برندگان نوبل ادبیات با جایزه نقدی خود چه کردند؟
ايسنا/ صبح روز ۲۸ اکتبر ۱۹۵۴ «ماري ولش همينگوي» خواب بود که همسرش در گوشش نجوا کرد: «جايزه را بردم» ـ «کدام جايزه؟» ـ «جايزه سوئدي» منظور «ارنست همينگوي» جايزه نوبل ادبيات بود که هر سال از سوي آکادمي سوئدي نوبل به عنوان مهمترين جايزه ادبي جهان به يک نويسنده اعطا ميشود. با اين حال آنچه در کتابهاي زندگينامه نوشته شده، نشان ميدهد خالق «وداع با اسلحه» چندان هم از دريافت اين خبر ذوقزده نبود: «دارم فکر ميکنم به آنها بگويم جايزه را پس بگيرند». او پس از مکثي کوتاه اضافه کرد: «لعنتي، ۳۵ هزار دلار (معادل ۳۰۸ هزار دلار الان) است. آدم ميتواند با ۳۵ هزار دلار کلي کار انجام بدهد.» گاردين با اين مقدمه در گزارشي نوشته است: هفته آينده بنياد نوبل در استکلهلم برندگان بخشهاي فيزيک، شيمي، فيزيولوژي و پزشکي و صلح را معرفي ميکند و چند روز پس از آن نام برندگان نوبل اقتصاد و ادبيات اعلام ميشود. در کنار چندين مطلب و شگفتي که در جريان اعطاي اين جوايز پيش ميآيد، اين سوال مطرح ميشود که جايزه نقدي نوبل چقدر اهميت دارد؟ و برندگان پيشين با اين مبلغ چه کردهاند؟ مبلغ نقدي جايزه نوبل در زمان حيات «آلفرد نوبل» بنيانگذار آن، بسته به تمکن مالي او در نوسان بود، اما در حال حاضر هشت ميليون کرون سوئدي (حدود ۹۳۰ هزار دلار) است. توهينآميز است اگر بخواهيم مبلغ مالي اين جايزه را در برابر ارزش زحمات افرادي که عمرشان را در رشته تخصصي خود صرف کردهاند، بالا ببريم. با اين حال همانطور که «فيليپ شارپ» که سال ۱۹۹۳ جايزه نوبل پزشکي را برد، ميگويد: جايزه نوبل ممکن است در اصل نوعي افتخار باشد اما پول آن بخش شيريني از کل فرايند است. ***** «آلبر کامو» برنده سال ۱۹۵۷ نوبل ادبيات بود. او با پول اين جايزه خانهاي در جنوب فرانسه خريد تا در آن کار کند. «يوجين اونيل» نمايشنامهنويس مشهور آمريکايي هم که در سال ۱۹۳۶ نوبل را برنده شد، پولش را براي ساخت خانهاي به سبک آسيايي در کاليفرنيا خرج کرد. او در اين خانه تعدادي از مشهورترين کارهايش را به نگارش درآورد. براي بسياري ديگر که فعاليتهاي حرفهاي خود را فروتنانه پيش گرفتند و پس از سالها قلم زدن و تحقيق، موفق به کسب نوبل شدند اين جايزه اهميت ويژهاي داشته. وقتي از «الفريد جلينک» رماننويس اتريشي برنده نوبل سال ۲۰۰۴ درباره معني جايزه نقدياش پرسيدند، گفت: مسلما، استقلال مالي. چهرههايي چون «نادين گورديمر» (۱۹۹۱) و «وول سوينکا» (۱۹۸۶) هم بودهاند که جايزه نقديشان را صرف امور خيريه کردهاند. «سموئل بکت» نويسنده نمايشنامههاي «در انتظار گودو» و «آخر بازي» بخش مالي اين جايزه را چندان جدي نگرفت. او که خيلي به بردن جايزه نوبل فکر نميکرد، سال ۱۹۶۹ به عنوان برنده معرفي شد و جايزه نقدي را بين دوستان فقيرش تقسيم کرد. ***** مراسم اعطاي نوبل جالب است بدانيد که برندگان جايزه نوبل در مراسم رسمي که در استکهلم برگزار ميشود، هيچ مبلغي دريافت نميکنند و حتي مدال و ديپلم افتخاري که به آنها اعطا ميشود در پايان مراسم پس گرفته ميشود. در اين مراسم مدال طلاي ۱۸ قيراتي حکاکيشده و ديپلم افتخاري به دست پادشاه سوئد به برندگان اعطا ميشود، اما چون جشن بزرگي انتظار آنها را ميکشد، از آنها پس گرفته ميشود. صبح روز بعد، از برندگان دعوت ميشود به دفتر «لارس هيکينستن» مدير عامل آکادمي نوبل بوند و يکي پس از ديگري مدال و لوح ديپلم خود را دريافت کنند. به برندگان نوبل فرصت نشستن روي صندلي «آلفرد نوبل» و امضاي کتاب ميهمانان داده ميشود. آنها ميتوانند نام و امضاي مثلا «اينشتين» و ديگر چهرههاي شاخص رشتههاي خود را ببينند و اين مسلما لحظه تاثيرگذاري در عمر حرفهاي آنها شمرده ميشود. «هيکينستن» در اينباره ميگويد: بعد از آن درباره اين که آنها ترجيح ميدهند پول را چطور دريافت کنند، صحبت ميکنيم. اکثر جوايز نقدي با يک انتقال ساده بانکي به حساب برندهها واريز ميشود. اما بعضي از آنها هم پرداخت قسطي را انتخاب ميکنند تا طي دو سال مالياتي آن را دريافت کنند. ***** مدال نوبل ادبيات مدالي که آکادمي سوئدي به برندگان بخش ادبيات اعطا ميکند، به تصوير مرد جواني منقش شده که زير يک درخت برگبو نشسته و مدهوش گوش سپردن به صداي چنگ و ترانهاي است که الهه هنر مينوازد و ميخواند. زير اين تصوير خطي به زبان لاتين نوشته شده که اينگونه ميتوان آن را ترجمه کرد: «و آنها که با تبحر نويافته خود زندگي روي زمين را بهبود ميبخشند.» اينها کلماتي است که در ششمين ترانه کتاب «انهايد» نقل شده است. بيت کامل آن اين است: «شاعرانِ محبوب پروردگار را ببين، مرداني که کلماتي شايسته قلب فوبوس (آپولو، خداي خورشيد) را به زبان ميرانند / و آنها با تبحر نويافته خود زندگي روي زمين را بهبود ميبخشند.« نام چهره برنده نوبل هم زير اين تصوير و قطعه شعر حک ميشود. طراحي اين مدال توسط «اريک ليندبرگ» انجام شده است. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد