شرق/ متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
بار ديگر موضوع عضويت دو نفر از اعضاي فعلي و سابق کابينه در هيئتمديره هپکو خبرساز شده است. هپکويي که روزگاري بزرگترين مجموعه ماشينسازي خاورميانه بود، هر بار با مشکلات کارگري روبهرو ميشود، انگشت اتهام بهسوي گروهي گرفته ميشود و همه تلاش ميکنند مقصر اين واقعه را شناسايي کنند. عصر دهم تيرماه روحالله ايزدخواه، نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي، در جريان نشستي با عنوان بررسي روند خصوصيسازي هپکو از بيژن نامدارزنگنه و محمود حجتي بههمراه 20 نفر از معاونانش بهعنوان اعضاي هيئتمديره هپکو ياد ميکند. اين مطلب با تيتر ابعاد جديد از فساد هپکو منتشر ميشود اما ايزدخواه در گفتوگو با «شرق» يادآوري ميکند که منظورش فساد نيست، بلکه اهليتداشتن افراد براي پذيرش مسئوليت از نظر او بوده است. به گفته ايزدخواه بعد از خصوصيسازي هپکو دو عضو فعلي و سابق کابينه، عضو هيئتمديره هپکو شدهاند. مسئله عضويت محمود حجتي در هيئتمديره هپکو يک بار ديگر هم در آستانه انتخابات رياستجمهوري يعني در ارديبهشت 96 رسانهاي شده بود و اين مسئله رسما از سوي او تکذيب شده بود. اينبار هم که نام او بر سر زبانها افتاده، سخنان لطفالله سعيدي، مديرعامل اسبق هپکو که مدتي هم معاون حجتي بوده بر تکذيبه سال 96 وزير سابق صحه ميگذارد. او با رد ادعاهاي مطرحشده از سوي ايزدخواه، عضويت حجتي در هيئتمديره هپکو را نادرست ميداند و ضمن بااهميتدانستن موضوع اهليت، فاکتورهايي مثل تورم، نرخ ارز و... را عوامل مؤثري در بروز بحران براي اين شرکت ماشينسازي اعلام ميکند. روابط عمومي وزارت نفت نيز عضويت بيژن نامدارزنگنه در هيئتمديره هپکو را رد ميکند.حرفوحديثها درباره خصوصيسازي در ايران پاياني ندارد. يک بار بحث ارزانفروشي در حوزه خصوصيسازي مطرح ميشود و اين سخنان به بازداشت مسئولان وقت منجر ميشود و در مواردي ديگر ناکارآمدي واگذاريها و بيکارشدن کارگران خبرساز ميشود و در نهايت دولت را ناگزير ميکند که وارد کارزار رفعورجوع مشکلات واحد خصوصيشده بشود. هپکو از آن مجموعههايي است که گاهي در سرتيتر خبرها جا خوش ميکند. آخرين تصميم دولت درباره اين مجموعه واگذاري مقطعي آن به ايميدرو براي سروسامانگرفتن بزرگترين واحد ساخت ماشينآلات سنگين خاورميانه است.
تشريح روند خصوصيسازي هپکو
هنوز هپکو به ايميدرو منتقل نشده و کسي مسئوليت رياست هيئتمديره آن را نپذيرفته است که خبر جديدتري در رسانهها منتشر ميشود. اين خبر با عنوان ابعاد جديد فساد در هپکو منتشر ميشود اما گويا نظر گوينده بررسي فساد نبوده و صرفا اهليت افراد منصوبشده در هيئتمديره اين شرکت مد نظرش قرار داشته است. روحالله ايزدخواه، نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي، دهم تير در نشست «بررسي ابعاد خصوصيسازي»، ميگويد: اگر شما بخواهيد يک نانوايي را به کسي بدهيد، از او تست ميگيريد که آيا فرضا خميرزدن بلد است يا خير اما توضيح خواهم داد که شرکت هپکو چگونه واگذار شده است. او ادامه ميدهد: هپکو شرکت سرآمدي است که از سال ۵۰ که تأسيس شد و در حوزه مهندسي جنگ نيز ماشينآلات سنگين جنگ مانند نيکوب را که در مرداب و... قابليت عملکرد داشت، ساخت و تا مرز خودکفايي کامل در ماشينسازي سنگين، يعني موتورسازي پيش رفته بود اما از اواخر سال ۸۵ واگذار ميشود و يک بلوک سهام ۶۰ درصدي را به علياصغر عطاريان ميدهند. او يک سال قبل از تملک هپکو، شرکتي صوري و کاغذي بهعنوان واگنسازي کوثر ميزند که اين شرکت هيچ عملکردي نداشته است.
به گفته ايزدخواه اين فرد از بدهکاران بانکي بوده است، بااينحال ۲۰ ميليارد تومان تسهيلات ميگيرد که بتواند در مزايده شرکت کند. سؤالي که مطرح ميشود اينجاست که اگر واقعا اين فرد توانمند است و قرار نيست از دولت ارتزاق کند، چرا وام ميگيرد؟ او ادامه ميدهد: هپکو ۳۰۰ ميليارد تومان ارزشگذاري شد؛ درحاليکه ارزش املاک هپکو بدون ماشينآلات و ارزش برند که ۱۱۰ هکتار ملک است، در سال ۹۷، دوهزارو۲۰۰ ميليارد تومان بوده است. براي پرداخت نيز قرار بوده است ۷۵ ميليارد را پنجساله اقساطي بدهد اما يک قسط ميدهد و ساير قسطها را نميدهد. اتفاق ديگر اين است که مالک هپکو بيش از ۱۰ شرکت اقماري ذيل هپکو براي تسهيلاتگيري ايجاد ميکند؛ دليل آن هم اين بوده که هپکو سقف تسهيلاتش پر بود و نميتوانست تسهيلات بگيرد. اين نماينده مجلس ميگويد: اين فرد ماشينآلات هپکو را به اين شرکتهاي اقماري واگذار ميکند و در نهايت بدهي هپکو را به هزار ميليارد تومان ميرساند؛ اما توليد چقدر است؟ توليد از دوهزارو ۱۴۵ دستگاه در 10سال به ۳۰ دستگاه در سال ميرسد! او ادامه ميدهد: خريدار هپکو در سال اول واگذاري، آقاي زنگنه را بهعنوان رئيس هيئتمديره برميگزيند که يکميلياردو 400 ميليون فقط پاداش او در يک سال است و آقاي حجتي را بههمراه ۲۰ نفر از معاونان سابق وزارت جهاد کشاورزي در شرکت بهعنوان اعضاي هيئتمديره شرکتهاي اقماري منصوب ميکند.
حجتي و زنگنه بعد از خصوصيسازي به هپکو رفتند
آنطورکه اين نماينده مجلس به «شرق» ميگويد: انتقال حجتي و زنگنه به هپکو بعد از جريان خصوصيسازي اين شرکت رخ ميدهد. او به اين پرسش که آيا اين اقدام تخلف بوده است، اينگونه پاسخ ميدهد: من بحث تخلف نکردهام.، بحث من اهليت بود. گفتيم که در اين واگذاريها موضوع اهليت مهم است. کسي که مديريت مجموعهاي را به دست ميگيرد، بايد اهليت داشته باشد. او اضافه ميکند: پرسنل وزارت جهاد کشاورزي چه ارتباطي با صنعت ماشينسازي دارد. هپکو ماشينآلات سنگين راهسازي ميسازد. اينها مديريتها را دست گرفتند. ما بحث تخلف نکرديم، فقط منظور من اهليت بوده است. خبر داديم که اين اتفاق افتاده است، اگر بحث اهليت باشد، بايد شخصي که در اين فضا کار کرده، هپکو را مديريت ميکرد. او درباره اينکه زنگنه و حجتي بههمراه معاونانش همزمان عضو هيئتمديره بودهاند، اطلاعاتي ندارد. نام معاونان حجتي را که بههمراه او به هپکو منتقل ميشوند هم در اختيار ندارد اما تأکيد ميکند که اين اسامي در متنها هستند.
تکذيب عضويت زنگنه و حجتي در هيئتمديره هپکو
اظهارات ايزدخواه با واکنش روابط عمومي وزارت نفت همراه ميشود. روابط عمومي اين وزارتخانه در پاسخ به «شرق» ميگويد که در حال تدوين يک جوابيه براي خبرگزاري منتشرکننده اين خبر هستند. روابط عمومي وزارت نفت اظهارات مطرحشده درباره عضويت زنگنه در هيئتمديره هپکو را هم تکذيب ميکند. پيشتر در جريان رقابتهاي انتخابات دور دوازدهم رياستجمهوري که مشکلات هپکو هم به مرحله حاد رسيده بود، نام محمود حجتي بر سر زبانها افتاد که عضو هيئتمديره هپکو بوده است. همان روزها (23 ارديبهشت 96)، حجتي رسما جوابيهاي صادر ميکند که عضو هيئتمديره هپکو نبوده است. برخي منابع مطلع ميگويند که او صرفا بهواسطه آشنايي با خريدار هپکو، يک دوره کوتاه بهعنوان مشاور بدون هيچ حکم و ابلاغي به دفتر مالک هپکو ميرفته است. البته در سخنان لطفالله سعيدي، مديرعامل اسبق هپکو که پنج سال قبل از انتقال به هپکو، معاون حجتي بوده و در سازمان شيلات فعاليت ميکرده است، اين گمانه هم رد ميشود.
لطفالله سعيدي در گفتوگو با «شرق» عنوان ميکند: محمود حجتي هيچگاه تابهحال عضو هيئتمديره هپکو نبوده است. آقاي حجتي هيچ ارتباطي با آنجا نداشت. سعيدي ميگويد: من از اواخر 88 تا اوايل 95 مديرعامل هپکو بودم و زماني که به اين مجموعه منتقل شدم، مدتها بود که از تصدي پست رياست سازمان شيلات من گذشته بود. او درباره شرايط هپکو در زمان حضورش در اين مجموعه ميگويد: اصلا اوضاع هپکو بد نبود ولي مشکلاتش در حال شروعشدن بود. مديرعامل اسبق هپکو تأکيد ميکند: اهليت موضوع بسيار مهمي است ولي فاکتورهاي اساسي ديگري وجود دارند که کاملا بايد به آنها نگاه کرد. اين فاکتورها شامل شرايط ارزي و اقتصادي، تأثير واردات، ورود گسترده ماشينآلات چيني، تورم سنگين داخلي و تثبيت نرخ ارز است. وقتي در کشور سالانه 30 تا 35 درصد نرخ تورم داريم، از سال 85 تا 92، حدود 130 تا 140 درصد تورم داريم و نرخ ارزمان 25 درصد بالا رفته، مفهومش اين است که بازار داخل را به واردات واگذار کردهايد؛ بنابراين بدون شک براي بخش صنعت مشکل ايجاد ميشود. او بيان ميکند: مجموعهاي از عوامل باعث بروز مشکل براي صنعت ميشود و صرفا به اهليت نميتوان توجه کرد. اهليت يک فاکتور است. در اين مورد خاص اعتقاد دارم شرايط عمومي مخربتر از موضوع اهليت بوده است. جزئيات همه اين مسائل را ميتوان کارشناسي کرد. سعيدي حرفهاي نماينده تهران را هم فاقد دقت و پختگي توصيف ميکند. او ميگويد: اينکه حجتي و معاونانش عضو هيئتمديره بودهاند، حرف دروغي است. من پنج سال پيش از انتقال به هپکو معاون حجتي بودم. وقتي به هپکو منتقل شدم، مديرعامل کشتيراني بودم. اينگونه صحبتکردن ناشي از بيتقوايي و بيمسئوليتي است. آقاي حجتي در هپکو حتي مشاور هم نبوده است.
بازار