حباب؛ از رویا تا واقعیت

دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست ابوالفضل شهرآبادي-مدير شرکت سبدگردان داريک پارس/ سه عامل ورود نقدينگي، رشد سودآوري برخي شرکت‌ها و اثرات تورمي‌که اقتصاد کشور با آن دست و پنجه نرم مي‌کند روزهاي بي‌سابقه‌اي را براي بورس رقم زده است.

رشد شاخص بورس در چند ماه اخير دلايل مختلفي دارد. برخي از شرکت‌هاي فعال در بورس به دليل سودآوري که داشتند، جذابيت‌هاي بسياري را براي مردم ايجاد کردند. با توجه به شرايط تحريمي‌که کشور در آن قرار دارد، برخي شرکت‌هايي که خريداران و مصرف کننندگان داخلي دارند با حذف رقباي خارجي خود پس از تحريم‌ها عملا بدون رقيب به کار خود ادامه داده و سهم عمده‌اي از بازار توليد را در اختيار گرفته اند. شرکت‌هاي فعال در حوزه‌هاي دارويي، مواد غذايي، شوينده و قندي با افزايش سودآوري عجيبي که داشتند بازار خوبي پيدا کردند و با رشد قيمت سهام مواجه شدند. در واقع همين شرايط تحريمي‌براي برخي شرکت‌ها سودآوري بالايي را به ارمغان آورد. بالا رفتن قيمت دلار و يورو نسبت به ريال در آن دسته از شرکت‌هايي که صادرات‌محور بودند و در شرايط سخت هم محصولات خود را صادر مي‌کردند، تغييرات مثبتي را به وجود آورد، در حالي که اين شرکت‌ها پيش‌بيني چنين روزهايي را نمي‌کردند ناگهان با رشد فزاينده قيمت کالاها و سهام خود مواجه شدند که در نهايت رشد سهام اين شرکت‌ها، رشد شاخص بورس را رقم زد. دليل ديگر رشد بي سابقه شاخص بورس به نقدينگي‌هاي بازار برمي‌گردد. سال گذشته حدود ۳۰ هزار ميليارد تومان نقدينگي جديد و در چند ماه اخير نيز حدود ۵۰ هزار ميليارد تومان نقدينگي وارد بازار شده است. حجم انبوهي از نقدينگي که با فرهنگ‌سازي و حمايت دولت و نهادهاي نظارتي از بورس، بلافاصله راهي بازار سرمايه شد و ازسوي ديگر رکود و سستي بازارهاي رقيب بورس در چند ماه قبل باعث شد تا سرمايه گذاران گزينه‌اي بهتر از ورود به بورس نداشته باشند، اما سيل ورود نقدينگي به بورس و رشد شاخص تا چه زماني مي‌تواند ادامه داشته باشد؟ پرسش مهمي ‌که ذهن بسياري از سهامداران را درگير خود کرده است. به‌نظر مي‌رسد با وجود تحريم‌ها و قيمت بالاي ارز و به دنبال آن نرخ تورم بالا امکان رشد سهام شرکت‌هاي بورسي نيز وجود دارد و به تبع اين روند، شاخص هم مي‌تواند اميدوارانه به رشد خود ادامه دهد. شرکت‌هاي بورسي که بازار داخلي شان داغ است، روند مثبت سودآوريشان ادامه دارد که خود عامل رشد بخشي از بورس است. بالا بودن قيمت ارز و تورم و انتظارات تورمي، عوامل ديگر رشد بورس هستند که ظاهرا فعلا ادامه دار هستند. در اين ميان عده‌اي از کارشناسان و فعالان اقتصادي صحبت از حبابي بودن بازار به ميان مي‌آورند و نگران ترکيدن حباب هستند. ابتدا بايد ديد در چه صورتي در بازار حبابي قرار مي‌گيريم؟ از نظر کارشناسي، زماني بازار حبابي مي‌شود که قيمت بازار بيشتر سهم‌ها از قيمت ذاتي آنها فاصله زيادي بگيرد و قيمت‌هاي ذاتي سهم‌ها به ميزان قابل توجهي کمتر از قيمت‌هاي بازار باشند. اگر چنين اتفاقي بيفتد بازار در شرايط حبابي بسر مي‌برد، اما آيا در حال حاضر اين وضعيت در مورد بازار فعلي بورس صدق مي‌کند؟ به‌نظر مي‌رسد در سهم‌هاي بنيادي حرفي از حبابي بودن بازار نيست. اگرچه اين شرکت‌ها رشد زيادي را تجربه کرده‌اند، اما هنوز به مرحله حبابي نزديک نشده‌اند. البته شايد در برخي شرکت‌هاي کوچک قيمت بازاري سهام با ارزش واقعي آن تفاوت چشمگيري پيدا کرده باشد و حباب در آنها شکل گرفته باشد. اين در حالي است که در مورد کليت بازار با توجه به تورمي‌که وجود دارد هنوز پيش‌بيني رشد بيشتري هم در بازار مي‌شود. اما اگر خلاف اين ادعا را هم در نظر بگيريم و بازار را حبابي فرض کنيم لزوما نبايد انتظار ترکيدن حباب و ريزش شديد را داشته باشيم، زيرا در شرايط حبابي هم بازار مي‌تواند با چند استراحت خفيف، حباب را تخليه کرده و به جاي قبل خود برگردد. در اين مواقع نيز مديريت بازار و نهادهاي ناظر و بازيگران بزرگ در صورت احساس خطر با کم کردن شدت رشد سهام مي‌توانند جلوي ترکيدن حباب را بگيرند. بنابر اين استراحت‌هاي گاه و بيگاه بازار براي جلوگيري از ترکيدن حباب احتمالي، بسيار مفيد است. معمولا هرگاه بورس در اوج قرار مي‌گيرد نرخ ارز و طلا کاهشي مي‌شود، ولي نمي‌توان اين روند را درمورد وضعيت فعلي تعميم داد و حکم قطعي صادر کرد. در حال حاضر نمي‌توانيم بگوييم چون بورس در حال رکورد‌شکني است بايد ارزش دلار و طلا کم شود. به هرحال دلار و طلا نيز مشتريان و بازار خود را دارند و عرضه و تقاضا نيز در اين بازارها هميشه وجود داشته است، به همين دليل بازار ارز، طلا و سکه به موازات بازار سرمايه جهش‌هايي را تجربه کرده اند. واقعيت اين است که به واسطه تحريم‌ها ورود دلار به کشور با محدوديت‌هاي جدي روبه‌رو است و تجارت خارجي کشور نيز درشرايطي نيست که بتواند ارز زيادي وارد کشور کند از اين‌رو با کاهش عرضه دلار مواجه هستيم و به همين دليل قيمت دلار بالا مي‌رود. اما رشد بورس لزوما دليلي بر رکود بازار ارز و طلا نمي‌تواند باشد، همان‌طور که مي‌بينيم در حال حاضر همه بازار‌هايي که در ساليان اخير نقدينگي‌هاي سرگردان را مي‌بلعيدند هم اکنون به روند صعودي رشد خود را ادامه مي‌دهند و تداخلي در کار و عملکرد يکديگر ندارند.

---

بازار

---

همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد