وزیر ناتوانی که فقط «التماس» میکند، چرا کنار نمیرود؟
انتخاب/ متن پيش رو در انتخاب منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
از روز سي ام بهمن ماه ۹۸ که ورود ويروس کرونا به کشور به صورت رسمي اعلام شد، تا کنون آنچه بيش از هر موضوع ديگري از زبان سعيد نمکي، وزير بهداشت شنيده شده، نالهها و گلايههاي او از «نداشتن اختيار» کافي است؛ نمکي ۸ ماه است که ميگويد تنها کاري که ميتواند انجام دهد، «التماس» کردن است و البته تقريبا هيچ گاه هم به نتيجه نميرسد.
وزير بهداشت روزهاي اول کرونا را به درخواست از مردم براي رعايت شيوه نامههاي بهداشتي گذراند.
آغاز مبارزه با کرونا، با گلايه از مردم
او روز ششم اسفند ۹۸ با اعلام اينکه همچنان با قرنطينه شهرها موافق نيست، از مردم خواست تا «با سفر کردن دولت را مجبور به قرنطينه اجباري نکنند.»
او يک روز بعد از اينکه «در اين هفته، برخي به محض اعلام تعطيلي مدارس، به مسافرت رفتند» اظهار تاسف و گلايه کرد.
ده روز بعد يعني در ۱۷ اسفند ۹۸ باز هم از مردم گلايمه کرد و گفت که برخي هموطنان عليرغم اينکه گفتيم در خانه بمانند و سفر نکنند، شماره پلاکهايي از نقاط آلوده حرکت و سفر ميکنند، قابل توجه است.
چند روز بعد باز هم با انتقاد از سفرهاي مردم گله مندانه گفت که «چقدر بايد از مردم خواهش کرد؟»
وعده مهار کرونا تا پايان ارديبهشت
در آستانه نوروز هم از مردم خواست تا دو هفته در خانه بمانند. گفت که از مسئولان رده بالا هم خواسته تا سفر نروند. حتي سفر کاري جهانگيري، معاون اول رئيس جمهور آن هم براي بررسي نحوه مقابله با کرونا در کشور با تصميم ستاد کرونا لغو شد. به نظر ميرسيد همه چيز بر وفق مراد است. حتي وزير بهداشت روز ۱۹ فروردين ۹۹ اظهاراميدواري کرد که «انشاءالله تا پايان ارديبهشت به مهار کرونا خواهيم رسيد.»
الگوي مبارزه با کرونا در دنيا و انتظار ثبت «رکورد جهاني»
کار به جايي رسيد که نمکي ايران را الگوي مبارزه با کرونا در دنيا معرفي کرد. او روز سوم ارديبهشت با اشاره به برگزاري نشست وزراي کشورهاي مديترانه شرقي، گفت: با لطف خداوند و همت همکارانمان از نشست قبلي تا امروز که ۱۸ روز ميگذرد توانستيم آمار کيسهاي مبتلا به کرونا را تا ۵۳ درصد کاهش دهيم. وي افزود: همچنين در آمار مرگ و مير ناشي از کرونا نيز توانستيم مرگهايمان را به يک سوم ۱۸ روز قبل برسانيم.
نمکي گفت: جمهوري اسلامي جزء ۶ کشور برجسته دنيا براي بيان تجربيات مقابله با کرونا محسوب ميشود چرا که در نشست ويديو کنفرانسي سازمان جهاني بهداشت از بين کشورهاي شرق مديترانه، جمهوري اسلامي ايران براي انتقال تجربيات برگزيده شده بود و براي من افتخار است که در اوج تحريم که دشمنان منتظر بودند، ايران فرو بريزد، ما اين گونه شرايط را مديريت کرديم.
نمکي با افتخار اين «دستاورد» را تبريک گفته اعلام کرده بود «اگر همين مسير را ادامه دهيم، يک رکورد جهاني را ثبت خوهيم کرد.»
اعلام آمادگي براي کمک به مردم آمريکا
سعيد نمکي مدتي را در همين فضا گذراند. بارها و بارها به آنچه عملکرد موفقيت آميز در مبارزه با کرونا ميناميد افتخار کرد و بارها و بارها اين عملکرد را با کشورهاي ديگر به ويژه اروپاييها و آمريکا مقايسه کرد.
او روز ۴ ارديبهشت در واکنش به اظهارات وزير بهداشت آمريکا براي کمک به ايران نوشت: حاضريم به مردم گرفتار آمريکا براي نجات از درماندگي دولتشان براي برون رفت از شرايط سهمگين کنوني کمک کنيم.
روز ۲۷ ارديبهشت هم در مراسمي گفت: يکي از تلخترين ايام زماني بود که کادر درمان در خط مقدم لباس و اقلام حفاظتي نداشتند، موج سهمگيني رسيده بود و برخي که در رسانههايشان به ما ميخنديدند و در اوج گرفتاري خنجر در قلب ما فرو ميکردند عليرغم ميل باطني ما وقتي گرفتار اين بيماري شدند تازه فهميدند اين سرزمين چگونه در مقابل بيماري ايستادگي کرد.
گل دقيقه ۹۰ و تغيير ادبيات وزير
اما به يکباره با اوج گيري دوباره کرونا ورق برگشت. اين بار ادبيات وزير بهداشت نيز به کلي دگرگون شد. وزير بهداشت که از اوج گيري کرونا با بازگشايي فعاليتهاي اقتصادي با تعبير «گل خوردن در دقيقه ۹۰» استفاده ميکرد، بارها و بارها آرزو کرد کهاي کاش تواني بيشتر از «التماس» کردن داشت.
گلايه او به اين موضوع بود که به گفته خودش درخواست هايش مورد پذيرش قرار نميگرفت. او گفت که يک بار در نامهاي به رهبري سه رقمي شدن مجدد فوتيهاي کرونا را پيش بيني کرده بود. چند باري از اينکه رقم موعود از صندوق توسعه ملي به بخش درمان اختصاص داده نشده، گلايه کرد. رسما گفت که فقط ۲۷ درصد اين رقم تحقق يافته.
نمکي کم کم به اظهارات رمزدار و کنايه آميز هم روي آورد؛ اظهاراتي که در کنار گلايههاي مداوم او، همگي در خدمت ساختن چهرهاي «مظلوم» از او در افکار عمومي درآمدند. مثلا در اواسط تابستان گفت که فکر ميکرديم که تابستان آرام تري داريم و روزهاي سخت پاييز را در همزماني کوويد ۱۹ و آنفلوانزا خواهيم داشت و وقتي براي نفس کشيدن همکاران مان در تابستان خواهيم داشت، اما نشد و علت اين نشدن را الان نميگوييم و گفتن آن را به آينده ميسپارم.
«مظلوم»
با همان ادبياتي که به «مظلوم» ديده شدنش کمک ميکرد، بارها و بارها ضمن تکرار همان سخنانش درباره نداشتن تواني به جز «التماس» خود را «سرباز» خواند.
او روز هفتم در اينستاگرام خود نوشت:اي کاش تواني، اختياري، ابزاري يا مددي فراتر از تمنا و خواهش و التماس داشتم تا با اين ترددهاي بي رويه براي روزهاي سخت خيز مجدد بيماري و زحمت و گرفتاري همکارانم مضطرب نميشدم و تا اين حد از مظلوميت، خستگي و بردباريشان شرمسار نميگشتم.
۲۵ شهريور ماه درباره خيز جديد کرونا هشدار داد و گفت: ديشب تا صبح مژه بر هم نگذاشت.
۲۰ مهر که کرونا آن روي بد خود را نشان ميداد، با وجود آنکه پيش از آن بارها مديريت ايران در مقابله با کرونا را به رخ غربيها کشيده بود، اين بار وضعيت کشور را با همان کشورها مقايسه کرد و گفت: رييس جمهوري و ما اعتقاد داريم که نبايد از شيوههاي پليسي و سخت براي اعمال شيوه نامههاي بهداشتي کرونا استفاده کرد، اما هيچ کدام از کشورهاي مدعي دموکراسي را در طول اين سالها نميشناسيد که اپيدمي را با خواهش و تمنا جمع کرده باشد.
دو روز بعد از آن به تاثير تحريمها در مبارزه با کرونا اشاره کرد و گفت: ما در بدترين دوران اقتصادي کشور قرار داريم. آنچه آمريکاييها ظالمانه بر ما تحميل ميکنند، شايد بعد از واقعه کربلا، چنين ظلمي بر ملتي روا نداشتهاند. براي تامين دارو و تجهيزات پزشکي روزهاي سختي ميگذرانيم.
اين در حالي است که ۵ ماه ققبل از آن به شکلي کنايه آميز براي کمک به بيماران آمريکايي اعلام آمادگي کرده بود.
اگر واقعا اختياري ندارد، چرا کنار نمي رود؟
نمکي البته در مدت اوج گيري تدريجي و سپس دفعي کرونا از تابستان تا پاييز از کنايه به غربي ها، تکذيب برخي اخبار مربوط به پر شدن بيمارستانها و البته قرار داشتن ايران در بين چند کشور پيشرو در ساخت واکسن کرونا غافل نشد. اما ترجيع بند تمام سخنراني هايش همان بي اختيار بودنش بود.
اما آيا واقعا آنچه وزير بهداشت ميگويد با منطق سازگار است؟ وزير بهداشت بي ترديد مهمترين عضو ستاد ملي کروناست. رهبري شخصا بارها اعلام کرده اند که به تمام توصيههاي اين ستاد عمل ميکنند. رييس جمهور نيز همين موضوع را اعلام کرده. توصيههاي اين ستاد حتي برخي برنامههاي روحاني را هم جابجا کرده. به عنوان نمونه، عدم حضور روحاني در مجلس در جلسه راي اعتماد اخير، با تصميم ستاد کرونا بود. اين ستاد در اوايل شيوع کرونا جلوي سفر کاري معاون اول رئيس جمهور را هم گرفت. از طرفي ترديدي نيست که وزير بهداشت تخصصيترين عضو بلندپايه ستاد کروناست. طبعا در چنين شرايطي سخن او ميتواند روي نظر کل اعضا نيز تاثيرگذار باشد. حال چگونه ميتوان باور کرد که هر بار در مقاطع حساس کرونايي تصميم گرفته شود و بعد وزير بهداشت از زير بار آن شانه خالي کرده و مدام بگويد اختياري جز التماس کردن ندارد؟ پس فرق وزير بهداشت که مسئوليتي چنين خطير در شرايط کرونايي بر دوش اوست، با يک شهروند عادي چيست؟
اگر واقعا چنين است و وزير با يک شهروند عادي در جامعه تفاوتي ندارد و هيچ اختيار و توان اجرايي ندارد - که البته باور آن دشوار است - چرا جاي خود را به فردي که دست کم توان اثرگذاري بيشتري را داشته باشد نميدهد؟