مناظره کم سابقه تلویزیونی درباره پوشش زنان

ايران

بروزرسانی 1399/06/29 - 20:15

مناظره کم سابقه تلویزیونی درباره پوشش زنان

ايران/متن پيش رو در ايران منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

چهارشنبه شب برنامه‌ تلويزيوني «زاويه» شبکه چهار ميزبان مناظره‌اي بي‌سابقه درباره‌ «قانون الزام حجاب» بود. در اين برنامه‌ زنده‌ مهدي نصيري، پژوهشگر حوزه‌ دين و سياست به‌عنوان مخالف «الزام حجاب» و حجت‌الاسلام حسين سوزنچي، دانشيار دانشگاه باقرالعلوم(ع) به‌عنوان موافق اين الزام حضور داشتند. مهدي نصيري با تأکيد بر اينکه الزام حجاب تا به حال نتيجه‌ عکس داشته است خواستار تجديدنظر در اين موضوع شد و سوزنچي نيز با تأکيد بر اينکه حجاب نماد اسلاميت است، علت مخالفت‌ها با الزام حجاب را «بد اجرا کردن قانون» دانست.
مهدي نصيري در ابتداي سخنان خود با ابراز نگراني از افزايش گرايش به بي‌حجابي گفت: مسأله‌ حجاب از مقوله الزام نيست که بشود با الزام قانوني آن را محو کرد و از بين برد و نه با اين الزام مي‌شود حجاب را حفظ و تثبيت کرد و گسترش داد. وي با بيان اين فرض که امکان الزام حجاب صحيح باشد، افزود: اگر تجربه‌ چهل ساله‌ ما نشان داده باشد که اين قانون الزام موفق نبوده است و به حفظ و تثبيت حجاب نينجاميده و خودش هم از عوامل تضعيف حجاب بوده آيا ما شرعاً و عقلاً مي‌توانيم اين روند را ادامه دهيم؟! به نظر بنده نه! از منظر منطق عقلي و شرعي نمي‌شود ادامه داد.
نصيري همچنين با نقد تأکيد زياد روي حجاب و غفلت از بقيه مسائل ديني گفت: اين الزام يک دوقطبي در جامعه‌ ما در چهل سال اخير ايجاد کرده؛ دو قطبي با حجاب و کم حجاب يا شل حجاب. اين دو قطبي آثار بسيار بد فرهنگي، اجتماعي و حتي سياسي داشته است. شايد ما کمتر منکري به اندازه منکر قطبي از منظر آيات و روايت مي‌توانيم داشته باشيم.
وي تأکيد کرد: ما تجربه‌ کوتاه آمدن در امور بسياري داريم، مثل ماهواره، ويديو، حضور زنان در ورزشگاه و… فکر مي‌کنم در اين مسأله هم با دادن هزينه‌هاي بسيار بيشتري کوتاه خواهيم آمد.
در ادامه اين برنامه حسين سوزنچي به عنوان موافق حجاب اجباري گفت: حجاب مسأله‌اي ناظر به حريم خصوصي افراد نيست. وي با تأکيد بر اينکه مسأله‌ پوشش قابليت حقوقي دارد، افزود: بايد بدانيم که وقتي مي‌خواهيم قانوني را در جامعه مطرح کنيم از جنس قانون مدني‌است يا جزائي يا کيفري و روي کدام بايد تأکيد کنيم؟ متأسفانه در کشور ما اغلب مسائل را مي‌برند در فضاي قوانين کيفري. به نظر من مسأله‌ حجاب به وضوح از جنس قوانين مدني است. يعني بايد رکن اصلي کار ما فرهنگ‌سازي باشد اما اشتباه مهمي که رخ مي‌دهد اين است که ما نبايد يک خطي بگذاريم که اگر از آن تجاوز شد مجازات شود. سوزنچي با تأکيد بر اينکه ادعاي نارضايتي مردم از حجاب واقعيت ندارد، گفت: آخرين پژوهشي که من پيدا کردم در سال ۱۳۹۶ يک پژوهش ميداني گسترده در کل کشور انجام شده است و بر اساس آن از افراد مي‌پرسند دستور اسلام درباره حجاب بايد رعايت شود يا خير؟ ۶۸٫67 درصد مي‌گويند بايد الزام شود.
بعد از اين مهدي نصيري با تأکيد بر اينکه «بر اساس مباني قرآني، هم سنت معتبر و هم سيره‌ اهل بيت(ع) چنين اصلي نداريم که احکام الهي را به هر قيمت و با هر نتيجه‌اي بايد اجرا کرد»، گفت: اين تلقي که بعضي دارند که ما مأمور به تکليف هستيم، مبناي عقلي و ديني ندارد. ما نتيجه‌ کارمان را در هر عرصه‌ در مقام حکمراني بايد ببينيم. وي افزود: از سال ۷۳ به اين طرف نظرسنجي‌هاي بسياري نشان مي‌دهد که سالي بين يک تا دو درصد افت حجاب داريم. ميانگين عدم رعايت حجاب شرعي در کشور ما 70 درصد است و سير نزولي رعايت حجاب را هم شاهديم. بر اساس يک پيمايشي که وزارت فرهنگ و ارشاد در سال ۱۳۹۴ داشته است بيشتر از ۷۰ درصد جامعه ايراني با الزام حجاب موافق نيست.
