شعر تنها تکنیک و خلاقیت نیست

مهر/ مجموعه شعر «و من فقط نگاه مي‌کنم» اثر افسانه مرادي به تازگي از سوي نشر حکمت کلمه منتشر شده است. به همين مناسبت هرمز شريفي شاعر و منتقد به اين مجموعه شعر نگاهي انداخته است. «شعر محصول تخيل و تکنيک است»، اين جمله نه چندان دقيق و البته ناقص را ميشود بسط داد و چيزهايي به آن افزود و يا اصلاح کرد، اما راه ديگري هم ممکن است وجود داشته باشد ، شايد بشود بجاي آنکه به بحثهاي تئوريک پيرامون اين جمله بپردازيم ، بگذازيم يک کتاب و يک مجموعه شعر ، خود با اين عبارت روبرو شود و خودش به حک و اصلاحِ آن بپردازد. مجموعه شعر خانم افسانه مرادي با نام و من فقط نگاه ميکنم را من از همين زاويه خوانده و به آن پرداختهام. از سرسرا که مي گذري / صداي قدمهايت از گلوي شب بلند مي شود / و تو از روزن ديوارها / به ماه نگاه مي کني / که همچون جاسوسي کوچک / از حصار باروي بلندت بالا مي رود / تا عمق تنهاييت را روشن مي کند (پارانويا ، ص 18) شعر پارانويا تاکيدي بر تعريف اوليه از شعر است متخيل و تکنيکي آنچنان که خواننده را در سطرهايي به تحسين تخيل شاعر وا مي دارد و انگار از خلقت خودش بيش از اين هم نميخواهد. کارگردان صندلي تاشو را باز ميکند / مي گذارد لبه يک روز / و از همان جا با حرکت دست / فرمان شروع ميدهد / و از همان جا با حرکت دست / صحنه دو نيم مي شود (يک روز غير معمولي ، ص 22) به نظرم آشکار است که اين چند سطر باز هم خواستههاي عبارت اوليه را به خوبي برآورده کردهاند ، ترکيبي مناسب از تخيل و تکنيک که در ادامه به صحنهها و شخصيتهاي فيلم پاپيون پيوند ميخورد و در نهايت با تصوير کردن سناريوي فيلم در وضعيت معاصر ، به ترور احمد شاه مسعود ميرسد و حادثه 11 سپتامبربه گونهاي به پايان ميرسد. در واقع اين شعر وجه ديگري را به تعريف اوليه اضافه مي کند و به تفهيم يک ايده مي پردازد که خشونت جاري در وضعيت معاصر حاصل از بي عدالتي هايي ست که در طول تاريخ بر انسان روا داشته شده است. شعر در اين سطرها وضعيت رتوريک پيدا ميکند و ما را به شکل بسيط تري از عبارت اوليه مي رساند که شعر محصول تخيل و تکنيک بوده و هدف آن القاي ايده يا مفهومي به خواننده است. از همين گونه اند شعرهاي حمله انتحاري ، سوار بر شيهه ي اسبهاي نگران و .. اما همچنان اين مجموعه از تعريفِ اينک گسترده تر شده ، ناراضي ست و به دنبال تکميل هر چه بيشتر آن است. گرچه سطح تخيل و زبان در اين شعر تا حدودي نزول کرده اما پس از پايان ، عبارت اوليه را ايچنين اصلاح مي کند که : شعر محصول تخيل و تکنيک بوده و هدف آن القاي ايده يا مفهوم و يا يک حس به خواننده است. همچنان ادامه ميدهد از همان شعر اول ادامه ميدهد و تاکيد ميکند که دستيابي به هدف شعر ، با بالاتر رفتن سطح تخيل و تکنيک ، سهل تر ميشود و در اولين شعر مجموعه با عنوان خيال اين نظريه را با ساختي خوب و زباني گيرا به رخ مي کشد. شعرهاي ديگري براي خوانده شدن پافشاري مي کنند و شعر «هنوز همان جا ايستادهام» خوانده ميشود و خواننده را به نوعي همزاد پنداري فرا ميخواند که وضعيتي وراي القاي حس است. کتاب به پايان مي‌رسد سطرها خلق شدهاند و در هر بند و صفحه ، تصويري نو خلق کردهاند تصاويري از جهاني که بر شاعر رخ نموده است تصاويري که زندگي و خلقت خود را به پاي هدفشان سپري کرده اند و پايان گرفتهاند... اما ، اما سطرهايي از کتاب ناب تر و شعر تر از سايرين در انتظار تولدي ديگر ، به دست هاي آينده ي شاعر نگاه ميکنند: امتداد اين ابرها تا به کجاست وقتي شرشر باران را پاياني نيست و سايه هاي متوحش شبانه زبان سکوت را نمي دانند همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar