دهلینو نگران توافق ایران - چین
صبح نو/ متن پيش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
دو روز پس از سفر وزير دفاع هند به ايران، روز گذشته وزير خارجه اين کشور نيز ساعاتي در تهران توقف و با همتاي ايراني خود ديدار کرد؛ ديداري مهم که در نوع خود، واجد اهداف آشکار و پنهان براي طرف هندي بود.
جايشانکار، وزير خارجه هند روز گذشته و در مسير سفر به روسيه بهمنظور شرکت در اجلاس وزراي خارجه سازمان همکاري شانگهاي، ساعاتي در تهران توقف و با ظريف، وزير امور خارجه کشورمان ديدار و گفتوگو کرد. ظريف، وزير امور خارجه کشورمان در توييتي درباره محورهاي اصلي گفتوگويش با همتاي هندي، نوشت: در خصوص توسعه دادوستد و روابط دوجانبه به گفتوگو پرداختيم و درباره مسائل مهم منطقهاي تبادلنظر کرديم. همکاري فعالانه ما با همسايگانمان در اولويت قرار دارد. سعيد خطيبزاده، سخنگوي وزارت امور خارجه نيز در توييتي تاکيد کرد: در طول گفتوگوها، دو طرف بر اراده خود براي گسترش بيش از پيش روابط دوجانبه در همه ابعاد تأکيد کردند.
توسعه همکاريهاي سياسي، اقتصادي و نظامي ايران و هند
پيش از اين نيز وزير خارجه هند براي ديدار دوجانبه و شرکت در نوزدهمين نشست کميسيون مشترک ايران و هند، دي 98 به تهران آمده بود. به فاصله چند روز بعد نيز ظريف به منظور شرکت در نشست سالانه گفتوگوهاي «رايسينا» به دهلينو رفت و در ديدار همتاي هندي خود، ابعاد مختلف مناسبات دوجانبه به ويژه در حوزه اقتصادي و شرايط منطقه را مورد بحث و گفتوگو قرار داد. روابط ايران و هند طي سالهاي اخير در حالي رو به توسعه و افزايش بوده که تهران با ميزباني از نارندرا مودي، نخستوزير هند، توافقنامههاي اقتصادي و تجاري به خصوصي در حوزه توسعه بندر چابهار با اين کشور به امضا رساند؛ پروژهاي که به جهت اتصال هنديها به مراودات تجاري غرب آسيا، از اهميت بالايي براي آنها برخوردار است.
توقف کوتاه وزير خارجه هند در تهران پيش از عزيمت به روسيه، در شرايطي بود که دو روز پيش از آن سينگ، وزير دفاع اين کشور نيز با سفري کوتاه به ايران با مقامات کشورمان از جمله وزير دفاع، ديدار و رايزني داشت. اين مقام نظامي هندي درباره محتواي ديدارش با امير سرتيپ حاتمي، وزير دفاع در توييتي، نوشت: ديدار بسيار پربار و مفيدي با وزير دفاع ايران داشتم. ما درباره موضوعات امنيت منطقهاي از جمله افغانستان و ديگر مسائل مربوط به همکاريهاي دوجانبه بحث و گفتوگو کرديم.
توسعه روابط، زير سايه سنگين آمريکا
توسعه همکاريهاي تهران و دهلينو در شرايطي است که آمريکا تاکنون، تلاش بيوقفهاي براي کمرنگکردن اين روابط داشته است. يکي از اين تلاشها ناظر بر اعمال فشار روي دهلينو براي قطع خريد نفت از ايران بوده است؛ سياستي که موجب شد تا هند واردات نفت خود از ايران را عملا به صفر برساند و از سويي، همکاريها براي توسعه بندر چابهار را نيز با تعلل مواجه کند. با اين حال، هنديها به واسطه پيشينه استعمارستيزي خود، تمايل ندارند از خود در ذهن جهانيان، تصويري وابسته به آمريکا به جاي بگذارند. اين صبغه تاريخي و نيز سياست همگرايي ايران و چين طي ماههاي اخير، مشترکا باعث شده تا سران دهلينو، براي گسترش همکاريهاي خود با ايران، آستينها را دوباره بالا بزنند.
براي بررسي بيشتر روابط تهران و دهلينو، به سراغ محمد پيرملازهي، کارشناس مسائل شبه قاره هند رفتيم. او معتقد است: تحريمهاي آمريکا در کمرنگشدن روابط دهلينو-تهران تاثيري نداشته است. در ادامه اين گفتوگو را از نظر خواهيد گذراند.
پيرملازهي: بندرچابهار به مثلث تجاري دهلي، تهران و کابل تبديل شده است
محمد پيرملازهي، کارشناس مسائل شبهقاره هند در گفتوگو با خبرنگار روزنامه «صبحنو» با اشاره به سفر وزير خارجه هند به کشورمان، گفت: همکاريهاي اخير طرفين را ميتوان برآمده از دو موضوع دانست؛ نخست، بندر چابهار است که همکاري مشترک تهران، دهلي و کابل را در اين بندرگاه رقم زده است. اکنون گفتوگوهاي بينالافغاني در قطر آغاز شده و ابراز اميدواري ميشود که صلح و ثبات در افغانستان حاکم شود؛ موضوعي که به نفع هند و ايران خواهد بود و ميتواند موجب افزايش همکاريهاي سهجانبه در منطقه چابهار شود.
نگراني دهلي از توافق اقتصادي ايران-چين
اين کارشناس مسائل شبهقاره هند، درباره ديگر وجه اهميت همکاريهاي اخير ميان تهران و دهلينو، افزود: از سوي ديگر، هندوستان هشت ميليون کارگر در کشورهاي عربي حاشيه جنوبي خليجفارس دارد
و 60 درصد نفت خام خود را از اين منطقه خريداري ميکند. ايجاد صلح و ثبات در اين منطقه، از نگاه هنديها مهم است. وي در اينباره با بيان اينکه هنديها از قرارداد اقتصادي تجاري ايران و چين نگران هستند، يادآور شد: هنديها احساس ميکنند که قرارداد 25ساله ايران و چين، به موقعيت آنها لطمه خواهد زد و نگاهي که چين و ايران در موضوعات اقتصادي به يکديگر دارند، دهلينو را نگران کرده است. پيرملازهي در اينباره اضافه کرد: موضوعات اقتصادي-تجاري از نظر هنديها مهم است و بر اين اساس، خواستار گسترش همکاريهاي خود با ايران هستند. اين کارشناس مسائل بينالملل افزود: ديگر نگراني هنديها نسبت به تعطيلشدن همکاريهاي گازي با ايران و نيز توسعه خط راهآهن چابهار است که ظاهرا متوقف شده و آنها در پي سرمايهگذاري روي آنها هستند.
هند منافع ملي خود را به سياستهاي کاخسفيد ترجيح ميدهد
پيرملازهي در بخش ديگري از اين گفتوگو با بيان اينکه تحريمهاي آمريکا در کمرنگشدن روابط دهلينو-تهران تاثيري نداشته است، گفت: شايد تحريمها بيتاثير نباشد اما هند اينگونه نيست که هر حرفي را که آمريکا بزند، گوش کند. وي افزود: هند منافع ملي خود را به سياستهاي کاخسفيد ترجيح ميدهد. دهلينو در شرايط بحراني مناسبات آمريکا و چين، همکاريهاي تجاري-اقتصادي همزماني با طرفين دارد. هند حتي با وجود برخي برخوردهاي نظامي و مرزي با چين، روابط اقتصادياش با پکن را حفظ کرده است و حتي در نگاه قهرآميزي که آمريکا نسبت به چين دارد، دنبالهروي سياستهاي واشنگتن نيست. وي تاکيد کرد: هند را نبايد دستکم گرفت و چنين تحليل کرد که فشارهاي آمريکا را ميپذيرد. اين هند بود که آمريکا را مجبور کرد تا چابهار را از تحريمهاي غرب مستثنا کند. بهتر است درباره کشمير، سياست تعديل را دنبال کنيم. اين کارشناس مسائل شبهقاره با اشاره به مساله کشمير و تاثير آن بر سياست خارجي ايران نسبت به هند نيز گفت: نسبت به موضوع کشمير دو نگاه در ايران وجود دارد؛ يک نگاه ايدئولوژيک است که تاکيد دارد بايد از مردم کشمير حمايت شود اما نگاه ديگر، سياسي است که رويکرد واقعبينانهتري دارد. وي با بيان اينکه پس از اندونزي، هند بزرگترين کشور مسلمان است، تصريح کرد: ما ميتوانيم به دهلينو کمک کنيم تا سياستهايش را درباره کشمير تعديل کند. اگر هند بخواهد به کشمير امتياز يا استقلال بدهد، همه اقوام خواهان جدايي ميشوند و هند با يک فروپاشي روبهرو خواهد شد. بهتر است درباره کشمير، سياست تعديل را دنبال کرده و به تدريج هند را تشويق کنيم تا حقوق مسلمانان را رعايت کند.