شیشه عمر "برجام" در دست مجلس

فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست طرح توقف اجراي داوطلبانه پروتکل الحاقي به زودي از هيئت رئيسه مجلس اعلام وصول مي‌شود. اين طرح در کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس به صورت فوريت‌دار تدوين شده است. به گفته عباس مقتدايي عضو اين کميسيون براساس اين طرح، اجراي داوطلبانه پروتکل الحاقي متوقف خواهد شد ضمن اينکه دولت هم ملزم به توقف اجراي داوطلبانه آن است. وي همچنين اظهار کرده است اين طرح در پاسخ به زياده‌طلبي‌هاي اروپا و آمريکا تهيه شده است و نمايندگان زيادي آن را امضا کرده‌اند. به گفته او، اين طرح هم‌اکنون در حال طي کردن مراحل اداري در هيأت رئيسه مجلس است و به زودي از سوي آنان اعلام وصول خواهد شد. نمايندگان مجلس يازدهم پيش از تدوين اين طرح نيز در اظهارنظراتي بر توقف اجراي داوطلبانه پورتکل الحاقي تأکيد کردند. چنانچه عليرضا زاکاني در اين باره مي‌گويد: ايران پروتکل الحاقي را داوطلبانه پذيرفت که در شرايط فعلي، منفعت ملت ما اين است که اجراي پروتکل الحاقي کنار گذاشته شود تا طرف مقابل بداند که نمي‌تواند با فشار و ارعاب، خواسته‌هاي نامشروع خود را به ملت ما تحميل کند. وي همچنين با انتقاد از نحوه موضع‌گيري دولت و وزارت امور خارجه در مقابل قطعنامه شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، اظهار کرده است: دولت و وزارت امور خارجه موضع متزلزلي در مقابل اين اقدام گرفتند و بايد مواضع محکم‌تري اتخاذ کنند تا طرف مقابل نتواند زياده‌خواهي‌هاي خود را تشديد کند و انتظار داشته باشد که ما از منافع خودمان عقب‌نشيني کنيم. چنين مواضعي حالا در قالب طرح توقف اجراي داوطلبانه پروتکل الحاقي نمايان‌تر شده است و شکل عملي به خود گرفته است. بر اساس پروتکل الحاقي، آژانس بين المللي انرژي اتمي مسووليت راستي آزمايي از فعاليت‌هاي هسته‌اي هر کشوري را بر عهده دارد و در صورت شک و ترديد، بازرسان اين سازمان بين المللي مي‌توانند به صورت سرزده و ناگهاني از هر مکان مشکوکي بازرسي به عمل آورند. البته به منظور بازرسي سرزده از مرکز‌هاي غيرهسته‌اي، ارايه شواهد و مدارک کافي ضروري است. در اين شرايط کشور مورد نظر بايد ظرف حداکثر ۲۴ ساعت با درخواست آژانس موافقت به عمل آورد. حال بايد ديد تصويب اين طرح چه پيامد‌هايي خواهد داشت؟ دياکو حسيني تحليلگر ارشد مرکز بررسي‌هاي استراتژيک رياست جمهوري در اين باره در گفتگو با فرارو اظهار کرد: بخشي از نظارت‌هايي که امروز بر پايگاه هسته‌اي ايران صورت مي‌گيرد به اتکاي اجراي داوطلبانه پروتکل الحاقي است و اگر متوقف شود رژيم نظارتي آژانس بر ايران آسيب مي‌بيند و محدودتر مي‌شود. وي افزود: مجلس بايد تمام شرايط و امکانات ممکن را در نظر بگيرد و اين قاعدتا بايد سياست نظام تلقي شود. در نهايت اگر خروجي صورت بگيرد يا محدوديتي تعريف شود بدون اين ناهماهنگي‌ها نمي‌تواند تامين کننده کامل منافع ما باشد و به روابط ايران با آژانس آسيب مي‌زند و آن را پيچيده‌تر مي‌کند. اين روندي است که اخيرا در آژانس با آن مواجه بوديم و در آينده نيز در اجلاسي که دو ماه بعد برگزار خواهد شد با آن رو به رو مي‌شويم. من مطمئن نيستم اين طرح به رفع پيچيدگي‌هاي وضعيتي که ايران در آن گرفتار است کمکي کند. تحليلگر ارشد مرکز بررسي‌هاي استراتژيک