بنیادی برای مستضعفان یا بنگاهی برای املاک از ما بهتران؟
عصر ايران/متن پيش رو در عصر ايران منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
جعفر محمدي/ به سيد پرويز فتاح، همه توپيدند: از نظامي ها تا دولتي ها و از حسين شريعتمداري تا محمود احمدي نژاد.
هر کس هم از زاويه نگاه خود به رئيس بنباد مستضعفان حمله کرد. کيهان نوشت که او سفره دل را در منظر بيگانگان گشوده و احمدي نژاد گفت که مدت هاست حاضر به پس دادن ملکي است که از بنياد گرفته ولي کسي نمي آيد بگيرد، نظامي ها و دولتي ها هم گفتند اگر ملکي از بنياد در دست شان است براي استفاده شخصي شان نيست و براي امور عمومي به کار مي رود.
امروز مي خواهم از زاويه اي ديگر به اين ماجرا نگاه کنم. سال هاست که املاک زيادي از بنياد مستضعفان در دست اشخاص حقيقي و حقوقي است و فتاح تنها به مشتي نمونه خروار اشاره کرد که اگر همه را در آن برنامه تلويزيوني مي گفت، اولاً زمان اجازه نمي داد و ثانياً معلوم نبود چه واکنش هاي شديدتري در انتظارش باشد.
عده اي قائل به تفکيک هستند و مي گويند اگر املاک بنياد در دست اشخاص حقيقي يا براي استفاده هاي شخصي و غيرعمومي باشد، بايد هزينه آن به قيمت روز ستانده شود و اگر هم نمي دهند بايد از ملک اخراج شوند. اما اگر املاک در دست بخش عمومي باشد، بلااشکال است.
من با بخش اول اين سخن موافقم اما بر قسمت دومش نقد دارم. بنياد مستضعفان، همان گونه که از نامش بر مي آيد، تشکيلاتي است براي محروميت زدايي و رسيدگي به حال اقشار آسيب پذير جامعه که تا دهه 70 خورشيدي، به آنها "مستضعف" مي گفتند.
از اين منظر، تا بخواهيد کار براي بنياد در اقصي نقاط کشور وجود دارد. آنقدر ملک ناآباد و مردم مستضعف از تهران تا دورافتاده ترين مرزها وجود دارند که اگر بنياد شبانه روز هم کار کند، باز هم زمان و توان کم مي آورد.
اگر اين را ماموريت بنيادي بنياد بدانيم، ديگر نمي توانيم آن را به چشم بنگاه تأمين املاک براي اين و آن نگاه کنيم. بنابراين حتي اگر بنياد ملکي را به فلان دستگاه دولتي بدهد، بايد اجاره اش را به بهاي روز بگيرد و خرج محرومين و محروميت زدايي کند؛ مستضعفان، قطعاً نسبت به دستگاه هاي عريض و طويل حکومتي، براي دريافت کمک و امکانات از بنياد ارجح هستند.
بنياد حتي مسوول تامين دفتر براي روساي جمهور سابق و اسبق هم نيست چه نام آنان سيدمحمد خاتمي باشد چه محمود احمدي نژاد. حفظ شأن روساي جمهور پيشين، اول از همه با خودشان است و سپس با نهاد رياست جمهوري که برايشان دفتر و محافظ و ... تأمين کند نه اين که از "بنياد شکل گرفته براي مستضعفان و از جيب فقرا"، براي آنان دفتر و دستک مهيا کنند.
از اين رو، سخنان فتاح، چه درباره املاکي که در دست اشخاص حقيقي بوده و چه در خصوص ملک هاي تحت تصرف بخش هاي عمومي، منطبق با ماموريت هاي ذاتي بنياد است و بدعادت شدن نهادهاي عمومي و برخي از ما بهتران براي بهره گيري رايگان يا ارزان از املاک بنياد، به مطامع آنها مشروعيت نمي بخشد.
فتاح، قبل از آن که رئيس بنياد مستضعفان شود، کميته امداد امام خميني (ره) را اداره مي کرد و برخلاف بسياري از مديران پيشين بنياد، با فقر و فقرا از نزديک در ارتباط بود. از اين رو، شخصاً ترجيح مي دهم سخنان او را از اين منظر مي توان تحليل کنم و مانند بسياري، حرف حق را با پيوند دادن به نگاه هاي سياسي و بازي هاي جناحي به حاشيه نبرم.