«باگ» بزرگِ بورس!
فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست طي يک سال اخير و با توجه به رشدي که بازار بورس تجربه کرده است، نگاهها به اين بازار تغيير پيدا کرده و بر تعداد فعالان بازار سهام افزوده شده، اما به دليل اينکه زيرساختهاي بورس جوابگوي حضور ميليوني سهامداران نيست، در بسياري از اوقات شاهد کندي هسته معاملات بورس هستيم، در اين رابطه بسياري از فعالان بازار خواستار آن هستند که سامانههاي معاملاتي به روز شود، تا ديگر شاهد چنين اختلالاتي نباشند. علي صحرايي مديرعامل شرکت بورس تهران در پاسخ به اين پرسش که سهامداران بورس اين روزها نسبت به کندي هسته معاملاتي و هنگ کردن آن و اختلال در سامانههاي معاملاتي اعتراضات فراواني دارند، راهکار بورس براي حل اين معضلات چيست، به فرارو گفت: در راستاي بهينهسازي عملکرد سامانه و هسته معاملاتي بورس تهران از برخي از موارد دستور العمل اجرايي نحوه انجام معاملات در بورس اصلاح شد که بر اين اساس، مواردي نظير افزايش حجم لات معاملاتي يا همان افزايش در حجم هر سفارش خريد و فروش، تغيير در حجم قابل نمايش سفارشهاي دو بخشي و يا همان حذف سفارشهاي پنهان و تغيير در حداقل تغيير قيمت هر سفارش از يک ريال به ده ريال مورد اعمال قرار گرفت. مديرعامل شرکت بورس تهران افزود: اين موارد منجر خواهد شد که حجم سفارشات کاهش يابد و با توجه به اين موضوع از فشار مضاعف به هسته معاملاتي بورس تهران کاسته ميشود، اين در حاليست که اين اصلاحات، برنامههاي کوتاه مدت ما قلمداد ميشود، از سويي به موازات اين امر با استفاده از ظرفيت دانش شرکتهاي دانش بنيان در حوزه آي تي در قالب کنسرسيومهاي داخلي ما به دنبال توسعه زير ساختهاي فني بازار هستيم. هسته معاملاتي بورس جوابگوي نيار امروز نيست عليرضا کديور کارشناس بورس در گفتگو فرارو با اشاره به اينکه بيش از ۱۵ سال از راهاندازي هسته معاملات فعلي بورس تهران ميگذرد، اظهار داشت: آن زمان با توجه به اينکه حجم معاملات بورس بسيار کم بود در قياس با امروز و همچنين فعالان بسيار کمتري نيز حضور داشتند، هسته معاملات جوابگوي سفارشات بود، اما الان با توجه به وضعيتي که وجود دارد، دو راهحل بيشتر وجود ندارد. وي افزود: اول اينکه سامانه معاملاتي فعلي ارتقاء يابد، يا اينکه سامانه معاملاتي جديدي جايگزين شود، در غير اين صورت وضعيت فعلي ادامه خواهد داشت و هنگي هسته و اختلال در سفارشات اجتنابناپذير است، از سوي ديگر اين وضعيت ممکن است به نفع عدهاي از سهامداران تمام شود و در مقابل نيز اين مسئله به زيان برخي ديگر شود. کديور گفت: الان مشکل اين است، زمانيکه اختلال در هسته معاملاتي وجود دارد، سهامداري که سفارش خود را ارسال ميکند از سامانه معاملاتي کارگزاري، ممکن است اين سفارش مبتني بر واقعيت و آن چيزي که بر روي تابلوي معاملاتي رد و بدل ميشود نباشد، روز شنبه به عينه اين موضوع را مشاهده کرديم که هنگي هسته بسياري از صفهاي خريد را جمع آوري کرد، اما اين مسئله به اين راحتيها قابل حل نخواهد بود. اين کارشناس بازار سهام بيان داشت: سازمان بورس اقداماتي نظير حداقل تغيير هر سفارش از ريال به تومان يا تغييراتي ديگر را انجام داد به اميد اينکه فشار از روي هسته برداشته شود، اما به دليل اينکه فشار ارسال سفارش به قدري بالا است، باز هم هسته تاب نياورد، بنابرابن همانطور که عرض کردم تنها راهي که وجود دارد اين است يا هسته ارتقاء يابد، يا اينکه سامانه تغيير پيدا کند. کديور با اشاره به اينکه تغيير سامانه معاملاتي نيز با پيچيدگيهاي زيادي روبرو است، يادآورشد: اگر شرکتي داخلي نيز بتواند چنين برنامهاي را بنويسد، بايد اين سامانه جديد براي مدتي به طور آزمايشي فعاليت کند و مسائل ايمني و همچنين باگها و خطاهاي آن مشخص شود، تا اگر اين تستها موفقيت آميز بود، بعد از آن هسته معاملاتي جديد جايگزيني هسته فعلي شود. کارگزاري ها خدمات درستي به مشتريان خود ارائه نمي کنند حميدرضا افشار کارشناس بازار سهام نيز در گفتگو با فرارو با اشاره به اينکه براي راه اندازي و توسعه هر صنعتي ابتدا بايد زيرساختهاي آن مهيا و آماده شود تا مسير ترقي آن را هموار کند، اظهار داشت: حال بايد ديد که آيا اين بستر در بازار سرمايه مهيا شده يا خير؟ که جواب اين سوال با مراجعه به حتي يک روز معاملاتي در بورس به وضوح مشخص است که منفي خواهد بود. وي افزود: از سال گذشته ما با هجوم عجيب و غريب نقدينگي به بازار سرمايه روبرو شديم و تعداد افراد درگير به طرز چشمگيري افزايش داشت، به طوريکه شايد سال گذشته براي هر عرضه اوليه حدود بيست هزار نفر شرکت کننده داشتيم، ولي در همين عرضه اوليه اخير نماد سيتا ما با حدود ۴.۵ ميليون کد شرکت کننده روبرو بوديم. افشار با اشاره به اينکه در زماني نه چندان دور ارزش معاملات حتي به ۲۰۰ ميليارد تومان هم نميرسيد، بيان داشت: اما حال اين رقم روزانه بيش از ده هزار ميليارد تومان است، از سويي قدر مسلم بازاري که تمامي عملياتها به صورت مجازي و الکترونيک انجام ميگيرد و با تغيير اين حجم از معاملات روبرو ميشود، نياز به بستري حرفهايتر و سريعتر دارد. اين کارشناس بورس اضافه کرد: در اين مدت يکسري قوانين خلقالساعه وضع شد مانند تغيير ساعت معاملات يکسري نمادها که مسلما مرهم اين مسئله نميتواند باشد، حال اينکه اين موضوع چرا در دستور کار سازمان بورس قرار نگرفته و باعث وارد شدن خدشه به چهره بازار شده، نياز به بررسي از طرف نهادهاي ذيربط دارد، چون مسلما با اين حجم از معاملات و کارمزدها بحث تامين بودجه نميتواند مطرح باشد. وي همچنين با بيان اينکه اين روزها بسياري از سهامداران از خدمات کارگزاريهاي بزرگ گله و شکايت بسياري دارند، ادامه داد: يکي از ايرادتي که از نگاه افراد حقيقي تازه وارد به بورس ميتوان مطرح کرد، بحث خدمات کارگزاريها قلمداد ميشود، در اين رابطه بحثهاي نظير پذيرش، آموزش، اعتبارات، خدمات بعد از عضويت و پاسخگويي در بعضي کارگزاريها حالت تاسف باري دارد و نياز به نظارتهاي بيشتري از طرف کانون کارگزاران دارد. افشار تصريح کرد: بايد توجه داشت انحصاري بودن صنعت کارگزاري دليل اصلي اين کمبودها است، عدم آموزش صحيح پرسنل و عدم نظارت صحيح به نحوه خدمت رساني و برخورد با ارباب رجوع و همچنين تخصيص ندادن اعتبارات بهخصوص به افراد حقيقي با سرمايه اندک مسئلهاي است که نياز به ارادهاي جدي از طرف سازمان بورس و کانون کارگزاران دارد تا با برقراري عدالت، چهره خوشايندتري از بازار سرمايه به جامعه نشان داده شود.