رياست جمهوري ادامه داد: به خاطر اتفاقي که رخ داده است و اسنادي که اسرائيل ادعا مي‌کند به صورت جاسوسي کسب کرده و در اختيار آژانس قرار داده است مناسبات ايران و آژانس در راه اجراي تعهدات اجراي برجام به صورت شديدي آسيب ديده است. ما در برجام همه تعهدات را به غير از نظارت بازرس‌هاي آژانس از تاسيسات ايراني متوقف کرديم و در واقع وجود اين عامل بوده است که تا به امروز مي‌توانيم ادعا کنيم برجام هنوز زنده است اگر اين بخش هم دچار آسيب شود وضع پيچيده‌تر از اين مي‌شود. او افزود: اسرائيلي‌ها هم متوجه شدند اين آخرين ستون باقي مانده برجام است و بنابراين به اشکال مختلف در تلاش هستند تا ايران را تحريک کنند که از برجام خارج شود يا همان تعهدات را اجرا نکند يا آژانس را وادار کنند تا از طريق پيچيده‌تر شدن پرونده و ارجاع به شوراي امنيت اين ستون برجام را متزلزل کنند. وضعيت امروز ايران در برجام وضعيت پرريسکي است. آژانس با توجه به قطعنامه شوراي حکام تسليم کار تبليغاتي گسترده اسرائيل و آمريکا شده و ما لب پرتگاهي هستيم که مي‌تواند برجام را نابود کند. در عين حال نه از طرف ايران و نه ۱+۵ هيچ جايگزيني براي برجامي که قصد نابودي آن را دارند وجود ندارد و اين مي‌تواند تهديدي بزرگ در مقياس بسيار بزرگ محسوب شود. اين کارشناس اضافه کرد: آنچه در مجلس به تصويب مي‌رسد حکم قانون را دارد و الزام‌آور تلقي مي‌شود مگر به شکل ديگري در اين باره تدبير شود. در غير اين صورت اگر مجلس آن را تصويب کند لازم الاجر خواهد بود. اگر چنين اتفاقي بيفتد پيام روشني دارد. چون اين هشدار‌ها به آژانس داده شده بود. وقتي برخورد يک جانبه و يک طرفه با موضوع بازرسي‌ها و آن اقدام غيرحرفه‌اي با تکيه به ادعاي اسناد جاسوسي طرح شد طبيعتا واکنشي را در طرف ايراني تحريک مي‌کند که بايد پاسخ آن اقدام غيرحرفه‌اي تلقي شود. اميدوارم اين اتفاق نيفتد و يان طرح تصويب نشود، ولي اگر رخ بدهد پيامد اقدامي است که آژانس با آگاهي کامل آن را انجام داده و در اين دام افتاده است. وي افزود: ما در حال حاضر به ادامه مذاکرات حرفه‌اي بيشتر از هر چيزي نياز داريم. ما بايد انرژي بسيار سنگيني روي آژانس سرمايه گذاري کنيم تا از افتادن بيش از اين آژانس در دام توطئه اسرائيل و آمريکا که براي نابودي برجام چيدند خوردداري کنيم. اگر اين مذاکرات کاملا حرفه‌اي و بي طرفانه صورت بگيرد مي‌توانيم راه‌هايي پيدا کنيم تا به ابهامات آژانس پاسخ‌هاي لازم و کافي بدهيم. در عين حال هم به گونه‌اي عمل کنيم که منجر به رسميت شناختن روند غير مرسوم تکيه بر اسناد جاسوسي در نظارت‌ها نشود. اين تنها راهش مذاکره است. حسيني ادامه داد: تا وقتي که امکان مذاکره و گفتگو وجود دارد بايد از عجله و شتابزدگي و کار‌هايي که تا اندازه‌اي برگشت‌ناپذير هستند و مي‌توانند خسارت‌هايي وارد کنند خودداري کنيم، ولي تعليق و متوقف کردن پروتکل الحاقي که داوطلبانه اجرا مي‌شود نبايد خطر قرمز محسوب شود و در صورتي‌که لازم شود بايد اين کار را انجام بدهيم. منتهي به نظر مي‌رسد براي ما هنوز راه‌هايي وجود دارد که به طور کامل آن‌ها را نرفتيم و آزمايش‌هاي لازم را نکرديم اگر اين راه‌ها منجر به موفقيت نشود ايران اين را حق خودش مي‌داند که اجراي داوطلبانه پروتکل الحاقي را متوقف کند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar