دردسرهای ادامهدار بالارفتن از دیوار سفارت
شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
ايران و عربستان در حالي وارد ششمين سال قطع روابط ديپلماتيک خود ميشوند که رقابتهاي ورزشي دو کشور در ميادين بينالمللي همچنان متأثر از اين قضيه است. البته از آنجا که در محافل ورزشي به دليل نفوذ عربستانيها و چربش لابيشان بيشتر اتفاقات به سود آنها رقم خورده، ايران و تيمهاي ايراني بيشترين ضرر را در اين مدت متحمل شدهاند. ضرر و زياني که البته به نظر ميرسد هنوز نميتوان پاياني برايش تصور کرد. تازهترين موردي که شايد فرصت ميزباني ديگري را از ايران در رقابتهاي آسيايي بگيرد، مربوط به تورنمنت بسکتبال است؛ فدراسيون بسکتبال ايران در حالي درخواست ميزباني متمرکز رقابتهاي انتخابي کاپ آسيا را به کنفدراسيون آسيا (فيبا آسيا) داده که بعيد به نظر ميرسد با کارشکني شيخنشينهاي خليج فارس بتواند اين رويداد را برگزار کند. داستان قطع روابط ديپلماتيک ايران و عربستان هم برگرفته از موضوعي بحثبرانگيز است که چندين سال قبل رخ داد و در آن عدهاي در تهران از ديوار سفارت عربستان بالا رفتند؛ موردي که بهانه کافي را دست عربستانيها داد تا با پيشکشيدن آن، طرح ناامنبودن ايران را مطرح کنند و از سفر ايران کشور سرباز بزنند. اولين اقدام مهمي که ورزش ايران را در اين مورد تحت تأثير قرار داد، ندادن ميزباني به ايران در بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا در مواجهه با تيمهاي عربستاني بود؛ مسئولان فدراسيون فوتبال عربستان با نفوذ قابل تأملشان در AFC اين رأي را گرفتند که برگزاري بازيهايشان با نمايندگان ايران در کشور ثالث برگزار شود. اگرچه تقريبا زمان زيادي از آن واقعه ميگذرد ولي هنوز عربستانيها بر ادعاي خودشان تأکيد دارند و AFC هم ميزباني رقابت دو تيم ايراني و عربستاني را به کشور ثالث ميدهد. عجيب آنکه حتي در تازهترين دوره برگزاري رقابتهاي ليگ قهرمانان آسيا با نفوذ کشورهاي عربي، اين عرصه بر فوتبال ايران تنگتر هم شد؛ در واقع بعد از ساقط کردن هواپيماي اوکرايني، ادعا مبني بر ناامنبودن ايران از سوي کشورهاي عربي رواج بيشتري پيدا کرد و آنها AFC را مجبور کردند که ميزباني دور رفت بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا را هم از ايران بگيرد.
در واقع اينطور توافق شد که نمايندگان ايران ابتدا همگي بازيهاي رفت را در خانه رقبا (منهاي تيمهاي عربستاني) برگزار کنند و بعد همه ديدارهاي برگشت در ايران باشد؛ البته به شرط آنکه امنيت لازم فراهم شده باشد. با وجود برگزاري چند ديدار از دور رفت که تيمهاي ايراني به خانه رقبا رفتند، ويروس کرونا همهچيز را تعطيل کرد تا بعد از برگزاري مجدد، ليگ قهرمانان آسيا بهصورت متمرکز در قطر برگزار شود؛ اين بدان معنا بود که اندک شانس ميزباني تيمهاي ايراني در رقابتهاي ليگ قهرمانان آسيا هم از آنها گرفته شد؛ چه بسا اگر يکي از تيمهاي حذفشده ايران در مرحله گروهي ميتوانست يکي از بازيهاي نخستش را در ايران ميزباني کند و نتيجه لازم را به دست ميآورد، از گروه صعود ميکرد. البته داستان چالش ديپلماتيک ايران و عربستان فقط گريبان فوتبال را نگرفته چون چندين رشته ورزشي ديگر، از جمله همين بسکتبال هم متأثر شدهاند. ماجرا از اين قرار است که تيم ملي بسکتبال ايران در اين مسابقات در گروه E با تيمهاي عربستان، قطر و سوريه همگروه است. مليپوشان بسکتبال کشورمان که اسفند سال گذشته و در پنجره نخست انتخابي در دو ديدار خانگي موفق به شکست سوريه (۹۴ بر ۴۸) و قطر (۹۵ بر ۵۲) شدند، در پنجره دوم و سوم اين رقابتها بايد با عربستان ديدار داشته باشند. ديدارهاي پنجره دوم از ششم آذرماه آغاز ميشود. طبق برنامه از پيش اعلامشده فيبا آسيا، تيم ملي ايران هفتم آذرماه ميزبان عربستان خواهد بود و دهم آذرماه در سوريه به ميدان ميرود. ديدارهاي پنجره سوم هم از ۳۰ بهمنماه آغاز ميشود و شاگردان شاهينطبع در روز نخست اين پنجره در قطر با تيم ملي اين کشور ديدار خواهند داشت. آنها سوم اسفندماه بايد در عربستان به ميدان بروند. مسئولان بسکتبال آسيا اما به خاطر فراگيري کرونا و اينکه برگزاري ديدارها بهصورت هميشگي در اين شرايط مقدور نيست، تصميم به برگزاري متمرکز ديدارهاي پنجره دوم و سوم کاپ آسيا گرفتهاند تا اينگونه شرايط ايمني و بهداشتي براي حفظ سلامت شرکتکنندگان در مقابل بيماري کوويد ۱۹ را تقويت کنند. آنها اين موضوع را پس از طرح در برخي نشستهاي اخير کمسيونهاي مختلف بهصورت رسمي به کشورهاي عضو اطلاعرساني کردهاند که فدراسيون ايران بلافاصله آمادگي خود را براي ميزباني متمرکز پنجره دوم و سوم اعلام کرده است. درخواست رسمي ايران براي برگزاري ديدارهاي پنجره دوم و سوم انتخابي کاپ آسيا در حالي اعلام شده که چالش بزرگ ميزباني از عربستانيها را پيشروي خود دارد.
همانطورکه پيشتر عنوان شد، بازي دو تيم ايران و عربستان در چند سال اخير، به دليل روابط سياسي تيره دو کشور در زمين بيطرف برگزار شده و به احتمال قوي آنها حاضر به حضور در تهران نخواهند شد. پيش از اين، زماني که ايران ميزبان يک تورنمنت ورزشي بوده، عربستانيها تيمهايشان را اعزام نکردهاند. البته آنها از روابط سياسيشان با ديگر دول عرب هم استفاده کرده و تعدادي از آنها را با خود همراه کردهاند تا در تورنمنتهايي که به ميزباني ايران برگزار ميشود، شرکت نکنند. جام جهاني شمشيربازي جوانان پنج سال پيش در شرايطي برگزار شد که بعد از موضعگيري عربستانيها در همان سال، تيمهاي کويت و مصر اين مسابقات را تحريم کردند. سعوديها حتي در رقابتهاي شطرنج قهرماني جهان زنان که سه سال پيش در تهران برگزار شد، مانع از اعزام نمايندههايشان به اين پيکارها شدند. دقيقا به همين دليل است که به نظر ميرسد تيم بسکتبال عربستان هم ميزباني ايران را قبول نکند. رامين طباطبايي، رئيس فدراسيون بسکتبال پيشتر در واکنش به تحريم ايران از ميزباني ليگ قهرمانان فوتبال آسيا گفته بود: «در بسکتبال نيز چنين مسائلي وجود دارد، ولي ما تلاش کرديم تا با رايزني به ميزبانيهايي که انتظار داشتيم برسيم. به اعتقاد من، با ديپلماسي ورزشي ميتوان مشکلات را برطرف کرد. ايران امنترين کشور است. به اعتقاد من، با ديپلماسي ورزشي ميتوان ميزبانيهاي فوتبال را به ايران برگرداند، ما نيز با فيبا آسيا در حال رايزني هستيم تا مشکلي براي ميزبانيهاي آينده نداشته باشيم».
بااينحال اگرچه عربستانيها تاکنون موضعي درخصوص حضورشان در رقابتهاي انتخابي بسکتبال کاپ آسيا نگرفتهاند اما مسئولان اين فدراسيون بايد از هماکنون به فکر تدبيرهاي لازم براي برخورد با اين چالش باشند. در شرايطي که تيم ملي بسکتبال عربستان موضع مشابهي با رقابتهاي فوتبال داشته باشد، بدون ترديد ديدار دو تيم در پنجرههاي دوم و سوم انتخابي کاپ آسيا بايد در زمين کشور ثالث از ميان کشورهاي حوزه خليج فارس باشد. بايد به اين نکته اشاره کرد اولين ديدار بسکتبال ايران در انتخابي کاپ آسيا، مقابل سوريه است که قرار بود با ميزباني اين کشور برگزار شود، اما سوريهايها خودشان اعلام کردهاند که به دليل ناآرامي و جنگ در کشورشان، ميزباني را به ايران ميدهند. همه اينها در حالي است که با اعلام فيبا آسيا احتمال دارد زمان برگزاري ديدارهاي پنجره دوم به زمان مقرر براي ديدارهاي پنجره سوم موکول و ديدارهاي اين پنجره (سوم) هم در ماه ژوئن يا جولاي سال آينده ميلادي برگزار شود.