سوزنچي اما با بيان اينکه «هيچ‌کسي قائل نيست که هر مسأله‌ اسلامي را به هر نحو ممکن بايد اجرا کرد» تأکيد داشت مسأله حجاب در ايران به بد اجرا شدن قانون برمي‌گردد. وي با اشاره به اينکه «در دنياي جديد حجاب نقش هويتي پيدا کرده»، گفت: در منظومه‌ اسلام حجاب يک جايي داشته، در مدل زندگي جديد ما اين حجاب به دلايل مختلفي که برخي از آن کار ما بوده و برخي نيز مسأله‌ جهاني است پتانسيلش رفته است بالاتر و به برند اسلامي تبديل شده است. سوزنچي اين پرسش را هم مطرح کرد که «آيا حجاب را بايد به منزله‌ يک امر فقهي ببينيم يا يک امر حقوقي؟»
در ادامه مهدي نصيري با بيان اينکه «فلسفه‌ وضع قانون اين است که بايد اجرا شود»، گفت: قانوني که به هر دليلي مقاومت اجتماعي در برابر آن باشد، مقاومت اجتماعي که کلي عارضه ايجاد مي‌کند، نشان مي‌دهد که يک جاي کار اشکال دارد، يعني اينجا يک معضلي وجود دارد. وي در پاسخ به سخنان سوزنچي درباره نقش نمادين حجاب در دنياي امروز هم گفت: اگر نماد اسلاميت و اسلام‌گرايي رعايت حجاب است چرا جامعه شما با افت مستمر حجاب مواجه است؟ خودِ اين موضوع چه چالش و مسأله‌اي ايجاد مي‌کند. کل دستاورد شما را مي‌تواند زير سؤال ببرد.
وي فراموشي مسائل مورد تأکيد دين چون عدالت و فقر و تأکيد زياد بر مقوله حجاب را «دين‌ورزي ناقص و غيرعقلاني» دانست و گفت: طبق آمار روزي هزار سقط جنين در جامعه‌ ما مي‌شود. اگر فرض بگيريم در يک شهري هزار خانم با هم تباني کنند حجاب‌شان را بردارند، اين يک بمب خبري خواهد شد و همه بسيج مي‌شوند براي مقابله با آن، ما در برابر هزار سقط در روز چه واکنشي داريم؟ در مقابل پانصد طلاق در روز چه واکنشي داريم؟ در برابر فروپاشي اصل خانواده در اين اجتماع چه مواجهه‌اي داريم؟ سوزنچي اما اعتقاد داشت: شما نمي‌توانيد چون يک جايي کارمان لنگ است، از کار ديگر هم دست برداريم.
وي افزود: اينکه فرمودند رشد تک‌بعدي خيلي بد است، کاملاً حرف درستي است اما بايد دقت کنيد که اين نقدي است به نحوه اجرا و نه نقدي بر اصل قانون. مهدي نصيري اما گفت: حضرت امام يک جمله‌اي دارند که مي‌گويند اگر مردم يک نظام ديکتاتوري را که بدترين نظام است انتخاب کردند کسي نمي‌تواند جلوي آنها را بگيرد، ديگر بالاتر از اينکه نيست. يعني ما براي حکمراني، براي اجراي احکام الهي بايد مردم را با خودمان همراه کنيم.

پاسخ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به ادعاي نصيري
پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ادعاي مهدي نصيري را که گفته بود «براساس آمار وزارت ارشاد 70 درصد مردم ايران مخالف الزام به حجاب هستند» رد کرد و توضيح داد: در پيمايش ارزش‌ها و نگرش‌هاي ايرانيان (پژوهشي که در سال 1394 و در سطح شهري و روستايي کشور انجام شده است)، سؤال شده «تا چه اندازه با اين جمله که «همه خانم‌ها بايد حجاب داشته باشند حتي اگر به آن اعتقاد نداشته باشند» موافق يا مخالف هستيد؟» براساس نتايج به دست آمده از اين پيمايش 53.1 درصد موافق اين گزينه بوده و تنها 22.2 درصد با آن مخالفت کرده‌اند. 24.8 درصد نيز گزينه نه موافق نه مخالف را انتخاب کرده‌اند. لذا برداشت و اظهار نظر آقاي نصيري با يافته‌هاي اين پژوهش کاملاً ناهمخوان است.