سرگئی لاوروف در سوریه دنبال چیست؟

فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

روز دوشنبه يک هئيت بلندپايه روسي وارد دمشق شد و گفتگو‌هاي متعددي در موضوعات گوناگون انجام داد. يوري بوريسوف، معاون نخست وزير روسيه، و سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه اين کشور، در رأس اين هئيت بودند.

 بوريسوف، در يک نشست خبري مشترک با وليد معلم، وزير امور خارجه سوريه، و لاوروف، گفت: «با حسين عرنوس نخست وزير جديد سوريه، گفتگو‌هاي سازنده و مفيدي انجام داديم و راه‌هاي تقويت همکاري در حوزه‌هاي گوناگون را با وي بررسي کرديم.»

سفر هئيت روسي به سوريه حائز اهميت است، چون نشان دهنده تحول در مناسبات دمشق و مسکو بود. در طول بحران سوريه، خصوصا بعد از سال ۲۰۱۵ که روسيه از نظر نظامي در سوريه حضور پيدا کرد، روابط دو طرف بيشتر جنبه نظامي و امنيتي داشت، هر چند که هر از چندگاهي ولاديمير پوتين به سوريه سفر مي‌کرد. البته سفر‌هاي پوتين هم بيشتر جنبه نظامي داشت و در مراکز نظامي روسيه در سوريه با حضور وزراي دفاع دو طرف انجام مي‌شد.

اما حالا سفر هئيت روسيه به سوريه مي‌تواند بيانگر شروع يک دوره يا سياست جديد روسيه در سوريه باشد. سفر روز دوشنبه لاوروف به دمشق، نخستين سفر وي به سوريه در ۹ سال بود. آخرين باري که لاوروف به سوريه سفر کرد، در سال ۲۰۱۲ بود. در واقع، با اين سفر، مناسبات سوريه از سطح نظامي به سطح اقتصادي و سياسي منتقل شد. اما اين انتقال شامل چه محور‌هايي مي‌شود؟

قبل از بررسي محور‌هاي اين سفر، بايد گفت که اگر چه درگيري‌ها در سوريه فروکش کرده، اما مناقشات سياسي در اين کشور همچنان ادامه دارد. آمريکا با اعمال تحريم‌هاي گسترده‌اي عليه سوريه در قالب قانون معروف به «قانون قيصر» به اين مناقشات دامن زد. بعد از فروکش کردن درگيري‌هاي نظامي، روسيه و سوريه اميدوار بودند که مرحله بازسازي سوريه فرا برسد و اقتصاد اين کشور جنگزده بار ديگر رونق نسبي بگيرد. اما آمريکا در اقدامي پيش دستانه، تحريم‌هاي گسترده‌اي عليه سوريه اعمال کرد که عملا چشم انداز شروع روند بازسازي با مشارکت فعال جامعه جهاني را تيره و تار کرد.

افزون بر اين، سوريه در ماه‌هاي اخير درگير بحران اقتصادي شده و ارزش پول ملي آن سقوط کرده است. در نتيجه، به کمک اقتصادي نياز دارد.

در چنين شرايطي روسيه يک هيئت بلندپايه سياسي و اقتصادي به سوريه اعزام کرد. هيئت روسي در چند محور گفتگو‌هاي قابل توجهي انجام داد.

محور نخست شامل تقويت همکاري‌هاي اقتصادي است. بوريسوف گفت: «ملت سوريه به خاطر تحريم‌ها و قانون قيصر، از نظر اقتصادي رنج مي‌برد.»

از اين رو، بوريسوف براي امضاي يک توافق تجاري با سوريه گفتگو‌هايي انجام داد. وي همچنين از مشارکت روسيه در بازسازي بخش‌هاي انرژي، صنعتي و تجاري سوريه خبر داد.
 

اما بازسازي سوريه در سايه شرايط فعلي اين کشور اگر غيرممکن نباشد، بسيار سخت خواهد بود. به همين خاطر، هئيت روسي مسائل سياسي را نيز در دمشق مورد بررسي قرار داد. مسائلي که مي‌توانند راه بازسازي اقتصاد سوريه را هموار کنند.

در بررسي‌هاي سياسي، انجام اصلاحات سياسي، خصوصا اجراي قطعنامه ۲۲۵۴ و پيشبرد کميته تدوين قانون اساسي مورد توجه قرار گرفت.

تحرکات سياسي روسيه، بخشي از يک تلاش گسترده‌تر براي حل و فصل بحران سوريه است. اما ميان سوريه و روسيه هنوز اجماعي بر سر اين تحرکات شکل نگرفته است.

اخيرا ميان دو تشکل سياسي سوري در روسيه توافقي صورت گرفت. اين دو تشکل - نيرو‌هاي دمکراتيک سوريه (متعلق به کردها) و حزب اراده ملي- بر سر يک قانون اساسي جديد براي سوريه به توافق رسيدند. اين توافق که خواستار برقراري يک نظام غيرمتمرکز شده، مورد حمايت روسيه قرار گرفت. در جريان سفر هيئت روسي به دمشق معلوم شد که دولت سوريه از اين توافق حمايت نمي‌کند.

علاوه بر اين، روسيه در پي پيشبرد گفتگو‌هاي «کميته قانون اساسي سوريه» است. گفتگو‌هاي اخير اين کميته که تحت نظر سازمان ملل با هدف آشتي دادن نظام سوريه و اپوزيسيون از طريق اصلاح قانون اساسي فعلي تاسيس شده، به نتايج ملموسي منجر نشده است.

برخي ناظران بر اين باور هستند که روسيه اميدوار است که تا قبل از انتخابات ۲۰۲۱ سوريه، کار تدوين قانون اساسي جديد سوريه به پايان برسد و در نتيجه، فرآيند سياسي جديدي در اين کشور آغاز شود. برخي حتي احتمال به تعويق انداختن انتخابات سوريه تا زمان نهايي شدن نتايج گفتگو‌هاي کميته قانون اساسي را مطرح کرده اند.

با اين حال، دولت سوريه تمايل چنداني به نهايي شدن گفتگو‌هاي کميته مزبور نشان نداده است. وليد معلم گفته است که هر نتايجي که از اين کميته به دست آيد از سوي دولت سوريه به رفراندوم گذاشته خواهد شد. وي همچنين، احتمال به تعويق افتادن انتخابات سوريه تا زمان نهايي شدن نتايج کميته قانون اساسي را رد کرد.

افزون بر اين، معلم در پاسخ به سوالي درباره توافقات امضا شده در روسيه، اعلام کرد که دولت سوريه هر توافقي که بر خلاف قانون اساسي اين کشور باشد را رد خواهد کرد.

اما ممکن است روسيه از موقعيت خود به عنوان قدرتمندترين حامي نظام سوريه در ترغيب آن به پذيرش برخي پيشنهادات سياسي در شرايط فعلي استفاده کند. خصوصا که شرايط کنوني منطقه و جهان به نحوي براي پيشبرد راه حل مورد نظر روسيه در سوريه مهياست. آمريکا درگير انتخابات است و فعلا به تحريم‌هاي اقتصادي عليه سوريه بسنده کرده است. ساير کشور‌هاي دخيل در بحران سوريه نيز هر کدام به مسائل ديگري مشغول هستند.

به هر حال، روند تحولات نشان مي‌دهد که روسيه رويکرد جديدي براي حل و فصل بحران سوريه شروع کرده و ظاهرا در حال نزديک شدن به راه حلي براي بسياري از مسائل است.

بشار اسد، رئيس جمهور سوريه، روز دوشنبه در ديدار با هئيت روسي گفته است که دو طرف در رسيدن به يک راه حل قابل قبول براي بسياري از مسائل در سوريه پيشرفت کرده اند.

---

بازار

---

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar