واکاوی دخالت فرانسه در خاورمیانه

اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

عباس عبدي/ آقاي مکرون، رييس‌جمهور فرانسه اولين کسي بود که پس از حادثه بيروت وارد اين شهر شد و با ابراز همدردي نسبت به مردم لبنان از موضع قدرت چنين گفت که: «من خيلي صريح و رک بودم و  آقاي مکرون، رييس‌جمهور فرانسه اولين کسي بود که پس از حادثه بيروت وارد اين شهر شد و با ابراز همدردي نسبت به مردم لبنان از موضع قدرت چنين گفت که: «من خيلي صريح و رک بودم و در مقابل از دولتمردان لبنان انتظار پايبندي به تعهدات‌شان را دارم. من تضمين مي‌کنم که اين کمک‌ها در دستان فاسد قرار نخواهد گرفت. ماه سپتامبر دوباره به لبنان بازخواهم گشت تا نحوه اجراي تغييرات و اصلاحات را پيگيري کنم. اگر اصلاحات صورت نگيرد، لبنان به غرق شدن ادامه خواهد داد. آنچه اينجا موردنياز است تغييرات سياسي است. اين انفجار بايد شروعي براي عصري جديد باشد. اين ديگر مسووليت فرانسه نيست تا به رهبران لبنان بگويد چه کار بايد بکنند، اما فرانسه مي‌تواند براي انجام اصلاحات فشار بياورد.»  او به ميان مردم رفت و به‌رغم وجود کرونا، مردم را در آغوش کشيد تا نسبت به آنان ابراز لطف نمايد و قدري از آلام آنان را کم کند. تا اينجاي کار حرفي نيست و حتي به لحاظ اخلاقي نسبت به ديگران يک گام به پيش است. اگر اقدام او فردي بود، حتي نبايد انگيزه‌خواني شود و بايد با حسن‌ظن نگاه شود. به هر حال اگر جاي يک شهروند بيروتي باشيم چه چيزي از اين بهتر که يک رييس‌جمهور اروپايي زودتر از مقامات کشور خودشان به ميان مردم بيايد. حتي يک ايده نيز براي حل مشکل لبنان به عنوان هديه بياورد.

---

بازار

---

ولي يک نکته و دو تجربه مهم در اين ماجرا وجود دارد که قدري بايد در داوري خوشبينانه احتياط کرد. ابتدا هم تاکيد کنم که اين نقد نسبت به مکرون مطلقا به معناي تاييد يا حتي ناديده گرفتن اقدامات سوء ديگر کشورهاي منطقه به ويژه کشورهاي عربي و نيز رهبران دولتي و احزاب و گروه‌هاي فاسد لبناني نيست. هر کدام به جاي خود بايد مورد داوري قرار گيرند. نکته مهم ماجرا نگاه فرانسه به لبنان يا هر کشور ديگر است. اينکه سخنان مزبور ناشي از نگاه به نسبت قيم‌مآبانه است. من نمي‌خواهم ساده‌انگارانه بگويم که مردم لبنان مي‌توانند مشکل خود را حل کنند و نيازي به طرف‌هاي خارجي نيست. با اين حال معتقدم که نگاه از بيرون، منشأ مشکلات است و با اين نگاه نيز نمي‌توان مسائل کشورها را حل کرد، بلکه تشديد خواهد شد. هر چند آقاي مکرون کوشيد اين موضع را قدري تلطيف کند ولي به نظرم پيام رفتاري او روشن بود. دو تجربه‌اي که در منطقه و در رابطه با فرانسه وجود دارد اين ادعا را ثابت مي‌کند.  وضعيت سياسي منطقه محصول توافق سايکس -پيکو است که ميان وزراي خارجه فرانسه و انگليس و پس از جنگ جهاني اول و فروپاشي عثماني انجام شد. طي آن سوريه و لبنان سهم فرانسه شد و بعدها حکومت طائفي لبنان را فرانسوي‌ها پايه‌گذاري کردند. حالا چگونه ممکن است که يک حکومت اروپايي براي يک کشور ديگر مدل طائفي را که پايداري ندارد ايجاد کند، محل بحث جداگانه است. کاري که حداقل در هندوستان نشد. در لبنان دست بالا را هم به نيروهايي داد که به خودش نزديک باشند. بنابراين ريشه بحران در لبنان از آنجا ناشي مي‌شود که اين ساختار طائفي نمي‌توانست براي تحولات بعدي پاسخگو باشد زيرا شدني نبود. بنابراين آقاي مکرون بايد توضيح دهد که مبناي او با عملکرد گذشته حکومت فرانسه چه تفاوتي دارد؟ به علاوه مردم لبنان کجاي چنين طرحي هستند؟ آيا باز هم بايد به نحو ديگري تجربه گذشته را تکرار کنند؟ در مورد تجربه اول که 100 سال پيش رخ داده شايد بتوان نگاه مثبت‌تري هم داشت ولي درباره تجربه دوم که بسيار هم جديد است چه بايد گفت؟تجربه دوم به ليبي برمي‌گردد که فرانسه و آقاي سارکوزي، رييس‌جمهور وقت فرانسه پرچمدار قطعنامه‌هاي سازمان ملل عليه قذافي بود و بمب‌افکن‌هاي فرانسوي عازم ليبي شدند تا در نابود کردن ارتش و زيرساخت‌هاي ليبي پيشگام باشند. دقيقا سه هفته پس از سقوط قذافي و در حالي که او هنوز زنده بود، سارکوزي با نخست‌وزير بريتانيا عازم ليبي شدند تا ميوه‌چيني کنند. برخي از مردم ليبي هم با پرچم فرانسه به استقبال آنان رفتند. از آن ماجرا دو نتيجه حاصل شد؛ اول نابودي ليبي، دوم ناپايداري سياسي در ليبي. يعني همين وضعيتي که امروز همه شاهد آن هستند پس از 10 سال (دو هفته ديگر دهمين سالروز سقوط طرابلس و فرار قذافي از کاخ خود است) از سقوط قذافي هنوز دولت مستقري در ليبي وجود ندارد و اين کشور به خاک سياه نشسته است. گمان نمي‌کنم آقاي مکرون به عنوان رييس‌جمهور فرانسه چندان خود را متمايز از سارکوزي کند. ولي نکته جالب اين دخالت سابقه ارتباط نزديک سارکوزي و قذافي بود. به همين دليل او بلافاصله متهم به دريافت پول از قذافي براي فعاليت‌هاي انتخاباتي خودش شد.

اجازه دهيد بخشي از اخبار مفصل مربوط به اين ماجرا را از يورونيوز نقل کنم. نيکولا سارکوزي، رييس‌جمهوري پيشين فرانسه که به‌ اتهام دريافت پول از معمر قذافي، رهبر سابق ليبي براي تامين مالي کارزار انتخاباتي سال ۲۰۰۷ احضار شده و مورد بازجويي پليس قضايي قرار گرفته بود، چهارشنبه‌شب در دفاع از خود، ادعاي خانواده قذافي را «افترا» و «تشويش اذهان» خواند. رييس‌جمهوري پيشين فرانسه درنهايت به «دريافت رشوه» و «تامين مالي غيرقانوني کمپين انتخاباتي» و «تمليک اموال عمومي ليبي» تفهيم اتهام شد. نيکولا سارکوزي با رد اين اتهامات گفت: «چگونه مي‌توانيد بگوييد که من در جهت منافع دولت ليبي (رژيم قذافي) عمل کرده‌ام؟ من بودم که مجوز حمله به قذافي را از سازمان ملل گرفتم و بدون تعهد و تلاش سياسي من احتمالا آن رژيم هنوز بر مسند قدرت بود.» آقاي سارکوزي که دهم مارس سال ۲۰۱۱ جنگنده‌هاي فرانسه را براي حمله به دولت معمر قذافي به ليبي فرستاده بود مي‌گويد که از انتخابات سال ۲۰۰۷ تا آن‌زمان هيچ‌‌گونه ادعاي دريافت پولي مطرح نبود و «اظهارات قذافي و خانواده او دقيقا از روز ۱۱ مارس ۲۰۱۱ آغاز شد.»  سيف‌الاسلام قذافي گفته بود: «اول از همه سارکوزي بايد پولي را که از ليبي براي تامين بودجه مبارزات انتخاباتي خود گرفته است پس بدهد. اين ما بوديم که هزينه مبارزات انتخاباتي او را پرداخت کرده‌ايم. اطلاعات و اسناد آن موجود است و ما آمادگي داريم جزييات آن را افشا کنيم. اولين چيزي که ما از اين دلقک مي‌خواهيم بازگرداندن پول ليبي به مردم اين کشور است. اين پول به اين منظور به نيکولا سارکوزي داده شده بود که در مواقع ضروري به کمک مردم ليبي بيايد، اما او ما را نسبت به خود نااميد کرد. تمام جزييات و اسناد انتقال اين پول ثبت شده و به زودي اين اسناد منتشر خواهند شد.» 

مدياپارت، يکي از معتبرترين رسانه‌ها در فرانسه در سال ۲۰۱۲ براي اولين‌بار با انتشار گزارشي از تامين قسمتي از منابع مالي کمپين انتخاباتي نيکلا سارکوزي توسط معمر قذافي، رهبر سابق ليبي خبر داد. آخرين گزارش همين منبع خبري حکايت از آن دارد که دفتر ضد رشوه و فساد مالي پليس قضايي فرانسه پنجم ماه سپتامبر سال جاري گزارشي منتشر کرده که در آن چه به‌صورت مستقيم و چه غيرمستقيم مهر تاييدي بر تحقيقات و افشاگري‌هاي مدياپارت درباره اين پرونده زده است. براين اساس در قسمت‌هايي از اين گزارش ۲۲صفحه‌اي به دستيابي به مدارکي از جمله کيف‌هاي پر از پولي که توسط واسطه‌اي به‌نام زياد تقي‌الدين به دست نيکلا سارکوزي مي‌رسيده يا حجم بالاي گردش پول نقد در مبارزات انتخاباتي رييس‌جمهوري سابق فرانسه اشاره شده است. عبدالله سنوسي، رييس دستگاه امنيتي و اطلاعاتي ليبي نيز در مقابل ديوان کيفري بين‌المللي اعتراف کرد که حدود ۵ ميليون يورو از طريق زياد تقي‌الدين براي نيکلا سارکوزي و کلود گئان، از نزديکان سارکوزي و وزير کشور سابق فرانسه ارسال شده است.  استفاده زياد از حد کلود گئان از پول نقد توجه بازرسان و مقامات قضايي را به خود جلب کرده است. پليس قضايي فرانسه مي‌گويد کلود گئان رقمي معادل ۲۰۰ هزار يورو به‌صورت نقدي خرج کرده است. دستگاه قضايي فرانسه در ماه ژوئن گذشته دو ملک کلود گئان يکي در پاريس و ديگري در غرب فرانسه را مصادره کرده است. در بين مدارک به دست آمده دفترچه دست‌نوشته شکري غانم، نخست‌وزير پيشين و وزير سابق نفت ليبي به چشم مي‌خورد. در اين دفترچه شکري غانم روند رساندن ميليون‌ها يورو پول در سال ۲۰۰۷ يعني پيش از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري، به تيم نيکلا سارکوزي را با جزييات يادداشت کرده است. شکري غانم از سال ۲۰۱۱ در اتريش به‌سر مي‌برد، جسد وي در سال ۲۰۱۲ در رودخانه دانوب در وين پيدا شد. مقامات علت مرگ وي را غرق شدن اعلام کردند. در سال ۲۰۱۳ بوريس بوالون، مشاور سابق نيکلا سارکوزي در يکي از ايستگاه‌هاي راه آهن پاريس توسط پليس کنترل مي‌شود. از وي ۳۵۰ هزار يورو و ۴۰ هزار دلار پول نقد کشف مي‌شود. (پايان گزارش خلاصه از يورونيوز)  صادقانه بگويم که دوست دارم آقاي مکرون متفاوت از پيشينيان خود باشد ولي هنوز نمي‌دانم که چرا و چگونه بايد به آقاي مکرون هم به لحاظ انگيزه و هم به لحاظ منطق اقدامش خوش‌بين بود؟ بعيد مي‌دانم که دولت لبنان بدتر از دولت قذافي باشد. و دليلي هم نيست که مکرون خيرخواه‌تر از سارکوزي باشد.

مدياپارت، يکي از معتبرترين رسانه‌ها در فرانسه در سال ۲۰۱۲ براي اولين‌بار با انتشار گزارشي از تامين قسمتي از منابع مالي کمپين انتخاباتي نيکلا سارکوزي توسط معمر قذافي، رهبر سابق ليبي خبر داد. آخرين گزارش همين منبع خبري حکايت از آن دارد که دفتر ضد رشوه و فساد مالي پليس قضايي فرانسه پنجم ماه سپتامبر سال جاري گزارشي منتشر کرده که در آن چه به‌صورت مستقيم و چه غيرمستقيم مهر تاييدي بر تحقيقات و افشاگري‌هاي مدياپارت درباره اين پرونده زده است. براين اساس در قسمت‌هايي از اين گزارش ۲۲صفحه‌اي به دستيابي به مدارکي از جمله کيف‌هاي پر از پولي که توسط واسطه‌اي به‌نام زياد تقي‌الدين به دست نيکلا سارکوزي مي‌رسيده يا حجم بالاي گردش پول نقد در مبارزات انتخاباتي رييس‌جمهوري سابق فرانسه اشاره شده است. عبدالله سنوسي، رييس دستگاه امنيتي و اطلاعاتي ليبي نيز در مقابل ديوان کيفري بين‌المللي اعتراف کرد که حدود ۵ ميليون يورو از طريق زياد تقي‌الدين براي نيکلا سارکوزي و کلود گئان، از نزديکان سارکوزي و وزير کشور سابق فرانسه ارسال شده است.  استفاده زياد از حد کلود گئان از پول نقد توجه بازرسان و مقامات قضايي را به خود جلب کرده است. پليس قضايي فرانسه مي‌گويد کلود گئان رقمي معادل ۲۰۰ هزار يورو به‌صورت نقدي خرج کرده است. دستگاه قضايي فرانسه در ماه ژوئن گذشته دو ملک کلود گئان يکي در پاريس و ديگري در غرب فرانسه را مصادره کرده است. در بين مدارک به دست آمده دفترچه دست‌نوشته شکري غانم، نخست‌وزير پيشين و وزير سابق نفت ليبي به چشم مي‌خورد. در اين دفترچه شکري غانم روند رساندن ميليون‌ها يورو پول در سال ۲۰۰۷ يعني پيش از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري، به تيم نيکلا سارکوزي را با جزييات يادداشت کرده است. شکري غانم از سال ۲۰۱۱ در اتريش به‌سر مي‌برد، جسد وي در سال ۲۰۱۲ در رودخانه دانوب در وين پيدا شد. مقامات علت مرگ وي را غرق شدن اعلام کردند. در سال ۲۰۱۳ بوريس بوالون، مشاور سابق نيکلا سارکوزي در يکي از ايستگاه‌هاي راه آهن پاريس توسط پليس کنترل مي‌شود. از وي ۳۵۰ هزار يورو و ۴۰ هزار دلار پول نقد کشف مي‌شود. (پايان گزارش خلاصه از يورونيوز)  صادقانه بگويم که دوست دارم آقاي مکرون متفاوت از پيشينيان خود باشد ولي هنوز نمي‌دانم که چرا و چگونه بايد به آقاي مکرون هم به لحاظ انگيزه و هم به لحاظ منطق اقدامش خوش‌بين بود؟ بعيد مي‌دانم که دولت لبنان بدتر از دولت قذافي باشد. و دليلي هم نيست که مکرون خيرخواه‌تر از سارکوزي باشد.
 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar