کوشنر به منطقه میآید
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
جرد کوشنر، مشاور ارشد کاخ سفيد و تيمش، در بحبوحه تنشها در منطقه خاورميانه، با هدف بهبود روابط اعراب و حل و فصل تنشها ميان کشورهاي حاشيه خليج فارس به منطقه خواهند آمد. قرار است او راهي عربستان سعودي و قطر شود. يک مقام کاخ سفيد روز يکشنبه ۹ آذرماه اعلام کرد کوشنر در جريان سفر خود که همين هفته انجام ميپذيرد با محمد بن سلمان، وليعهد سعودي در شهر نئوم عربستان و با امير قطر در اين کشور کوچک خليج فارس ديدار خواهد کرد.
الجزيره در گزارش ۲۹ نوامبر خود در اين رابطه نوشت، کوشنر را در اين سفر «برايان هوک»، «آوي برکوويتز» و «آدام بوهلر»، مدير بنگاه مالي توسعه بينالمللي ايالات متحده همراهي ميکنند. مقامهاي دولت ايالات متحده ميگويند که اين گروه تلاش ميکند قبل از پايان دوران رياست جمهوري دونالد ترامپ در روز ۲۰ ژانويه به توافقات بيشتري با کشورهاي عربي دست يابد. اين گزارش ميافزايد، کوشنر علاقهمند است که رهبران عربستان و قطر را به سوي مصالحه و توافق بر سر برخي مسائل سوق دهد. عربستان سعودي، امارات متحده عربي، بحرين و مصر روابط ديپلماتيک خود را با قطر در سال ۲۰۱۷ قطع کرده و اين کشور را از زمين و هوا و دريا تحريم و محاصره کردند. آنها قطر را به «حمايت از تروريسم» متهم کرده و اعلام کردند براي هر گونه توافق با قطر، اين کشور بايد ۱۳ شرط آنها را بپذيرد. در هر حال، «رابرت اوبرين»، مشاور امنيت ملي آمريکا، اوايل ماه جاري گفت که حل و فصل بحران ميان کشورهاي حاشيه خليج فارس اولويت براي دولت است و اين احتمال وجود دارد که اين بهبود تا قبل از ۲۰ ژانويه هم حاصل شود. «سيگورد نوبور»، کارشناس موسسه سياستهاي خاورميانه و نويسنده کتابي در مورد اعراب و اسرائيل، به الجزيره ميگويد: «ظاهرا قطعنامهاي براي پايان محاصره قطر در دستور کار قرار دارد. نميدانيم آيا اين قطعنامه قبل از پايان دولت ترامپ خواهد بود يا به دوره بايدن هم کشيده خواهد شد. با اين حال، بايد منتظر ماند و ديد چه زماني اين بحران حل و فصل ميشود.»
تلاشهاي کوشنر در خاورميانه براي دولت ترامپ چند دستاورد بزرگ داشته است. از آن جمله ميتوان به توافق صلح امارات متحده عربي و بحرين با اسرائيل اشاره کرد. سودان نيز گامهايي در عرصه عاديسازي مناسبات خود با اسرائيل برداشته است. اجماع کارشناسان و مقامهاي مطلع اين است که تنشزدايي در مناسبات عربستان سعودي و قطر ميتواند يکي از اهداف سفر کوشنر به اين دو کشور باشد. از سوي ديگر، گسترش معاهده سازش اعراب با اسرائيل نيز ميتواند مطرح باشد. ديدار روز ۲۳ نوامبر محمد بن سلمان با بنيامين نتانياهو در شهر نيوم عربستان سعودي به گمانهزنيهايي در ارتباط با توافق صلح احتمالي دو کشور دامن زده بود. الجزيره مينويسد ماه گذشته يک مقام ارشد عربستان اشاره کرده بود که پيشرفتهايي در مسير حل و فصل بحران با قطر به دست آمده است و رياض حاضر است اين مساله را حل و فصل کند. اين مقام سعودي همچنين افزود: «ما متعهد به يافتن راهحل هستيم و اميدواريم روابط با برادرانمان در قطر بهبود يابد.»
«استيو اولاند» هم در گزارش ۲۹ نوامبر براي رويترز نوشت، احتمالا بحث رابطه عربستان با اسرائيل هم يکي ديگر از محورهاي گفتوگو خواهد بود. مقامهاي آمريکايي بر اين باورند که ترغيب عربستان به عاديسازي رابطه با اسرائيل ميتواند ديگر کشورهاي عربي را در اين راستا حرکت دهد. در حقيقت، مقامهاي آمريکايي معتقدند عربستان کشوري «صف شکن» در عاديسازي رابطه با اسرائيل خواهد بود. اگر اين کشور در مسير عاديسازي با اسرائيل قرار گيرد، ديگر کشورهاي عربي هم دومينووار در اين مسير قرار خواهند گرفت. با وجود سفر محرمانه نتانياهو به عربستان اما چنين بهنظر ميرسد که عربستان با وجود داشتن روابط پنهاني با اسرائيل و گشودن فضاي هوايي خود به روي هواپيماهاي اسرائيلي اما از علني کردن روابط در حال حاضر سر باز خواهد زد. احتمالا عربستان هم منتظر روي کار آمدن دولت جديد است. با اين حال، به نوشته گزارشگر رويترز، عربستان بيش از اسرائيل، بر حوزهها و مسائل ديگري در منطقه اتکا دارد. برخي مقامهاي ارشد دولت آمريکا به رويترز گفتند که هفته پيش وزير خارجه کويت با مقامهاي کاخ سفيد ديدار کرد. چنين بهنظر ميرسد که کويت به شدت منتقد هر گونه تلاش براي حل و فصل اختلافات سه ساله با قطر و ديگر اعضاي شوراي همکاري خليج فارس است. با اين وجود، الجزيره در گزارش خود بر اين باور است که وزير خارجه قطر اعلام کرد بحران مذکور هيچ برندهاي نخواهد داشت. رسانههاي آمريکايي ميگويند سفر کوشنر و تيم او به منطقه به اين دليل است که تا پيش از روي کار آمدن دولت بايدن، بتوانند دستاوردهاي بزرگتري براي خود ثبت کنند. اما برخي گزارشها هم بر اين باورند که اين ديدارها بيشتر جنبهاي تشريفاتي دارد، زيرا دولت ترامپ به زودي جاي خود را به دولت جديد خواهد داد. بنابراين هيچ کشوري تمايل ندارد در آخرين روزهاي حضور ترامپ در کاخ سفيد شرايطي فراهم آورد تا مورد تحريم يا برخورد وي قرار گيرد.