ریسک خاموشی «هسته معاملات»
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست آرزو ترکتاز / مشکلات هسته معاملات بورس تمامي ندارد. حالا در تازهترين رويداد دبيرکل کانون کارگزاران در گفتوگو با «دنياياقتصاد» از احتمال خاموشي هسته معاملات بورس در آينده نزديک خبر داد. به گفته مديران کانون کارگزاران، سامانه فعلي ديگر جوابگوي حجم فزاينده تقاضا در بورس نيست. روش نامطلوب فعلي براي عرضههاي اوليه، جذابيتهاي ناشي از اعمال دامنه نوسان براي سفتهبازي و قوانين دستوپاگير براي هدايت نقدينگي به سمت صندوقهاي سرمايهگذاري از جمله دلايلي است که هسته معاملات را به سمت خاموشي سوق ميدهد.
«سياستها و مقرراتي که در بازار سرمايه شکل گرفته است هسته معاملات بورس تهران را به سمت خاموش شدن سوق ميدهد.» در حالي دبيرکل کانون کارگزاران خبر احتمال خاموشي هسته معاملات را تاييد کرد که علت اصلي اين رخداد را مقررات و سياستهايي ميداند که سيستم معاملات را به سمت از کار افتادن هدايت کرده است. روحالله ميرصانعي، دبيرکل کانون کارگزاران در گفتوگو با «دنياي اقتصاد» علت اين اختلالها را حضور حداکثري مردم براي سرمايهگذاري مستقيم در بورس دانست و افزود: هيچ سيستم معاملاتي در هيچ جاي دنيا توان اين حجم از سهامداران را ندارد. او ادامه داد: در کشورهاي ديگر ضريب نفوذ مردم در بورسها بيش از ۷۰ درصد است اما اين نکته را بايد در نظر گرفت که حضور سرمايهگذاران از طريق غيرمستقيم به واسطه سبدها و صندوقهاي سرمايهگذاري است.
دبيرکل کانون کارگزاران افزود: تشويق مسوولان براي ورود مردم به بورس از سويي و اشتياق سهامداران براي مشارکت در عرضههاي اوليه با تضمين سود ۱۰۰ درصدي از مهمترين دلايل براي خاموش شدن هسته معاملات است، سياستها، رويهها و مقرراتي که مديران بورس بايد با توجه به حجم استقبال از اين بازار آن را تغيير دهند. ميرصانعي عرضههاي اوليه را از اصليترين دلايل اختلال مداوم سيستم معاملات دانست و افزود: زماني که مديران بورس سود از پيش تعيين شده بدون ريسک را در قالب عرضههاي اوليه به مردم ارائه ميدهند چه انتظاري ميشود داشت که مردم از اين سود استقبال نکنند. بازار سرمايه بايد جايي براي کشف نرخ باشد و زماني که بورس در روز عرضه اوليه سقف و کف قيمت را بسيار پايينتر از ارزش ذاتي سهام تعيين ميکند سود تضمين شده و از پيش تعيين شده را در اختيار سرمايهگذار قرار داده است.
به گفته دبيرکل کانون کارگزاران فرش قرمزي که براي سهامداران پهن شده گريبان بورس را خواهد گرفت و خاموشي سامانه معاملات هشداري جدي است.
او دليل ديگر خاموشي سيستم معاملات در آينده نزديک را حضور مردم در صف خريد سهام دانست که بدون تحليل و دانش پشت صف ايستادهاند. صف خريدي که علت اصلي آن محدوديتهايي چون دامنه نوسان و حجم مبنا است. ميرصانعي، علت ديگر اختلالهاي پي در پي سيستم معاملات را عدم تسهيل در افزايش سقف صندوقهاي سرمايهگذاري دانست و افزود: روند مجوز افزايش سقف صندوقهاي سرمايهگذاري بسيار طولاني است و سازمان بورس بايد روند مجوز افزايش سقف را تسهيل کند و به کمتر از يک روز برساند.
او در پايان گفت: مسوولان بورس بايد مردم را به سمت سرمايهگذاري غيرمستقيم هدايت کند تا فشار از روي سامانه برداشته شده و از نقطه خاموشي فاصله بگيرد.
«اختلال در سيستم معاملات بورس مشکلي است که سالها گريبان سيستم معاملات بورس تهران را گرفته است. ورود سهامداران جديد به عرصه معاملات و افزايش کدهاي معاملاتي از سويي و مستهلک شدن هسته معاملات و نياز فوري آن به توسعه و اصلاح از سوي ديگر موجب شده تا سيستم فعلي معاملات پاسخگوي سرمايهگذاران نباشد و اختلال چندين و چند باره آن گوياي اين ادعاست. به اعتقاد کارشناسان اين سيستم تا پيش از رونق بورس نيز پاسخگوي فعالان بازار نبود و حالا که تعداد سهامداران هر روز بيشتر ميشود بايد انتظار اين را داشته باشيم که هسته معاملات ديگر کار نکند.
اتفاقي که بايد از جانب مسوولان بورس و شرکت فناوري و اطلاعات پيشبيني و قبل از آن براي آن راهکاري در نظر گرفته شود.
تحريمهاي يکجانبه يکي از بزرگترين موانع براي اصلاح و توسعه سيستم فعلي معاملات است. اما فعالان بازار سرمايه بر اين باورند همانطور که بورس ما بومي است، بهتر است سيستم معاملات هم بومي باشد و از ظرفيتهاي داخلي براي طراحي سيستم معاملات استفاده شود. گرچه فرآيند طراحي تا اجراي آن نيازمند زمان زيادي است و در اين ميان آزمون و خطاهاي زيادي را بايد تجربه کرد.
نياز فوري اساسي سيستم معاملات به توسعه
عليرضا تاجبر عضو هياتمديره کانون کارگزاران در اين رابطه به «دنياياقتصاد» گفت: سامانه معاملاتي ۱۵ سال پيش خريداري شده و امروز مستهلک است و نياز به توسعه و اصلاح دارد.
او افزود: اين سيستم در آن زمان براي حجم معاملات ۱۰۰ ميلياردي و بازاري با تراکنشهاي بسيار کم طراحي شده است.
عضو هياتمديره کانون کارگزاران تاکيد کرد: در سال ۹۳ به روز رساني اين سامانه انجام شده اما با توجه به ورود بيسابقه نقدينگي و افزايش چشمگير حجم معاملات اين سيستم نياز به آپديت و توسعه اساسي دارد. او افزود: درست است که تحريمهاي يکجانبه کار را براي توسعه اين سيستم سخت کرده است، اما اين کار همچنان شدني است. اين سامانه نسبت به سال گذشته وضعيت بهتري دارد و با تغييرات زيرساختها ميتوان از بار سامانه کم کرد. اين نکته نيز ضروري است که سياست ارکان بازار بايد تشويق سرمايهگذاران به سرمايهگذاري غيرمستقيم باشد و در اين ميان ايجاد سبدها و صندوقهاي سرمايهگذاري جديد تشويقي براي مردم در سرمايهگذاري غيرمستقيم است.
ايرادات فني سامانه کارگزاريهاي بورس رفع شود
عضو کميسيون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس معتقد است ايرادات فني موجود در سامانه کارگزاريها مردم را از سرمايهگذاري در بورس دلسرد ميکند. رحيم زارع، عضو کميسيون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در گفتوگو با خانه ملت با اشاره به ضرورت ارتقاي زيرساخت کارگزاريهاي بورس گفت: از آنجا که در روزهاي اخير شاخص بورس از مرز ۵/۱ ميليون واحد عبور کرد و اين شرايط نشاندهنده استقبال زياد مردم از سرمايهگذاري در بورس است، سازمان بورس و اوراق بهادار بايد با نظارت دقيق بر کارگزاريها آنها را ملزم به ارائه خدمات ويژه به مشتريان کند.نماينده مردم آباده، بوانات، خرم بيد و سرچهان در مجلس شوراي اسلامي افزود: در شرايطي که تمامي کارشناسان نقدينگي سرگردان را عامل اصلي التهابات و نابساماني بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن ميدانند، بايد با ايجاد زيرساختهاي مناسب مردم را به سمت سرمايهگذاري بيشتر در بورس سوق داد، اين در حالي است که سرمايهگذاران در روزهاي اخير براي ورود به سامانه کارگزاريها با مشکلات فني روبه رو هستند.
سازمان بورس، کارگزاريها را موظف به استفاده از تکنولوژيهاي برتر کند
وي با بيان اينکه ايرادات فني موجود در سامانه کارگزاريها مردم را از سرمايهگذاري در بورس دلسرد کرده و اطمينان آنها را از بين خواهد برد، اظهار کرد: وزارت امور اقتصادي و دارايي بايد سازمان بورس و اوارق بهادار را ملزم کند که بر فعاليت کارگزاريها به درستي نظارت و آنها را موظف به استفاده از تکنولوژيهاي برتر کند، در غير اين صورت ظرفيت بورس از دست خواهد رفت.
اين نماينده مردم در مجلس يازدهم اضافه کرد: بايد با آموزش و اطلاعرساني دقيق مردم را براي ورود آگاهانه به بورس آماده کرد که تحقق اين مهم در گرو استفاده از ظرفيت سازمان صداو سيما است.