زندگی در محاصره فاضلاب

روزنامه شهروند/متن پيش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

فاضلاب در کوچه‌ها و خيابان‌هاي آبادان بالا آمده و نفس‌کشيدن در دماي ٤٨ درجه را سخت‌تر کرده است. دستور اين بود که گرفتگي‌ فاضلاب ظرف يک هفته برطرف ‌شود اما نشده. فاضلاب در باران زمستانه هم بالا زده بود و اين‌بار در گرماي تند تيرماه، در ٣١٠ نقطه شهر معرکه گرفته است. آبادان ‌هزار و ۱۴۰کيلومتر شبکه فاضلاب دارد و ۴۸۰کيلومتر آن بايد بازسازي و نوسازي شود. بعضي اميدوارند که اين سختي به ‌زودي آسان شود. مثل مجتبي محفوظي، نماينده مردم آبادان در مجلس که هفته پيش گفت: «روزانه ۴۰ يا ۵۰ مورد مشکل فاضلاب شهري حل مي‌شود، بعضي از اين موارد لايروبي مي‌شود و بعضي گرفتگي‌ها برداشته مي‌شود و مشکل آب و فاضلاب به صورت موردي در حوزه انتخابيه آبادان برطرف مي‌شود.» اما بوي تند فاضلاب را چطور مي‌توان روزها و روزها تحمل کرد؟ شوراي شهر مي‌گويد نيمي از مراجعات مردم، براي گِله از همين مشکل هميشگي است و اگر چاره‌‌اي براي آن انديشيده نشود، يک‌سال ديگر فاجعه به پا خواهد شد. اهالي آبادان مدت‌هاست از اين وضع گِله دارند. آنها بارها اعتراض کرده‌اند و حرف‌شان را به گوش شوراي شهر رسانده‌اند. امين بهاريان مي‌گويد مطالبه شهروندان براي مديران بي‌اهميت است. او از اهالي آبادان است و گله‌مند از اين وضع: «دليلش هرچه باشد، توجيه کم‌کاري اين سال‌ها نيست. مگر مي‌شود اين‌همه سال فکر فرسودگي سيستم فاضلاب نبوده باشند؟ مگر مي‌شود کسي نديده باشد که در ذوالفقاري درياچه‌اي از فاضلاب هميشه راه را مي‌بندد؟ شهرداري و منطقه آزاد و آبفا به فکر آبادان نيستند. انگار نه انگار که اينجا اسمش منطقه آزاد است. مقايسه‌اش کنيد با مناطق آزاد ديگر. اينجا همه خيابان‌ها پر است از زباله. شهرداري حتي به فکر زيبايي شهر نيست و سطل‌هاي زباله کثيف‌اند و اطراف‌شان پر از آشغال است. اين يعني به پايه‌اي‌ترين مسأله بهداشتي که پاکيزگي شهر است هم هيچ توجهي نمي‌شود، چه رسد به فاضلاب.» گِله اهالي آبادان تکرار همين حرف‌هاست. همين ديروز نسرين ابوالپور، از اهالي محله اميري براي خريد از خانه بيرون رفت و ناچار شد چند خيابان را دور بزند، چون فاضلاب راه را بسته بود. او مي‌گويد:«اينجا ديگر جاي زندگي‌کردن نيست. به خاطر کرونا خودمان را در خانه حبس کرده‌ايم و براي لحظه‌اي که بيرون مي‌آييم، بوي فاضلاب در اين گرما خفه‌مان مي‌کند. فقط دو محله بريم و بوارده وضعيت استانداردي دارند. باقي شهر رها شده است. فاضلاب ديگر زمستان و تابستان نمي‌شناسد. با هر بارش از زمين بيرون مي‌زند و بوي نامطبوع لجن همه‌ جا را برمي‌دارد و حالا هم در تابستان اوضاع اين‌جور بحراني شده. البته هميشه خودشان هم پيش‌قدم مي‌شوند. هربار در کوچه ما مشکلي پيش مي‌آيد، با شهرداري تماس مي‌گيريم و گاهي ناچاريم خودمان براي بهبود وضعيت خرج کنيم. يک‌بار هم شکايت کرديم اما نتيجه‌اي نداشت.»

---

بازار

---

هيچ اقدام اثرگذاري براي شبکه فاضلاب انجام نشده است کارگروه فاضلاب آبادان سه‌شنبه هفته پيش جلسه داشت. محمد طاهري، معاون عمراني فرماندار آبادان در اين جلسه گزارش داد که با رسيدن فصل گرما شبکه فاضلاب دچار بحران شده و در بيشتر نقاط شهر با گرفتگي فاضلاب روبه‌روست. او گفت که گرفتگي‌ فاضلاب چه آنهايي که در فهرست وظايف شهرداري و چه آنهايي که وظايف اداره آبفاست، بايد ظرف يک هفته برطرف ‌شود و ابراز اميدواري کرد سازمان منطقه آزاد اروند با اختصاص بودجه يا در اختيارگذاشتن لوازم براي رفع اين مشکل همراهي کند. تاکنون ۶۸‌درصد از شبکه فاضلاب آبادان لايروبي شده است اما خيابان‌هاي بسياري هنوز از فاضلاب لبريزند. عبدالله کعبي، عضو شوراي شهر آبادان، از جلسات متعددي مي‌گويد که در آن از نمايندگان مجلس، فرماندار و مسئولان منطقه آزاد و ادارات آبفاي آبادان و استان خوزستان دعوت شد و موضوع صحبت فاضلاب بود. او به «شهروند» مي‌گويد: «ما بارها به مسئولان درباره اين مسأله گفته‌ايم. کارهايي هم انجام شد، به‌ويژه از طرف منطقه آزاد اروند که پروژه‌هايي تعريف کرد و بودجه‌هايي درنظر گرفت و هزينه کرد؛ مثلا در فاز سه و چهار اميرآباد زيرسازي‌هايي انجام شد اما تمام اين تلاش‌ها حتي ٥‌درصد از مشکل فاضلاب آبادان را پوشش نداد.» کعبي که رئيس پيشين شورا هم است، مي‌گويد حل‌نشدن اين مصائب، فاجعه‌آفرين است:  «بدبختانه بيش از ٧٠‌درصد فاضلاب آبادان دچار مشکل است، نيمي از اين سيستم فرسوده است و گرفتگي فاضلاب هم به دشواري‌هاي مردم اضافه شده است. درد کوچکي نيست. موضوع فاضلاب آبادان تا حدي بحراني شده که شايد تا‌ سال آينده فاجعه به بار بياورد. نيمي از مراجعات مردم به شوراي شهر به دليل مشکل فاضلاب است اما شورا چه کاري مي‌تواند انجام دهد وقتي به اسم شوراي «شهر» است و رسما شوراي «شهرداري». فعلا تنها کاري که مي‌توانيم انجام دهيم، درباره انتخاب شهردار است و اختيارات ديگري نداريم.» او از محله‌هايي نام مي‌برد که بيشتر با اين دشواري مواجه بوده‌اند: «سمت محله وليعصر مشکل داريم. هر روز فاضلاب بيرون مي‌زند. نقاطي هر روز فاضلاب گرفتگي دارد و محله‌هايي هست که اصلا سيستم فاضلاب ندارد و سلامت مردم درخطر است؛ مثل کوي ملت، ذوالفقاري، شطيط و سَيِه. در بعضي محله‌ها هم که عمر سيستم فاضلاب به ٥٠-٤٠‌سال مي‌رسد، مشکل فرسودگي است. در نقاطي آب شرب و فاضلاب مخلوط مي‌شود و اين به لحاظ بهداشتي و عفوني خطرناک است.» از نگاه کعبي درحالي‌ که بودجه منطقه آزاد مي‌تواند کمک‌کننده باشد اما در اين سال‌ها هيچ اقدام اثرگذاري براي بهبود وضع انجام نشده است: «براي فاضلاب هيچ کار اثرگذاري انجام نشده است. منطقه آزاد اروند، استانداري خوزستان و وزارتخانه مربوط مي‌توانند کمک کنند. آنها براي بودجه دست‌شان باز است اما در ٣٠‌سال اخير کمک اساسي براي فاضلاب آبادان انجام نشده است. تا آنجا که من به خاطر دارم، بودجه زيادي هزينه اين کار نشده است. هرچند مي‌دانيم که شُدَني است، همان‌طور که بالاخره براي فاز سه و چهار اميرآباد پيمانکار گرفتند و مجبور به کار شدند. علاوه بر اين، آبفاي آبادان هم نمي‌تواند به‌طور مستقل درباره مشکل فاضلاب کاري انجام دهد. هر عملياتي بايد با موافقت استان باشد. ‌سال پيش پيشنهاد دادم و رسما درخواست کردم اين اجازه به آبفاي آبادان داده شود و مثل ادارات ارشاد و تربيت‌بدني، مستقل عمل کند، اما همچنان در بر همان پاشنه مي‌چرخد.»  آرش بهفر، عضو شوراي شهر آبادان هم به «شهروند» مي‌گويد:   «تقريبا يک‌‌ماه پيش جلسه‌اي با حضور سرپرست آبفا و معاون امور زيربنايي سازمان منطقه آزاد اروند برگزار کرديم. موضوع صحبت فاضلاب آبادان بود و قرار شد اعتبارات خوبي براي اين مسأله درنظر گرفته شود. منطقه آزاد هم برنامه لايروبي گذاشت. مسأله اينجاست که آبفاي آبادان يک اداره بهره‌بردار است و تصميماتش را از اهواز مي‌گيرد. شبکه فاضلاب هم بسيار فرسوده است. در نقاطي شبکه جديد کشيده شده اما هنوز تکميل نشده است. منطقه آزاد اروند بايد بودجه خوبي براي اين کار درنظر بگيرد و اگر کار آغاز شود هم، به اين زودي تمام نمي‌شود؛ بايد دانست که اين يک عمليات زيرساختي است.»   حاصل ناهماهنگي سي‌ام ارديبهشت مدير آبفاي آبادان از سمتش استعفا کرد. سوم خرداد سرپرست جديد آمد و يکم تير، نفر سومي سرپرست امور آب و فاضلاب منطقه آبادان شد. صادق حقيقي‌پور، مديرعامل آبفاي استان خوزستان به «شهروند» مي‌گويد بسياري از گرفت‌وگيرهاي فاضلاب به دليل ناهماهنگي است و البته همه مشکلات فاضلاب به آبفا مربوط نيست: «مشکلات فعلي به دليل خلأ مديريتي بين ما و شهرداري بود. يک‌سري جلسات روتين مشترک بين آبفا و شهرداري در هر شهرستان برگزار مي‌شود که مسائل را در آن مطرح مي‌کنند؛ گاهي آب و فاضلاب در لايروبي بعضي خطوط مشکل دارد و گاهي شهرداري در نقاطي دچار مسأله شده است و با هم همکاري مي‌کنند.‌ سال پيش شهردار آبادان استيضاح و برکنار شد و اين مدت در خلأ حضور شهرداري، ناهماهنگي‌هايي پيش آمد و همزمان به تازگي مدير اداره آبفاي آبادان هم پست مهم‌تري در البرز گرفت. درنهايت جلساتي براي تقسيم کار برگزار شد. همکاران معاونت بهره‌برداري مشکلاتي داشتند و ما هم خواستيم اصلاحاتي در سيستم انجام شود و ناظر ما درحال بررسي مداوم وضع فاضلاب در آبادان است.» جلسه آخر کارگروه فاضلاب آبادان با حضور جديدترين سرپرست آبفا برگزار شد. مصطفي مهرانفر در اين جلسه گفت که بيشتر مشکلات شبکه فاضلاب آبادان مربوط به ۴۸۰کيلومتر باقي‌مانده طرح بازسازي شبکه فاضلاب شهري است. حقيقي‌پور اما مي‌گويد تمام امور مرتبط با فاضلاب، زيرنظر آبفا نيست: «ما سيستم ١٢٢ داريم و روزانه گروهي وضع فاضلاب را کنترل مي‌کنند. اگر مشکلي باشد، فورا اعلام خطر مي‌کنند و به مديرکل هم اعلام مي‌شود اما در نقاطي همچنان خلأ‌هايي وجود دارد. تمام سيستم فاضلاب در آبادان به آبفا مربوط نيست. بعضي شهروندان از سيستم قديمي جمع‌آوري و دفع آب‌هاي سطحي استفاده مي‌کنند و تصور مي‌کنند که مشترک ما هستند. آب و فاضلاب جايي مسئول است که مشترک داشته باشد، در غير اين صورت، خدمات شهري را شهرداري انجام مي‌دهد.» با اين‌همه او مي‌گويد به اداره آبفاي آبادان تأکيد شده که اگر در هر منطقه‌اي مشکلي بود، نيروها براي حل مسأله دست به کار شوند. مديرعامل آبفاي استان خوزستان شبکه فرسوده فاضلاب را ٢٠٠کيلومتر برآورد مي‌کند و خبر مي‌دهد که درحال حاضر طرح ايجاد شبکه فاضلاب براي محله‌هاي شطيط و ذوالفقاري هم در پروژه‌اي ٢٨٠کيلومتري درحال اجراست.

همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد