برگزیده

ماموریت تازه پوتین با محوریت ایران؟

فرارو

بروزرسانی 1399/05/06 - 22:16

فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

در پي سفر رئيس دستگاه ديپلماسي ايران به مسکو و گفتگو‌هاي مفصل وي با مقامات روس، ولاديمير پوتين، رئيس جمهور روسيه، با هدف بررسي برنامه هسته‌اي ايران، با همتاي آمريکايي خود، دونالد ترامپ، تلفني گفتگو کرد. امري که از تکاپوي ديپلماتيک تازه روسيه حکايت دارد.

سه شنبه هفته گذشته، در حالي که مصطفي کاظمي، نخست وزير عراق، در رأس يک هيئت بلندپايه سياسي و اقتصادي عازم تهران بود، محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، عازم مسکو، پايتخت روسيه، شد. وي در آنجا با سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه، و ولاديمير پوتين، گفتگو‌هاي مفصلي انجام داد.

رايزني‌هاي ظريف در مسکو بيش از چهار ساعت طول کشيد از جمله اينکه او حدود يک ساعت با پوتين تلفني گفتگو کرد که در حين اين گفتگو «پيام ويژه» رئيس جمهور حسن روحاني را به پوتين منتقل کرد.

ظريف يک روز پس از بازگشت از سفر مسکو به خبرگزاري صداوسيما گفت: «در جريان اين سفر در مجموع حدود ۴ ساعت و نيم مذاکره فشرده با مقامات روسيه از جمله رئيس‌جمهور و وزير خارجه اين کشور داشتم.»

وي با بيان اينکه در اين گفتگو‌ها در ارتباط با مسائل برجام، مسائل منطقه و همکاري‌هاي دوجانبه رايزني و گفتگو شد، افزود: «در جريان مذاکره با آقاي پوتين، پيام ويژه آقاي رئيس‌جمهور در مورد وضعيت برجام و برخي از مسائل دوجانبه را به ايشان رساندم.»

ظريف همچنين با بيان اينکه سفر فشرده بسيار خوبي بود، درباره گفت‌وگويش با پوتين نيز تصريح کرد: «گفتگو با آقاي پوتين و انتقال پيام هم طولاني و هم بسيار مفيد بود و پيگيري آن با آقاي لاوروف هم بسيار خوب بود.»

دو روز بعد از پيام ويژه روحاني، پوتين با ترامپ درباره ايران گفتگو کرد.

هنوز معلوم نيست که پيام ويژه روحاني به پوتين دقيقا حاوي چه نکاتي است. همين قدر مي‌دانيم که درباره برجام و مسائل دوجانبه است. اما آنچه درباره سفر ظريف به روسيه قابل تامل است اين است که دو روز بعد از اين سفر، رئيس جمهور روسيه در اقدامي که «هر روز اتفاق نمي‌افتد» با همتاي آمريکايي‌اش تماس تلفني گرفت و درباره برنامه هسته‌اي ايران گفتگو کرد.

در بيانيه‌اي که کاخ کرملين در خصوص اين تماس منتشر کرد، آمده است: «وضعيت پيرامون برنامه هسته‌اي ايران مورد بررسي قرار گرفت. هر دو طرف بر ضرورت تلاش جمعي براي حفظ ثبات منطقه‌اي و رژيم عدم اشاعه جهاني هسته‌اي تاکيد کردند.»

همچنين، کرملين با بيان اينکه گفتگوي تلفني پوتين و ترامپ «سازنده و مهم» است، اعلام کرد که دو طرف توافق کردند که تماس‌ها را در سطوح مختلف ادامه دهند.

افزون بر اين، ميخائيل اوليانوف، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين المللي مستقر در وين، کمي بعد از تماس پوتين و ترامپ، در توئيتي نوشت: «يک خبر بسيار دلگرام کننده که هر روز اتفاق نمي‌افتد. رهبران روسيه و آمريکا درباره موضوعات مرتبط با ايران تبادل نظر داشتند. هر دو طرف، بر ضرورت تلاش‌هاي جمعي براي حفظ ثبات در منطقه و همچنين حفظ رژيم جهاني عدم اشاعه هسته‌اي تاکيد کردند.»

روسيه و آمريکا اختلافات زيادي با هم دارند. به تازگي، آمريکا، روسيه را به سرقت نتايج تحقيقات واکسن کرونا از طريق هک کردن متهم کرده است. همچنين، اتهاماتي عليه روسيه در خصوص تعيين جايزه در افغانستان براي قتل سربازان آمريکايي مطرح شده است. اما با وجود همه اين اختلافات، پوتين با ترامپ تماس گرفت و با او درباره برنامه هسته‌اي ايران صحبت کرد.

اين گفتگو از اين منظر مهم است که آمريکا در حال تلاش براي تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي سازمان ملل عليه ايران است. اين تحريم‌ها قرار است در ماه اکتبر (آبان) منقضي شوند. اما آمريکا براي تمديد نامحدود آن‌ها تلاش مي‌کند. ايران، پيش‌تر گفته است که تمديد اين تحريم‌ها به مرگ ابدي برجام منجر خواهد شد. همچنين، ايران به اروپايي‌ها به طور مکتوب گفته است که تمديد اين تحريم‌ها چه عواقبي خواهد داشت. از اين رو، اين احتمال وجود دارد که پيام ويژه روحاني به پوتين حاوي نکاتي در همين خصوص باشد. خصوصا که بيانيه کرملين هيچ اشاره‌اي به برجام نکرده و برنامه هسته‌اي ايران کنار موضوعاتي نظير کنترل تسليحات قرار داده است. به هر حال، چند ماه تا فرا رسيدن موعد رفع يا تمديد تحريم‌هاي ايران باقي نمانده است. بايد منتظر ماند و ديد که پوتين براي حل و فصل اين مسئله چه مي‌کند.