برگزیده

تحرکات معنادار آمریکا در سوریه

فرارو

بروزرسانی 1399/05/13 - 21:31

فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

تحرکات آمريکا در سوريه از تغيير استراتژي اين کشور حکايت دارد. آمريکا در مناطق تحت سيطره گروه‌هاي مسلح کرد در سوريه، اقداماتي انجام داده است که ازسوي برخي ناظران به مثابه به رسميت شناختن موجوديت سياسي اين گروه‌ها ارزيابي شده است.

پنج شنبه گذشته، وبگاه خبري تحليلي المانيتور طي گزارشي به نقل از منابع آگاه از امضاي يک قرارداد تجاري ميان يک شرکتي نفتي آمريکايي با دولت خودمختار کرد در شمال سوريه خبر داد.

طبق گفته اين منابع، شرکت نفتي آمريکايي «دلتا کرسنت انرجي» با گروه‌هاي کرد سوريه توافقي باهدف توسعه و مدرن‌سازي ميادين نفتي تحت کنترل اين گروه‌ها امضا کرده است. اين توافق با «اطلاع و تشويق کاخ سفيد» امضا شده و از اداره کنترل دارايي‌هاي خارجي (اوفک) وزارت خزانه داري آمريکا مجوز گرفته است.

صنم محمد، نماينده گروه موسوم به «شوراي دمکراتيک سوريه» (تحت سيطره احزاب مسلح کردي) در آمريکا اين توافق را تاييد کرده است.

ظاهرا اين توافق بعد از انجام هماهنگي‌هاي گسترده با محافل سياسي در واشنگتن انجام شده است. منابع المانيتور مي‌گويند سناتور ليندسي گراهام، که روابط نزديکي با دونالد ترامپ دارد، با «مظلوم کوباني»، فرمانده نيرو‌هاي کرد موسوم به «نيرو‌هاي دمکراتيک سوريه»، صحبت کرده و کوباني ضمن ارائه جزئياتي درباره توافق نفتي، از گراهام خواسته است که جزئيات اين توافق را به اطلاع ترامپ برساند.

علاوه بر اين، مايک پمپئو، وزير امور خارجه آمريکا، در جلسه استماع مجلس سنا، اعلام کرد که از اين توافق حمايت مي‌کند. پمپئو گفت: «سناتور، توافق کمي بيش از آنچه انتظار داشتيم طول کشيد و ما در حال اجراي آن هستيم.»

نيرو‌هاي کرد در سوريه، اکثر ميادين نفتي اين کشور را تحت کنترل دارند و درآمد‌هاي حاصل از فروش نفت، منبع اصلي تامين مالي اين نيروهاست.

توافق نفتي مزبور، اگر چه در ظاهر صرفا اقتصادي به نظر مي‌رسد، اما از ديدگاه بسياري از ناظران، از جمله خود رهبران کردي سوريه، جنبه‌هاي سياسي دارد. سوريه، تحت تحريم‌هاي گسترده‌اي است و آمريکا به تازگي، موج جديدي از تحريم‌هاي اقتصادي عليه دولت اين کشور تحت عنوان تحريم‌هاي قانون قيصر اعمال کرده است. از اين رو، فعاليت يک شرکت خارجي، آن هم آمريکايي، در سوريه مستلزم هماهنگي‌هاي سياسي و اقتصادي گسترده‌اي است. چرا که چنين فعاليتي قطعا اثرات جانبي غيراقتصادي زيادي خواهد داشت.

برخي ناظران، امضاي يک توافق اقتصادي ميان يک شرکت آمريکايي با يک گروه غيررسمي در سوريه بدون هماهنگي با دولت اين کشور را به مثابه به رسميت شناختن موجوديت سياسي گروه‌هاي کرد سوريه دانسته اند. ظاهرا، خود سران کرد سوريه نيز با اين تحليل موافق هستند. مقامات کرد سوريه به روزنامه فرامنطقه‌اي الشرق الاوسط گفته اند که «معناي سياسي امضاي اين توافق، بزرگ و مهم است و اين امر به معناي به رسميت شناختن» موجوديت سياسي گروه‌هاي کرد در سوريه است.

افزون بر اين، مسئولان مزبور گفته اند که توافق نفتي، از نگراني کرد‌هاي سوريه در خصوص خروج ناگهاني نيرو‌هاي آمريکايي از شرق رود فرات مي‌کاهد.

گروه‌هاي کرد سوريه از احتمال خروج نيرو‌هاي آمريکايي از سوريه نگران هستند چرا که تداوم حضور اين نيرو‌ها را ضامن امنيت خود در برابر ترکيه و دولت سوريه مي‌دانند. از سوي ديگر، ظاهرا، آمريکا قصدي براي خارج کردن نيرو‌هاي خود از سوريه ندارد. آمريکا نه تنها نيرو‌هايي در شرق فرات دارد، بلکه حتي در آنجا يک ديپلمات به نام ويليام روباک دارد که عنوان سفير را يدک مي‌کشد.

اما اقدام آمريکا در امضاي توافق با گروه‌هاي کرد ممکن است خشم طرف‌هاي گوناگون دخيل در بحران سوريه را برانگيزد. ترکيه در رأس اين طرف‌هاست.

طبق برخي گزارش ها، نماينده ويژه آمريکا در امور سوريه، توافق نفتي کرد‌هاي سوريه با آمريکا را به اطلاع ترکيه رسانده است، اما ترکيه پاسخ منفي نداده است. روسيه نيز از اين توافق مطلع شده، ولي هنوز ديدگاهي در اين خصوص بيان نکرده است.

با اين حال، ترکيه ممکن است دير يا زود با اين توافق مخالفت کند. اين احتمال وجود دارد که ترکيه در حال بررسي جوانب اين توافق است. ترکيه، «نيرو‌هاي دمکراتيک سوريه» را تحت تاثير حزب کارگران کردستان مي‌داند و بنابراين، هرگونه تقويت اين نيرو‌ها را مغاير با منافع ملي خود ارزيابي خواهد کرد.

اما سواي ترکيه و روسيه، توافق نفتي يادشده براي دولت سوريه نيز احتمالا مايه نگراني خواهد بود. چرا که اولا در اين توافق دولت سوريه دور زده شد. ثانيا، اين توافق از نظر اقتصادي فشار را بر دمشق بيشتر مي‌کند. قبل از شروع بحران سوريه در سال ۲۰۱۱، اين کشور حدود ۳۶۰ هزار بشکه نفت در روز توليد مي‌کرد که اين مقدار الان به ۶۰ هزار بشکه در روز رسيده است. حدود ۹۰ درصد منابع نفت و گاز سوريه تحت سيطره گروه‌هاي کرد يا گروه‌هاي نزديک به آمريکا هستند. پيش تر، بخشي از نفتي که از مناطق تحت سيطره اين گروه‌ها استخراج مي‌شد، به مناطق تحت کنترل دولت سوريه منتقل مي‌شد و سپس بخشي از آن بعد از تبديلشدن به فرآورده‌هاي نفتي به مناطق شرق فرات بازمي گشت. با امضاي توافق نفتي کرد‌هاي سوريه با آمريکا، اين منبع درآمد از بين خواهد رفت. چرا که طبق توافق جديد، شرکت آمريکايي قصد دارد دو پالايشگاه در مناطق تحت سيطره کرد‌ها احداث کند.