن اعلام کردند: ميزان سهام واگذار شده امکان اداره شرکت و دسترسي به اطلاعات را به سهامداران خارجي نميدهد. سرورهاي ديجيکالا هم در داخل ايران است.
رئيس مجلس هم که بهنظر تأکيد ويژهاي درباره بوميکردن همه پلتفرمها ازجمله شبکههاي اجتماعي، پيامرسانها و حتي سيستمعامل کامپيوترها دارد، با تأکيد به لزوم استفاده از پيامرسانهاي داخلي، گفت: در ارسال يک پيام ساده بين 2شهروند ابتدا اين پيام به خارج ميرود و بعد به داخل بازميگردد که ضعف جدي است. ما در همين شبکه ملي اطلاعات در خدمات پايه عمومي دچار کمبود جدي هستيم ازجمله در بخش پيامرسان و سيستم عامل که وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات بايد به آن توجه کند.
او اعلام کرد: اين فضاي آلوده را بايد از 2 جهت نگاه کرد؛ يکي توليد محتوا که هم وزارتخانه و هم بقيه دستگاهها مسئول هستند و ديگري توسعه سرويسهاي داخلي، سياستهاي دولت و اعمال مديريت در شبکه. امروز ما اين لجامگسيختگي را ميبينيم. اين ضعف مديريت و بدون سياستگذاريبودن را در کشور مشابهي در شرق و غرب نداريم و حس ميکنيم حالت لجامگسيخته و رهاشدهاي وجود دارد.
دفاع آذريجهرمي در مقابل تيغ فيلترينگ
اينستاگرام، تنها شبکه اجتماعي پرمخاطب و بينالمللي است که بهصورت معجزهآسايي تاکنون از تيغ فيلترينگ به دور مانده است. به همينخاطر از ميان حرفهاي نمايندگان مجلس و انتقادهاي آنها از وزير ارتباطات مشخص بود که يک مشکل اصلي آنها باز باقيماندن اين شبکه اجتماعي و فيلترنشدن آن است. محمدجواد آذريجهرمي که در دوران وزارت خود بارها به مخالفت با فيلترينگ غيرکارشناسي پرداخته است، در مجلس اما گفت: اگر سردار دلهاي ما، حاج قاسم عزيز را در بغداد به شهادت رساندند، آيا جمهوري اسلامي منطقه را خالي کرد؟ چرا با اقدام تروريستي آنها در حذف تصاوير سردار سليماني بايد فضاي اينستاگرام و ساير رسانههاي بينالمللي را خالي کنيم؟ خود شما نمايندههاي مجلس، امروز چگونه با مردم در ارتباط هستيد؟جز فضاي مجازي! دغدغه شما درست است اما نگاه ديگري هم هست. آيا عرصه رسانه بينالمللي و حضور جريانساز که مورد تأکيد رهبر معظم انقلاب است را نبايد ببينيم؟
وزير ارتباطات اتفاقا تأکيد کرد که فيلترينگهاي بيحساب و کتاب در سالهاي گذشته باعث شده تا حالا اينستاگرام به يک قطب در کشور ما تبديل شود. او گفت: بنده هم نگران فرزندم هستم. همه دغدغههاي ديني و فرهنگي و تغيير سبک زندگي شما بجاست اما با دست روي دست گذاشتن مسائل حل نميشود. بايد کار کنيم. اينستاگرام امروزه بهدليل سياستهاي نادرست و از دسترس خارجشدن پلتفرمهاي ديگر تبديل به قطب شده است.
پيش از اين بارها در مقابل تلاشهاي صورتگرفته براي فيلترينگ اينستاگرام، وزير ارتباطات مخالفت خود را با اين مسئله و همچنين روند نادرست بستن سايتها و پلتفرمها اعلام کرده بود. او همچنين بههمراه ۵وزير ديگر بيشتر از 2سال قبل طي نامهاي بهصورت رسمي خواستار رفع فيلتر توييتر شده بود؛ نامهاي که هيچوقت جلسه کارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه براي بررسي آن برگزار نشد و با وجود همراهي حتي وزير اطلاعات به نتيجهاي نرسيد. آذريجهرمي در اين رابطه به همشهري گفته بود: ما هم فضاي رسانه را ميفهميم. هجمه ضدانقلاب را ميفهميم. نگرانيهاي مختلف را متوجه هستيم. ديد ما اين است در شرايطي که استکبار جهاني در تلاش است ايران را منزوي کند و عليه ما در افکار عمومي جهان دست به همافزايي و فضاسازي بزند تا افکار عمومي را براي تهاجمات آماده کند، مردم جهان بايد صداي ايران و مردم ايران را بشنود.
شبکه ملي اطلاعات؛ مکمل يا جايگزين
«مدينه فاضله برخي قطع اينترنت است»؛ شايد اين جمله محمدجواد آذريجهرمي که چندي پيش آن را مطرح کرده بود، بهخوبي حالا در شرايط فعلي، قصد و نيت اين گروه را براي بستن همهچيز نشان ميدهد. مدتهاست گروهي در کشور شبکه ملي اطلاعات را معادل جدايي ايران از شبکه جهاني تلقي ميکنند و بر اين عقيده با عناويني مثل اينترنت ملي پافشاري دارند.
سالهاست که بهصورت آشکار و پنهان 2 نگاه بهصورت جدي درباره شبکه ملي اطلاعات وجود دارد و تقابل اين 2ديدگاه به خوبي در جلسه روز گذشته مجلس درباره شبکه ارتباطي کشور بار ديگر ديده شد.
ديدگاه وزارت ارتباطات طي سالهاي اخير اين بوده که شبکه ملي اطلاعات مکمل اينترنت است. در واقع توسعه شبکه ملي اطلاعات براساس اين ديدگاه کمک ميکند که کاربران و کسبوکارها به استفاده از سرورها و خدمات فني داخلي با هزينه بسيار کمتر نسبت به استفاده از امکانات خارجي به استفاده از شبکه ارتباطي بپردازند. براساس همين ديدگاه است که اکنون هزينه ترافيک استفاده از شبکههاي خانگي و آنلاين براي ديدن فيلم و سريال رايگان يا نيمبهاست. همچنين کاربران با استفاده از شبکه ملي اطلاعات ميتوانند سرعت بهتري را در دانلود يا پخش آنلاين تجربه کنند.
در مقابل اين نگاه اما ديدگاهي است که شبکه ملي اطلاعات را بهصورت مطلق يا حداکثري جايگزين اينترنت ميداند. براساس اين ديدگاه است که بايد همه پلتفرمها، پيامرسانها و شبکههاي اجتماعي خارجي در کشور فيلتر شوند تا مردم مجبور به استفاده از نمونههاي داخلي باشند. اين نگاه از سيستم عامل ويندوز گرفته تا موتور جستوجو و پيامرسان را شامل ميشود. براساس همين ديدگاه با وجود مخالفتهاي دولت، تلگرام، توييتر، يوتيوب و بسياري ديگر از پلتفرمهاي جهاني فيلتر شدند و بازار فيلترشکنها طي سالهاي اخير هر روز داغتر شد. اين گروه حتي با استفاده از لفظ اينترنت ملي، بدون درنظرگرفتن شرايط ايران و مقتضيات کشور بهشدت متعقد به پيادهکردن مدلي مانند چين در فضاي مجازي هستند که حتي گوگل را هم فيلتر ميکند.
وزير ارتباطات چندي پيش در مقابل اين ديدگاه در مصاحبه با همشهري گفته بود: عدهاي تعبيرشان از شبکه ملي اطلاعات اين است که بايد دور خودمان ديوار بکشيم. استقلال را با قطع ارتباط با دنيا مساوي ميدانند. استقلال معنايش اين نيست که ارتباطمان را با دنيا قطع کنيم. هر وقت از شبکه ملي اطلاعات صحبت ميکنند، کلمات فيلترينگ و حذف وابستگي به سرويسهاي خارجي را کنارش ميآورند. اين تعبير غلطي است.
بازار