یک میلیارد ‌دلار کجاست؟

شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
 
 ورود قطعي ويروس کرونا به ايران اول اسفند 98 تأييد شد. يک ماه و هفت روز بعد، وقتي حجم هولناک بحراني که اين ويروس با خودش به کشور آورد، مشخص شد، دولت براي آنچه مهار و مقابله با کرونا اعلام کرد، از مقام معظم رهبري درخواست کرد اجازه داده شود يک ميليارد دلار از منابع صندوق توسعه ملي برداشت شود. 11 روز بعد در 18 فروردين 99 رهبري به صورت رسمي با اين درخواست موافقت کرد؛ اما حالا در هشتمين ماه ورود کرونا به ايران، آن‌طور‌که وزير بهداشت گفته است «از يک ميليارد دلاري که رهبري از صندوق توسعه موافقت کردند، ماه‌هاست به‌جز سهم کوچکي نگرفته‌ام» و در ادامه به گلايه نوشته است: «نمي‌دانم [اين بودجه را] براي کدام کار مهم‌تر گذاشته‌اند؟».
سعيد نمکي، وزير بهداشت، اين موضوع را روز گذشته در قالب دل‌نوشته‌اي احساسي خطاب به قاسم سليماني، فرمانده شهيد سپاه قدس، در اينستاگرام خود نوشت. او در بخشي از اين نوشته که همراه با عکسي از سردار شهيد منتشر شده، آورده است: «حدود هشت ماه است خودم و يارانم در سراسر کشور يک روز آرام نداريم. هرچه مي‌گوييم همه‌گيري را نمي‌شود با التماس و تمنا متوقف کرد، بي‌فايده است. هرچه التماس و تمنا و فرياد مي‌کنيم که کرونا را نمي‌شود بدون کمک‌هاي ويژه مهار کرد، کسي باور نمي‌کند. ولي يادت هست گفتي اگر نتواني پشتيباني نيروهايت را فراهم کني، مي‌مانيم؟ من امروز از سربازانم در جبهه سلامت شرمسارم. مطالباتشان معوق مانده، انبارهايم از سلاح خالي مي‌شود، پاييز سنگيني فرامي‌رسد. موج حمله جديدي شکل گرفته، يک ميليارد دلاري که رهبري از صندوق توسعه موافقت کردند، ماه‌هاست به جز سهم کوچکي نگرفته‌ام. نمي‌دانم براي کدام کار مهم‌تر گذاشته‌اند؟ شب‌هاي زيادي است با دل‌نگراني نخوابيده‌ام و براي آنکه مردم مشوش نشوند روزه سکوت گرفته‌ام...».
اين البته اولين‌بار نيست که وزير بهداشت در رابطه با عدم پرداخت اين مبلغ براي مقابله با کرونا گلايه مي‌کند. او در اواسط ارديبهشت گذشته نيز يعني يکي ماه بعد از اعلام رسمي خبر موافقت رهبري با برداشت اين مبلغ از صندوق توسعه ملي، در توييتر خود در‌اين‌باره به گلايه نوشته بود‌: «به لطف خدا و با جان‌فشاني همکارانم در مبارزه با کرونا از قدرتمندترين کشورها جلو افتاديم، اما در مضيقه مالي و در مقايسه با آنها که ميلياردها دلار هزينه کردند، (همکارانم) با حال خراب مي‌پرسند حداقل يک ميليارد يورو صندوق (ذخيره ارزي) چه شد؟ خبرش خراب‌تر کرد جراحت جدايي/ چو خيال آب روشن که به تشنگان نمايي».
پنج ماه و نيم از زمان موافقت با پرداخت اين بودجه و چهار ماه و نيم از گلايه اول وزير بهداشت درباره تأخير در رساندن اين بودجه به خط مقدم جنگ با کرونا مي‌گذرد، اما به نظر اتفاق خاصي در اين حدود پنج ماه رخ نداده است و دولت قصدي مبني بر تخصيص اين بودجه ندارد.

---

بازار

---

همه اينها در حالي است که همان روز وقتي رهبري موافقت خود را با اين موضوع اعلام کردند، براساس خبري که خبرگزاري رسمي دولت، ايرنا، منتشر کرد، حسن روحاني، رئيس‌جمهوري، با قدرداني از موافقت رهبر معظم انقلاب با درخواست برداشت مبلغ يک ميليارد يورو از منابع صندوق توسعه ملي براي مقابله و مديريت عوارض ناشي از شيوع ويروس کرونا در کشور، دستورات لازم را براي تأمين نيازهاي ضروري در اين عرصه صادر کرد.
علاوه بر او، رئيس‌دفتر رئيس‌جمهوري نيز در نامه‌اي به محمد‌باقر نوبخت، معاون رئيس‌جمهوري و رئيس سازمان برنامه‌و‌بودجه کشور، پي‌نوشت رئيس‌جمهوري به نامه دفتر مقام معظم رهبري را به وي ابلاغ کرد. روحاني در آن نامه پي‌نوشت کرده بود: «نيازهاي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي از اين منبع تأمين و حتي‌الامکان از توليدات داخلي و با استفاده از شرکت‌هاي دانش‌بنيان اقدام شود. همچنين کمک‌هاي لازم به صندوق بيمه بي‌کاري ظرف هفته آينده انجام و جزئيات طرح در ستاد اقتصادي دولت مطرح شود».
نکته آنکه روزي که با برداشت اين مبلغ از صندوق توسعه ملي موافقت شد، نرخ يورو چيزي در حدود 13 هزار تومان بود و يک ميليارد يورو برابر با 13 هزار ميليارد تومان مي‌شد، اما در اين مدت با افزايش بيش از دوبرابري نرخ ارزها، يک ميليارد يورو برابر با چيزي در حدود 28 هزار ميليارد تومان است. البته به همه اينها بايد تورم افسار‌گسيخته و گراني غيرقابل وصف همه کالاها در کشور را نيز اضافه کرد.
همان موقع که خبر موافقت با برداشت اين مبلغ از منابع صندوق توسعه ملي منتشر شد هم البته نگراني‌ها و حساسيت‌هايي درباره نحوه چگونکي هزينه‌کرد اين مبلغ از سوي برخي کارشناسان و رسانه‌ها منتشر شد.
برخي رسانه‌ها نيز دراين‌باره نوشتند «بايد در اين رابطه که دولت چه برنامه‌اي براي هزينه‌کرد اين مبلغ دارد و در چه بخش‌ها و محل‌هايي قرار است آن را هزينه کند، شفاف‌سازي لازم انجام شود. دستور رئيس‌جمهور براي تأمين از توليدات داخلي و استفاده از شرکت‌هاي دانش‌بنيان، اقدام بسيار مناسب و پسنديده‌اي است؛ بنابراين اين انتظار هم وجود دارد که گزارش شفافي از چگونگي هزينه‌کرد براي مديريت عوارض پس از پايان کرونا ارائه شود تا شاهد کمترين آسيب از اين ناحيه باشيم».
با‌اين‌حال بايد ديد با وجود آنکه اين بودجه به‌صورتي صريح هم در دستور مقام معظم رهبري و هم در نامه دفتر رئيس‌جمهور به رئيس سازمان برنامه‌و‌بودجه کشور با هدف مقابله و مديريت عوارض ناشي از شيوع ويروس کرونا در کشور و تأمين نيازهاي ضروري در اين عرصه اعلام شده بود، به چه علت هنوز پرداخت نشده؛ تا حدي که گلايه احساساتي وزير بهداشت را نيز به‌دنبال داشته است.
همه اينها در شرايطي است که وقتي سعيد نمکي به جاي وزير مستعفي بهداشت -‌قاضي‌زاده‌هاشمي‌– به سرپرستي اين وزارتخانه گماشته شد، همه درباره او معتقد بودند نمکي از نيروهاي نزديک به نوبخت است و با آمدن او، قفل بودجه‌هاي وزارت بهداشت که مدت‌ها بود پرداخت نمي‌شد، باز شد و گره بسياري از مشکلات اين وزارتخانه نيز گشوده شد.
با‌اين‌حال اکنون به نظر مي‌رسد حتي رابطه نزديک نمکي و نوبخت نيز چاره‌ساز نشده و بودجه‌اي که براي شرايط بحراني کنوني کشور قرار بود هزينه شود، پرداخت نشده و از سرنوشت آن حتي وزير بهداشت هم خبر ندارد؛ به شکلي که به شکوه درباره آن در اينستاگرام خود اين‌طور مي‌نويسد: «نمي‌دانم آن را براي کدام کار مهم‌تر گذاشته‌اند؟».

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar