دانشگاهیان در نمایشگاه به سراغ کدام کتابها میروند؟
فرهيختگان/ نمايشگاه کتاب تهران با ارديبهشت ماه پيوند ديرينه دارد، چرا که اگر ارديبهشت بيايد همه کساني که عاشق کتاب و کتاب خواندن هستند به ناگاه به ياد نمايشگاهي ميافتند که هميشه يادآور خاطرات بهيادماندني است؛ گشتن در راهروهاي شلوغ و پر رفتوآمد، به دنبال ناشر مورد نظر و کتاب مورد نظر، بعد هم درازکشيدن روي چمنهاي خنک و خوردن يک ساندويچ همه و همه براي نمايشگاهروهايي که آرزويشان رسيدن به ارديبهشت است جزء کارها و وظايف اصلي به شمار ميرود. دانشجوياني که خودشان را از سراسر ايران به نمايشگاه ميرسانند و حتي داخل اتوبوس يا همان پتويي که با خودشان آوردهاند استراحت ميکنند اما باز هم سختيها را به جان ميخرند؛ چون نمايشگاه برايشان دوستداشتني است و ميتوانند کتابهاي مورد نيازشان را در اين 10 روز پيدا کنند. در اين گزارش به معرفي 10 انتشاراتي پرداختهايم که طي سالهاي اخير بيشترين مخاطب را بين ناشران عمومي نمايشگاه داشتهاند. البته فقط اين موضوع را در نظر نگرفتهايم؛ معيارهايي مثل داشتن مخاطب عمومي در طول سال، داشتن جايگاه بين نخبگان و دانشگاهيان، داشتن جذابيت در عين حفظ چارچوب و خط قرمزها و وجود داشتن ايده و خلاقيت در کتابها از جمله ويژگيهايي هستند که باعث شدهاند اين 10 ناشر را انتخاب و معرفي کنيم. ققنوس هميشه با چيدماني ساده در آن راهروهاي انتهايي اما اصلي قرار ميگيرند؛ ناشري که کتابهايش هميشه جزء پرفروشهاي کتاب در طول سال است. فروشگاه انتشارات ققنوس در بهمنماه سال ۱۳۵۶ آغاز به کار کرد، اما اين آغاز کار نبود: امير حسينزادگان، موسس انتشارات، کارش را در اين حوزه از سال ۱۳۵۰، در يکي از محلات جنوبغربي تهران، مهرآباد جنوبي و با راهاندازي کتابفروشي «امير» شروع کرد. کتابفروشي، چهار سال بعد، به بازار بينالحرمين تهران منتقل شد. البته، آن وقت ديگر کتابفروشي به انتشارات تبديل شده بود: انتشارات «امير». بعد از دو سال فعاليت در بازار، در اوايل سال ۱۳۵۶ با تغيير نام انتشارات از «امير» به «ققنوس» و انتشار نخستين کتاب با نام «توراندخت» و برنامهريزي براي انتشار ديگر کتابها که عرضهشان در بازار ممکن نبود، مدير انتشارات تلاشهايش را براي انتقال به مرکز بازار نشر و عرضه کتاب ايران، يعني خيابان شاهرضاي آن روز و اصطلاحا «روبهروي دانشگاه»، شدت بخشيد. بعد از تلاشها و پيگيريها، سرانجام با مساعدت محمود کاشيچي، مدير انتشارات گوتنبرگ، خريد فروشگاه ميسر شد؛ همان فروشگاهي که هنوز هم در دو طبقه، در بازارچه کتاب قرار دارد و ويترين و مرکز تکفروشي کتابهاي مجموعه نشر و پخش است. اين فروشگاه بيش از 30 سال محل آمدورفت علاقهمندان و اهالي ادبيات و فرهنگ اين سرزمين بوده است. اولين کتابهايي که انتشارات ققنوس منتشر کرده است عبارتند از: «توراندخت»، اثر برتولت برشت با ترجمه زندهياد رضا کرمرضايي؛ «منظومهخاک»، سروده محمدعلي سپانلو و «شازده احتجاب»، اثر