سرمقاله ایران/ ادراک خطر و سواد کرونا
ايران/ « ادراک خطر و سواد کرونا » عنوان يادداشت روزنامه ايران به قلم هادي خانيکي است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
صورت مسأله کرونا خيلي پيچيده نيست. شيوع اين بيماري در ايران و جهان شتاب و شدت مخاطرهآميزي به خود گرفته است. اما به نظر ميرسد، مديريت پيشــــگيري و درمان، حساسيت عمومي و درک همهجانبه ابعاد آن متناسب با وضعيت کنوني نيست. اين يک واقعيت انکارناپذير است که پيدايش و گسترش ويروس کوويد 19 همه ساحتهاي علمي، فلسفي، اقتصادي، اجتماعي و سياسي را با حيرت روبهرو کرد و هرچه پيش تر رفت بر دامنه وقوف انسان مدرن و جامعه پيشرفته نسبت به جهل خويش افزود. اما سرگشتگي، ابهام و عدم تعين در مواجهه با اين ابتلاي نوين نميتواند مجوزي براي جدي نگرفتن آن و سستي در مهار کاهش تلفات انساني و اتلاف سرمايههاي مادي و معنوي جامعه باشد.
اين روزها شيپور خطر کرونا در دور و نزديک ما به گوش ميرسد اما در يک داوري کلي به نظر ميرسد نهادها و دستگاههاي رسمي و مسئول در مديريت بحران گرفتار آنچنان تنگناها و ناتواناييهايي شدهاند که خود نيز به صراحت ابراز ميکنند. جامعه بويژه گروههاي در معرض خطر هم دچار نوعي بيحسي و بيتفاوتي در مشارکت براي کاهش دامنههاي بيماري شدهاند. نهادهاي مدني، رسانهها و شبکههاي اجتماعي نيز حداقل به اثربخشي اقدامات و تلاشهاي خود چندان اميدوار نيستند. روشن است که در چنين شرايط دشوار و پيچيدهاي که در آن هر لحظه بخشي از سلامت، حيات انساني، سرمايه اجتماعي، منابع اقتصادي، قدرت مديريت سياسي و توانمندي جامعه مدني به تحليل ميرود، مهمترين پرسش و مبرمترين وظيفه ملي چيست؟
اگر خواسته باشم از حوزه ارتباطات به اين سؤال بپردازم ميتوانم از تعبيري استفاده کنم که چندين سال است جاي بسياري را در اين حوزه به خود اختصاص داده است، «سواد رسانهاي» اصطلاحي است که حداقل براي جلب توجه در زمينه اختلالهاي ارتباطي به کار ميرود. اگر چه اين تعبير حتي تا حدود زيادي عوامزده نيز شده است اما ميتوان هدف آن را معتبر دانست که بالا بردن سطح فهم انتقادي از پيامهاي مختلف در جامعه است. با همين مقياس شايد بتوان گفت در فرآيند مقابله با شيوع کرونا همه عوامل دخيل در آن از سياستگذاران و برنامهريزان و مجريان تا کنشگران و فاعلان و عاملان اجتماعي در چنبره کم بهرگي «سواد کرونا» گرفتار شدند. سواد کرونا مترادف داشتن اطلاعات يا حتي اطلاعرساني انبوه و شتابزده نيست. سواد کرونا درست و بموقع فهميدن و فهماندن خطر و جلب توجه، حساسيت و مشارکت ذينفعان در مواجهه با خطر و فراهم کردن زمينه و بستري مناسب و مساعد براي همدلي و همکاري همه انديشمندان، متخصصان و کنشگران حرفهاي، اجتماعي، مدني و سياسي در يک برنامه و اقدام ملي است. گام اول براي رسيدن به اين اقدام تفاهم بر سر ضرورت «ادراک همگاني خطر کروناست» که به نظر ميرسد ما در هر سه سطح حاکميت، نخبگان و عموم شهروندان با اين ضرورت عملاً فاصله داريم.