زندهياد هوشنگ گلشيري. کمي بعد، همزمان با اوجگيري مبارزات مردمي عليه رژيم شاهنشاهي، انتشارات ققنوس در نيمه دوم سال ۱۳۵۷ دستبهکار انتشار آثاري شد که هر يک به طريقي در روند تکاپوهاي اجتماعي آن روزگار موثر و نقشآفرين بودند. اين کتابها که در روزهاي سلطه ساواک و تسلط پهلوي امکان نشر نداشتند، اصطلاحا «جلد سفيد» ناميده ميشدند. سوره مهر غرفهشان هميشه داراي رنگهاي روشن است. هر جاي سالن ناشران عمومي بايستيد با بادکنکهاي رنگي که ديگر شايد مشخصهشان باشد ميتوانيد سوره مهر را پيدا کنيد. ناشري که امروز ديگر به يک برند معروف در حوزه ادبيات دفاع مقدس تبديل شده و کتابهايشان براي کودک و نوجوان و جوان امروز جذاب و دوستداشتني است. انتشارات سوره مهر در حال حاضر با پشت سر گذاردن دوران تاسيس و تثبيت خود، دوران جديدي را مبتنيبر تحول و توسعه در همه جنبههاي فني، سازماني و انساني مدنظر قرار داده است. درواقع انتشارات سوره مهر براي پاسخ به نيازهاي زير در سطح کشور فعاليت ميکند: آشنايي با گفتمان انقلاب اسلامي از طريق تاکيد بر ارزشهاي فرهنگي انقلابي و اسلامي، دسترسي آسان به محصولات باکيفيت و با ارزش فرهنگي، نياز خانوادهها به محصولات فرهنگي پاک، حمايت از توليد آثار ارزشي و معرفي چهرههاي جديد و متعهد، جريانسازي و نوآوري در توليد و بهبود روندهاي بازار نشر. علاوهبر آن انتشارات سوره مهر با انتشارات آثار فاخر خود به زبانهاي مختلف خارجي درصدد توسعه بازارهاي خود به مناطق بينالمللي و جهاني است. تاکيد بر توسعه روندهاي جديد صنعت نشر از جمله اشاعه و توسعه نشر الکترونيک با تعريف استاندارد و جهاني آن از ديگر برنامههاي کلان انتشارات سوره مهر بوده که هماکنون در حال اجرا و عملياتي شدن است. اولويتدهي به توليد کيفي، نوآورانه و جريانسازي فرهنگي، اولويتدهي به صداقت، رفتار حرفهاي و پايبندي به اخلاق اسلامي، اولويتدهي به توليد براساس نيازهاي مخاطبان و جامعه و اعتمادسازي و جذب، نگهداشت و بهسازي منابع انساني براساس تخصص و تعهد به ارزشهاي انقلابي و اسلامي، تبديل شدن به ناشر اول و برند ذائقهساز و برتر صنعت نشر کشور و منطقه در حوزه انديشه و هنر انقلاب اسلامي، چشمانداز اين انتشارات است. کتابستان معرفت نخستين جرقه فعاليتها در انتشارات کتابستان به سال 1388 مربوط ميشود؛ در فضاي اردوهاي جهادي و تبليغي در مناطق محروم. حقي مديرمسئول اين انتشارات ميگويد: «در سلسله جلساتي به اين نتيجه رسيديم که متناسب با توانمنديهاي حوزوي و تجربيات علمياي که داريم و با توجه به اينکه تهران به لحاظ فرهنگي وضعيت مناسبي ندارد، همان فعاليتهاي جهادي و فرهنگي را يک مقدار در سطح تهران هم انجام دهيم و در سال يک نوبت در تهران با رويکرد جهادي وارد عرصه کار فرهنگي شويم. در آن سال مديريت متروي تهران را مجاب کرديم که اجازه دهد در آنجا نمايشگاه کتابي داير شود و در کنار آن طلبههاي کتابخوان و کتابباز که به حوزه کتاب مسلط بودند هم مشاوره کتاب به مردم ميدادند. حتي در موضوعات خانوادگي و مشکلاتي که مردم با آن مواجه ميشدند پاسخگوي سوالات آنان بودند و مشاوره کوتاهي صورت ميگرفت. در حوزه معرفي کتاب اينطور بود که براي حل مشکلات يا دادن اطلاعات بيشتر کتابي را معرفي ميکردند تا مخاطبان آن را مطالعه و جواب سوالشان را در کتاب پيدا کنند. در همان سالها در 20،15 ايستگاه مترو شايد نزديک به 40 هزار جلد کتاب عرضه شد؛ يعني معادل عملکرد چهار، پنج فروشگاه بزرگ؛ چون مشاور در نمايشگاهها حاضر بود و کتابشناسي صورت ميگرفت و مردم خيلي اعتماد ميکردند. در کنار مساله کتاب، هر روز 70 تا 80 مراجعه براي هر طلبهاي که آنجا مستقر بود، اتفاق ميافتاد، يعني روزانه تقريبا نزديک هزار مراجعه داشتيم. ممکن بود در ماه رمضان 20 هزار پرسش و پاسخ صورت گيرد که معادل عملکرد يک مرکز پاسخگويي رسمي در کشور بود. تمام اين اتفاقات نقطه آغاز حضور ما در حوزه نشر بود. بعد از آن آرامآرام با توجه به تجربياتي که کسب کرديم تصميم گرفتيم در قم يک فروشگاه کتاب راهاندازي کنيم، يک مرکز توزيع کتاب هم در کنار آن قرار گرفت و اين کار دو، سه سال جلو رفت. در ايستگاه متروي شهدا هم فروشگاه کتاب راهاندازي شد. کمکم مساله نشر پيش آمد. مقدمهاي بود که ما تقريبا سال 94 به اين نتيجه رسيديم که بايد در حوزه نشر برنامهريزي متمرکز و جدي داشته باشيم تا بتوانيم به شکل جدي نقشآفريني کنيم.» نشر ثالث زير پل کريمخان و کتابفروشياي که هميشه سرشار از نوستالژي و خاطره است و ويترين کتابفروشي را جوري چيدمان ميکنند که هر کسي که از آنجا رد ميشود ناخودآگاه دلش ميخواهد وارد اين کتابفروشي هيجانانگيز شود. انتشارات ثالث فعاليت رسمي خود را از سال 1375 شمسي آغاز کرده است. اين انتشارات تاکنون بيش از هزار عنوان کتاب عمدتا در حوزههاي علوم انساني (ادبيات، دين، تاريخ، فلسفه، علوم اجتماعي، روانشناسي و هنر) منتشر کرده است. بسياري از اين کتابها با استقبال اهالي فرهنگ روبهرو شده و به چاپهاي متعدد رسيده است. يکي از اموري که ثالث به طور جدي به آن توجه دارد حضور در مجامع و نمايشگاههاي بينالمللي کتاب و مذاکره و کسب تجربه در حوزه نشر است. براي اين منظور تاکنون در بسياري از نمايشگاههاي جهاني کتاب نظير نمايشگاه فرانکفورت، سوئد، ژاپن، کانادا و چين حضور داشته است. اين انتشارات به قصد ارائه چهرهاي مدرن و فرهنگي از ايران و رعايت ضوابط جهاني نشر، تاکنون به طور داوطلبانه بسياري از کتابهاي ترجمه خود را با خريد کپيرايت از ناشران ديگر کشورها منتشر کرده است. نشر ثالث از سال 1383 فروشگاه خود را با هدف ايجاد رابطه مستقيم با مخاطب و راهاندازي کتابفروشي مدرن به سبک اروپايي در خيابان کريمخان افتتاح کرد. متن کامل «کليات سعدي»، رمان «گاماسياب ماهي ندارد» نوشته حامد اسماعيليون، مجموعه داستان «آدمها» نوشته احمد غلامي، رمان «شاه بيبي سرباز» نوشته ولاديمير نابوکوف با ترجمه رضا رضايي، رمان «هزار خورشيد تابان» نوشته خالد حسيني با ترجمه مهدي غبرايي، «توتاليتاريسم» نوشته هانا آرنت با ترجمه محسن ثلاثي، «تاريخ طنز ادبي» نوشته جواد مجابي، «مباني ويرايش و مقدمه زبان داستان» نوشته محمد حسيني و «مجموعه زندگي و شعر شاعران معاصر ايران»، «مجموعه تاريخ شفاهي ادبيات معاصر ايران و مجموعه رهبران سرخ» از جمله آثار نشر ثالث است. نشر چشمه اگر کتابخوان باشيد و گذرتان به خيابان کريمخان بيفتد، حتما مکثي کوتاه پشت ويترين اين کتابفروشي خواهيد داشت تا از پرفروشترين کتابهاي ماه و هفته خبردار شويد. نشر چشمه از سال ۱۳۶۴ کتاب چاپ کرده است. سالهاي ابتدايي تعداد کتابهاي چاپشده بسيار اندک بود، چون از آن ناشراني هستند که از کتابفروشي به انتشاراتي رسيدهاند و سالهاي اوليه رونق کتابفروشي برايشان اهميت بيشتري داشت. رفتهرفته روند چاپ کتاب شکلي صعودي به خود گرفت، تا اينکه سال ۱۳۸۸ توانستند بيش از ۲۷۰ کتاب منتشر کنند؛ کتابهايي در حوزههاي مختلف. هدف کليشان اين است که بتوانند کارِ خوب ارائه دهند. نشر چشمه را ناشري ادبي ميدانند. تا امروز در اين انتشاراتي بيش از ۷۰۰ عنوان کتاب منتشر شده که تقريبا ۳۰۰ عنوان آن در حوزه ادبيات بوده است. نام بسياري از بزرگان معاصر ادب ايران در فهرست اهلقلمهاي نشر چشمه به چشم ميخورد. در کنار تمام اين نامها و شهرتها، افتخار ميکنند که اين نشر، بيحضور نويسندگان و مترجمان نوپا و بااستعداد که کارشان را با چشمه شروع کردهاند، به هيچ نتيجهاي نميرسيد؛ نتيجهاي که در سال ۱۳۸۸ بيش از دهها جايزه براي کتابها و نشرشان به ارمغان آورده بود. اما کتابهاي نشر چشمه فقط به کتابهاي ادبياش خلاصه نميشود و در حوزههاي ديگري نيز مثل فلسفه، سياست، اقتصاد، کودک و نوجوان، موسيقي، سينما، تئاتر، تاريخ و اسطوره و... کتاب منتشر کردهاند. کار جديد اين انتشارات طبقهبندي جهان تازه داستان، کتابهاي قفسه آبي، متنهاي پيشينه داستاني، جهان نو، جهان کلاسيک، جهان سياه، جهان خيال، جهان تازه شعر، شعر جهان، جهان تازه نمايش، مجموعه مطالعات سينمايي، کتاب ونوشه، انديشه امروز ايران و مجموعه کتابهاي اقبال است تا کار مخاطبانشان را براي انتخاب کتاب راحت کنند. نشر افق کتابهايشان و نويسندگاني که با آنها کار ميکنند يک جور خاصي دلنشين و دوستداشتني هستند. همين سال 96 با صفي که جلوي کتابفروشيشان تشکيل و در شبکههاي اجتماعي پخش شد، شايد مخاطبان اين نشر در خيابان اسکو را چند برابر کرد. موسسه نشر افق در سال 1369 با مديرمسئولي رضا هاشمينژاد تاسيس شد. تاکنون بيش از 1100 عنوان کتاب چاپ اول و 60 شماره از فصلنامه تئوريک خود «پژوهشنامه ادبيات کودکونوجوان» را منتشر کرده است. افق در کنار انتشار کتابهايي براي تمام گروههاي سني به ويژه کودک و نوجوان، با موسسه فرهنگي و فروشگاههاي زنجيرهاي شهر کتاب (1374) همکاري داشته و در حال حاضر مديريت شهر کتاب گلديس (واقع در فلکه صادقيه) را بر عهده دارد. اين موسسه همچنين عضو انجمن فرهنگي ناشران کودک و نوجوان (به عنوان عضو موسس) و اتحاديه ناشران و کتابفروشان تهران است. اين انتشارات در طول اين سالها پنجبار ناشر برگزيده و تقديري کشور در حوزه کودک و نوجوان شده و پنج دوره نيز به عنوان شرکتکننده برگزيده نمايشگاه کتاب انتخاب شده است. تاکنون حدود 200 کتاب افق از سوي مراکز فرهنگي داخلي و بينالمللي برگزيده شده يا مورد تقدير قرار گرفتهاند. از اين گذشته، افق در نمايشگاههاي بينالمللي کتاب کودک و نوجوان همچون بولونيا، فرانکفورت، لندن و قاهره حضور داشته است. ارتباط کاري و همکاري فرهنگي با بيش از 40 موسسه فرهنگي و انتشاراتي اعم از اروپايي، آمريکايي و آسيايي، مطالعه و کسب تجربه در خصوص صنعت نشر، چاپ و پيمان امتياز چاپ اثر(copy right )، کسب تجربههاي حضوري و کارگاهي در عرصه نشر و چاپ و توزيع از طريق حضور در تور آشنايي با نشر فرانسه در سال 1383، شرکت در نمايشگاه بينالمللي کتاب کودک در شهر بولونيا يک بار و شش بار بازديد از آن، بازديد از نمايشگاه فرانکفورت ازجمله فعاليتهاي افق است. کتاب نيستان نام سيدمهدي شجاعي که به ميان ميآيد، هر کسي که علاقهمند به کتاب و کتابخواني باشد ناخوادآگاه به ياد نشري ميافتد که حدود 22 سال است که با آرامي و بدون حاشيه به کارش ادامه ميدهد. انتشارات کتاب نيستان در اصل فرزند مجله نيستان است که در سالهاي ۷۲ تا ۷۵ منتشر ميشد. پس از اينکه سيدمهدي شجاعي مجله نيستان را به اعتراض به شکايت رازيني تعطيل کرد، در سال ۱۳۷۵ اقدام به تاسيس انتشارات کرد. انگيزه اصلي اين حرکت معرفي و چاپ برگزيدگان ادبيات در حوزههاي داستان، شعر و نمايشنامه بود که اين پروژه در نهايت در سال ۱۳۸۰ با انتشار بيش از ۲۵۰ دفتر از هنرمندان معاصر خاتمه يافت. کتاب نيستان علاوهبر پروژه «گزيده ادبيات معاصر»، حدود ۵۰۰ عنوان در حوزههاي ادبيات، ادبيات ديني، مذهب و کودک و نوجوان منتشر کرده است. مجموعه آثار سيدمهدي شجاعي، سيدمجتبي حسيني، احمد عزيزي، سري متون فاخر شامل ۴۰ جلد از برترينهاي رمان و نمايشنامه و فيلمنامه فارسي و … از جمله اين عناوين است. نشر بعثت راهروهاي قديمي و تابلوي رنگ و رورفته انتشارات در خيابان 16 آذر، روبهروي در فني دانشگاه تهران که البته نشان از قدمت و اصالتش دارد نه تنبلي ناشر براي تعويضش، به اضافه راهروهاي قديمي ساختمان که هرسال رنگ جديد ميخورند و اگر تا انتهايش بروي در طبقه آخر ميرسي به آن کتابخانهاي که فخرالدين حجازي وقف دانشجوها و عموم کرد. پس از آن يک تصوير ناب را خواهي ديد؛ کتابخانهاي که ديوارکوبهاي چوبي و قفسههاي قديمي پر از کتابهاي کهنه و بوي کاغذش تمام خاطرات دانشجوها را دربرگرفته، رنگوبوي خاصي دارد و جزء خاطرههاي شب امتحاني يک نوستالژي تکرارنشدني است. موسسه انتشارات بعثت (غيرانتفاعي) سال ۱۳۴۷ در شرايطي که جامعه نيازمند تلاشهاي روشنگرايانه علمي و احياي الگوهاي ديني بوده به همت نويسنده و سخنور نامي شادروان استاد فخرالدين حجازي و جمعي از دوستانش شکل گرفت. از آن پس تلاش کرده است با نشر آثار مفيد و مورد نياز جامعه بهويژه دانشگاهي سهمي هر چند اندک در آگاهيبخشي توسعه فکر و معرفت انساني ايفا کند. انتشارات شهرستان ادب تولد گرفتنهاي ماهيانهشان براي نويسندگان و شاعران آنقدر جذاب است که شايد کساني که با اين انتشارات کار ميکنند منتظر رسيدن ماه تولدشان باشند. موسسه فرهنگي- هنري «شهرستان ادب» در سال ۱۳۸۹ به همت گروهي از شاعران و داستاننويسان نخبه کشور تاسيس شده است. اين موسسه در مدت کوتاه فعاليت خود توانسته است به عنوان پايگاهي براي توليد متن و تربيت استعدادهاي جوان شعر کشور در حوزه ادبيات متعهد مطرح شود. اکنون بيش از ۱۲۰ عنوان کتاب توسط انتشارات موسسه منتشر شده و چند کتاب ديگر نيز با اخذ مجوز آماده انتشار است. انتشارات شهرستان ادب عليرغم جواني و تازهتاسيس بودن حضور موفقي در جشنوارهها و نمايشگاهها داشته و جوايز متعددي را از آن خود کرده است. از مهمترين اين جوايز ميتوان به انتخاب به عنوان «ناشر برگزيده سال ۱۳۹۳» اشاره کرد. به همين بهانه در مراسم افتتاحيه بيستوهشتمين نمايشگاه بينالمللي کتاب تهران از اين انتشارات توسط رئيس جمهور تقدير به عمل آمد. نيماژ نشري که فعاليت خود را سال 92 در زمينه شعر بهصورت تخصصي آغاز کرده، جذابيت و امر چالشبرانگيز شعر در سطوح مختلف جامعه را دليلي بر انتخاب اين حوزه براي آغاز فعاليت خود ميداند. اين نشر در اين راه با چاپ آثار شاعران جوان و کتاب اولي در کنار شاعراني که در اين زمينه صاحبنام بودهاند، تجربه موفقي را در همان اوايل شروع فعاليت از سر گذرانده است. در سال 93 و ادامه آن سال، اين نشر با نگاهي متفاوتتر از شروع فعاليت خود، به انتشار عناويني در زمينه ادبيات داستاني پرداخته، که در برگيرنده آثار نويسندگان ايراني و خارجي است و بنا به نظر کارشناسان حوزه ادبيات داستاني ايراني، توانسته مسير و خطمشي رو به جلويي را پيشروي خود قرار دهد. دستاورد اين فعاليتها چاپ آثاري در همين مسير بوده و سرفصلهايي چون فلسفه و علوم اجتماعي را در سياستهاي نشر کتاب خود تعريف کرده است. اين نشر به تازگي بهصورت تخصصي در زمينههاي نمايشنامه و فيلمنامه ورود پيدا کرده است که در فصلهاي پيشرو بايد رونمايي عناوين جديدي را از اين نشر شاهد باشيم. «صف کتاب» عنوان برنامههاي ويژه اين نشر است که با هدف ديدار مولف و مخاطب و ارج نهادن به کلمه و قلم توسط اين نشر در حال برگزاري در کشور عزيزمان ايران است و توانسته در ميان ساير نشرها نيز فراگير شود. اين نشر با بيش از 100 کتاب جديد در زمينه شعر (کلاسيک، سپيد و آزاد/ تران)، داستان (ايراني و خارجي)، فلسفه و علوم اجتماعي (ايراني و خارجي) و هنر (نمايشنامه و فيلمنامه) در سيويکمين نمايشگاه کتاب تهران حضور خواهد داشت. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در آي گپ https://igap.net/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar